Аляксей Міхайлавіч: Розніца паміж версіямі

{{вызнч|1='''Аляксей Міхайлавіч}}''' ''Цішайшы'' ([[29 сакавіка|19 (29) сакавіка]] [[1629]], [[Масква]],-29 студзеня ([[8 лютага]]) [[1676]], [[Масква]]) — другі цар [[Расія|Маскоўскай дзяржавы]] з дынастыі [[Дынастыя Раманавых|Раманавых]] (з [[1645]] г.), сын [[Міхаіл Фёдаравіч, цар і вялікі князь усяе Русі|Міхаіла Фёдаравіча]].

З уступленнем на пасад цар Аляксей стаў тварам да твару з цэлым шэрагам трывожных пытанняў, якія хвалявалі старажытнарускае жыццё [[XVII стагоддзе|XVII стагоддзі]]. Занадта мала падрыхтаваны да вырашэння такога роду пытанняў, ён першапачаткова падпарадкаваўся ўплыву свайго дзядзькі Б. І. Марозава, але неўзабаве і сам стаў прымаць самастойны ўдзел у справах. У гэтай дзейнасці канчаткова склаліся асноўныя рысы яго характару. Самадзяржаўны рускі цар, судзячы па яго уласнымўласным лістам, водгукам замежнікаў (Мейерберга, Колінза, Рэйтэнфельса, Лізека) і адносінам яго да прыбліжаных, валодаў выдатна мяккім, лагодным характарам, быў, па словах г. [[Рыгор Карпавіч Каташыхін|Каташыхіна]], «значна ціхім». Духоўная атмасфера, сярод якой жыл цар Аляксей, яго выхаванне, характар і чытанне царкоўных кніг развілі ў ім рэлігійнасць. Па панядзелках, серадам і пятніцам цар ва ўсе пасты нічога не піл і не еў і наогул быў дбайным выканаўцам царкоўных абрадаў. Да шанавання знешняга абраду далучалася і ўнутранае рэлігійнае пачуццё, якое развівала ў цара Аляксея хрысціянская пакора. ''«А мне грэшнаму,'' — піша ён, — ''тутэйшы гонар, аки прах»''. Царская лагоднасць і пакора часам, аднак, змяняліся кароткачасовымі выбліскамі гневу. Аднойчы цар, якому пускаў кроў нямецкі «дохтур», загадаў баярам выпрабаваць тое ж сродак. Р. Стрэшнеў не пагадзіўся. Цар Аляксей уласнаручна «змірыў» старога, але затым не ведаў, якімі падарункамі яго залагодзіць.

Малады цар моцна падпарадкаваўся ўплыву [[Барыс Іванавіч Марозаў|Барыса Марозава]]. Задумаўшы ажаніцца, ён у [[1647]] г. вылучыў сабе ў жонкі дачку Рафа Всеволожского, але адмовіўся ад свайго выбару дзякуючы інтрыгам, у якія, верагодна, замяшаны быў сам Марозаў. У [[1648]] году, 16 студзеня, цар уступіў у шлюб з Мар'яй Іллінічнай Міласлаўскай; неўзабаве за тым Марозаў ажаніўся на сястры яе Ганне. {{Раманавы}}Такім чынам Б. І. Марозаў і цесць яго Д. І. Міласлаўскі набылі першаснае значэнне пры двары. Да гэтага часу, аднак, ужо ясна выявіліся вынікі дрэннага ўнутранага кіравання Б. І. Марозава. Царскім указам і баярскім прысудам 7 лютага [[1646]] г. усталявана была новая мыта на соль. Гэтая мыта замяніла не толькі ранейшую саляную мыту, але і ямскія і стралецкія грошы; яна пераўзыходзіла рынкавы кошт солі — галоўнага прадмета спажывання — прыблізна ў 1⅓ раза і выклікала моцную незадаволенасць з боку насельніцтва. Да гэтага далучыліся злоўжыванні І. Д. Міласлаўскага і гаворка аб прыхільнасці цара да замежных звычаяў. Усе гэтыя чыннікі выклікалі народны бунт ([[Саляны бунт]]) у [[Масква|Маскве]] і беспарадкі ў іншых гарадах; 25-га мая [[1648]] г. народ стаў патрабаваць у цара выдачы Б. Марозава, затым разрабаваў яго хату і забіў акольнічага Пляшчэева і думнага дзяка Чыстага. Цар паспяшаўся таемна адправіць Б. І. Марозава уў [[Кірыла-Белазерскі манастыр]], а народу выдаў акольнічага Траханіотава. Новая мыта на соль скасавана была ў тым жа годзе. Пасля таго, як народнае хваляванне затухла, Марозаў вярнуўся да двара, але не меў галоўнага значэнні ў кіраванні.

Узмацняў цэнтралізацыю ўлады, для чаго ўтварыў мноства новых прыказаў, у тым ліку [[Прыказ тайных спраў]], сцвярджаў абсалютысцкую сістэму кіравання дзяржавай, неабмежаванасць улады манарха. Пры ім была рэарганізаваная і даведзеная да надзвычай вялізнай колькасці армія. Амаль усё цараванне Аляксея Міхайлавіча Маскоўская дзяржава вяла войны, далучала новыя тэрыторыі, актыўна каланізавала Сібір і Далёкі ЎсходУсход. Цару давялося душыць шматлікія паўстанні ў сваёй дзяржаве - у [[1648]] і [[1662]] гг. у [[Масква|Маскве]], у 1650 - у [[Пскоў|Пскове]] і [[Ноўгарад]]зе, у [[1670]]-—[[1671]] - сялянскую вайну пад кіраўніцтвам Сцяпана Разіна.