Вікіпедыя

Металы: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
MerlIwBot (размовы | уклад)
67 010 правак
др робат дадаў: zh-classical:金屬
др clean up using AWB (7893)
Радок 8:
 
М. вызначаюцца высокай электра- і [[цеплаправоднасць|цеплаправоднасцю]], здольнасцью адбіваць светлавыя хвалі, пластычнацю. У цвёрдым выглядзе звычайна маюць [[Крышталь|крышталічную]] будову. Большасць М. крышталізуецца ў простых структурах (кубічных і гексаганальных) якія адпавядаюць найшчыльнейшай кампаноўцы [[атам]]аў. Шмат М. могуць існаваць у дзвюх і больш [[Крышталь|крышталічных]] мадыфікацыях (гл. [[Палімарфізм]]). Паліморфныя пераходы часам спалучаюцца са стратай металічных уласцівасцяў (напрыклад, пераход белага [[волава]] (b-Sn) ў шэрае (a-Sn).
This is a type of crap that stuffs up our enviroment .
 
Цвёрдасць некаторых металаў па шкале Моаса:<ref>{{кніга | аўтар = Поваренных А. С. |загаловак = Твердость минералов | выдавецтва = АН УССР| год = 1963 | старонкі = 197-208. — 304 с }}</ref>
Радок 120 ⟶ 119:
Агульныя для М. хімічныя ўласцівасці абумоўленыя слабой [[Хімічная сувязь|сувяззю]] [[Валентныя электроны|валентных электронаў]] з [[Ядро атама|ядром]] [[атам]]а: утварэнне дадатна [[Зарад электрычны|зараджаных]] [[іён]]аў (катыёнаў), станоўчая [[ступень акіслення]] ў [[Рэчывы складаныя|злучэннях]], утварэнне асновных [[аксід]]аў і [[гідраксід]]аў, выцясненне [[вадарод]]у з [[Кіслата|кіслотаў]] і г.д.
 
Металічныя ўласцівасці [[Хімічны элемент|элемента]] праяўляюцца тым яскравей, чым, ніжэй ягонаяяго [[электраадмоўнасць]]. У падгрупах [[Перыядычная сістэма элементаў|Перыядычнай сістэмы]] з узрастаннем [[Атам|атамнага нумару]] [[электраадмоўнасць]] у цэлым змяншаецца, а металічныя ўласцівасці узрастаюцьўзрастаюць.
 
М. ад [[Літый|Li]] да [[Натрый|Na]] лёгка рэагуюць з [[кісларод]]ам на холадзе, іншыя злучаюцца з [[кісларод]]ам толькі пры награванні, а [[Ірыдый|Ir]], [[Плаціна|Pt]], [[Золата|Au]] з [[кісларод]]ам не ўзаемадзейнічаюць. Уласцівасці М. характарызуюцца іх месцам у [[Электрахіміны рад напружанняў металаў|электрахімічным радзе]]. М. ад [[Літый|Li]] да [[Натрый|Na]] выцясняюць [[вадарод]] з [[Вада|вады]] пры [[Нармальныя умовыўмовы|нармальных умовах]], а ад [[Магній|Mg]] да [[Талій|Tl]] — пры награванні. М., якія стаяць у [[Электрахіміны рад напружанняў металаў|электрахімічным радзе]] перад [[вадарод]]ам, выцясняюць яго з разбаўленых [[Кіслата|кіслотаў]] (на холадзе або пры награванні). М., якія стаяць у [[Электрахіміны рад напружанняў металаў|электрахімічным радзе]] пасля [[вадарод]]у, раствараюцца толькі ў [[Кіслата|кіслародных кіслотах]] (канцэнтраваная [[Серная кіслата|H2SO4]] ці [[Азотная кіслата|HNO3]]), а [[Плаціна|Pt]], [[Золата|Au]] — толькі ў [[Сумесь|сумесі]] гэтых [[Кіслата|кіслотаў]]. [[Аксід]]ы М. ад [[Літый|Li]] да [[Алюміній|Al]] і ад [[Лантан|La]] да [[Цынк|Zn]] [[Аднаўленне|аднаўляюцца]] цяжка, бліжэй да канца [[Электрахіміны рад напружанняў металаў|рада]] схільнасць да [[Аднаўленне|аднаўлення]] павялічваецца, [[аксід]]ы апошніх у [[Электрахіміны рад напружанняў металаў|радзе]] М. распадаюцца на М. і [[кісларод]] ужо пры невялікім награванні.
[[Ступень акіслення|Ступені акіслення]] непераходных М.: +1 для падгрупы I а; +2 для II a; +1 і +3 для III a; +2 і +4 для IV a; +2, +3 і +5 для V a; — 2, +2, +4, +6 для VI a. У пераходных М.: +1, +2, +3 для падгрупы I б, +2 для II б; +3 для III б; +2, +3, +4 для IV б; +2, +3, +4, +5 для V б; +2, +3, +4, +5, +6 для VI б, +2, +3, +4, +5, +6, +7 для VII б, от +2 до +8 в VIII б. У [[Лантаноіды|лантаноідаў]]: +2, +3 и +4, у [[Актыноіды|актыноідаў]] — ад +3 да +6. [[Аксід]]ы М. з малой [[Ступень акіслення|ступенню акіслення]] маюць [[Аснова|асноўныя ўласцівасці]], [[аксід]]ы з высокай [[Ступень акіслення|ступенню акіслення]] з’яўляюцца [[ангідрыд]]амі [[Кіслата|кіслотаў]]. М. з пераменнаю [[Валентнасць|валентнасцю]] (напрыклад, [[Хром|Cr]], [[Марганец|Mn]], [[Жалеза|Fe]]), у [[Складаныя рэчывы|злучэннях]], дзе яны маюць нізкія [[Ступень акіслення|ступені акіслення]], ([[Хром|Cr]] (+2), [[Марганец|Mn]] (+2), [[Жалеза|Fe]] (+2)), выяўляюць [[Аднаўленне|аднаўленчыя ўласцівасці]], а ў [[Складаныя рэчывы|злучэннях]], дзе яны маюць вышэйшыя [[Ступень акіслення|ступені акіслення]] ([[Хром|Cr]] (+6), [[Марганец|Mn]] (+7), [[Жалеза|Fe]] (+3)) уласцівасці [[Акісленне|акісляльныя]].
 
Радок 129 ⟶ 128:
== Гісторыя ==
 
Назоў «метал» паходзіць ад грэчаскага métallon (ад metalléuo — выкапваю, здабываю з зямлі), якое спачатку азначала копі, руднікі (у [[Герадот|Геродота]], [[5 ст. да н. э.]]). У старажытнасці йі сярэднявеччы лічылі, што ёсць 7 М.: [[золата]], [[серабро]], [[медзь]], [[волава]], [[свінец]], [[жалеза]], [[ртуць]]. М. В. Ламаносаў налічваў 6 М. ([[Золата|Au]], [[Серабро|Ag]], [[Медзь|Cu]], [[Волава|Sn]], [[Жалеза|Fe]], [[Свінец|Pb]]) і вызначаў М. як «светлое тело, которое ковать можно». У 1-й палове [[19 ст.]] былі атрыманыя М. платынавай групы, [[Шчолачныя металы|Шчолачныя]] і [[Шчолачназямельныя металы|шчолачназямельныя]] М., адкрытыя невядомыя М. пры [[Хімічны аналіз|хімічным аналізе]] [[мінерал]]аў. В 1860—63 метадам [[Спектральны аналіз|спектральнага аналізу]] былі адкрытыя [[Цэзій|Cs]], [[Рубідый|Rb]], [[Талій|Tl]], [[Індый|In]]. У другой палове [[20 ст.]] былі штучна атрыманыя [[Радыеактыўнасць|радыеактыўныя]] М., у прыватнасці, [[трансураніды]].
 
М. і іх [[Сплаў|сплавы]] шырока выкарыстоўваюцца ў розных галінах вытворчасці, перш за ўсё як канструкцыйны матэрыял.
Радок 142 ⟶ 141:
{{Шэраг актыўнасці металаў}}
{{Групы хімічных элементаў}}
 
{{Металы і сплавы, якія выкарыстоўваюцца для вырабу манет}}▼
 
[[Катэгорыя:Металы]]
Радок 148 ⟶ 149:
 
{{Link GA|ja}}
▲{{Металы і сплавы, якія выкарыстоўваюцца для вырабу манет}}
 
[[af:Metaal]]
[[an:Metal]]
Радок 155 ⟶ 154:
[[arz:معدن]]
[[az:Metal]]
[[bgbe-x-old:Метал]]▼
[[be-x-old:Мэтал]]
▲[[bg:Метал]]
[[bn:ধাতু]]
[[br:Metal]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Металы"