Бабровыя войны: Розніца паміж версіямі

Пра вядзенне войн чальцоў Лігі супраць суседзяў да прыбыцця еўрапейцаў у Паўночную Амерыку вядома мала. Аднак ужо тое, што французы, зусім нядаўна якія ўгрунтаваліся ў Квебеку, у 1609 годугодзе ўвязаліся ў вайну мохоков за даліну Сент Лоренс на боку гуронов і алгонкинов ужо кажа пра тое, што войны іракезы вялі, і вялі іх даволі паспяхова — раз ужо напачатку XVII стагоддзі сіламі аднаго толькі чальца звяза былі гатовыя выступаць адразу супраць некалькіх моцных звязаў. У легендзе пра падставу Лігі таксама згадваецца пра шматлікія войны. Сама падстава канфедэрацыі па легендзе праходзіла ў сітуацыі ваеннага канфлікту мохок і онейда з магіканамі. Прамаруджанне іракезаў з нападам на эри, іх нерашучасць кажуць пра тое, што гэта племя да прыбыцця еўрапейцаў на кантынент паспела зарэкамендаваць сябе грозным супернікам у войнах з іракезамі. Дадзеныя факты дазваляюць экстрапаляваць чыннікі войн на больш ранні перыяд гісторыі іракезаў.

Падпарадкаваўшы ў 1675 годугодзе саскуаханнок, іракезы пачалі поўнамаштабны наступ на заходнім кірунку. Пад удары патрапіла канфедэрацыя иллиной, з тэрыторыі якіх беглі таксама і якія знаходзіліся там французы. Серыя лютых набегаў на алгонкинские плямёны некалькі пахіснула альянс. На некаторы час, баючыся расправы, звяз змушаны былі пакінуць нават індзейцы-атава, што не магло не адбіцца на гандлі пушнінай. Адкрыты ўзброены канфлікт аднавіўся. Французы сталі пераўзбройваць створаную незадоўга да гэтага міліцыю, умацоўвалі фарты. Аднак поспех спачатку спадарожнічала іракезам, якія спыніліся толькі ў 1684 годугодзе, калі правалілася іх спроба ўзяць форт Сент-Луіс. У тым жа году французы ўзнавілі альянс, у які ўвайшлі оджибва, атава, фокс, саук, гуроны, маямі, иллиной, рознапляменныя жыхары з падкантрольнага французам Вісконсіна, уцекачы ў свой час ад іракезаў, і шматлікія іншыя. Першыя дзеянні альянсу былі тым не менш няўдалымі, так што губернатар Канады змушаны быў нават скласці з іракезамі свет. Аднак, неўзабаве пасля змены губернатара баявыя дзеянні аднавіліся, а з часам альянс і французы сталі адціскаць іракезаў, і ўжо да 1696 годугода тыя апынуліся загнаны ў межы сваіх спрадвечных валадарстваў, за выключэннем часткі Пенсільваніі і ўсходняга Агаё. Якая ішла паралельна вайна паміж Англіяй і Францыяй завяршылася ў 1697 годугодзе, але сутыкненні паміж саюзнікамі французаў, асаднікамі і іракезамі працягваліся да 1701 гады.

Па свеце, зняволенаму ў 1701 годугодзе ў Манрэалі паміж іракезамі і французамі з альянс (усяго ўдзельнічала 39 індзейскіх правадыроў) і які згуляў вельмі вялікую ролю ў гісторыі Паўночнай Амерыкі (гл. таксама Вялікі Монреальский Свет), Лізе забаранялася ўдзельнічаць у канфліктах паміж Англіяй і Францыяй, а канфлікты паміж іракезамі і алгонкинами павінны былі дазваляцца пры пасродніцтве французаў; часці плямёнаў дазвалялася вярнуцца на адваяваныя землі, хоць значная частка па-ранейшаму засталася сканцэнтравана ў раёне Вісконсіна.