|
==Слуцкія выбранцы==
У 2-й палове 17 стагоддзя выбранцы засталіся только на [[Случчына|Случчыне]] (вёскі Агароднікі, Бранавічы, Варкавічы, Лучнікі, Падзёры, Сярагі). Яны неслі службу ў слуцкім гарнізоне ([[пяхота]], [[мушкецёры]], [[грэнадзёры]]), у залежнасці ад вайсковага звання мелі зямельныя надзелы ад 0,5 да 1,5 валокі, якія пераходзілі ў спадчыну па мужчынскай лініі. Фармальна (з [[1659]]) В.выбранцы лічыліся ў войску ВКЛ, фактычна ж былі [[васалы|васаламі]] [[Магнат|магнатаў]], мелі [[прывілей|прывілеі]] ад каралёў i магнатаў, вызваляліся ад падаткаў. ЗброюіЗброю мундзі-рыі мундзіры куплялі за свой кошт, адзін тыдзень В.выбранцы служылі, другі — працавалі на сваім надзеле. У судовых адносінах яны былі экстэрытарыяльныя, падсудныя толькі суду ваеннага губернатара Слуцкага княства; у спрэчных справах са шляхтай, гараджанамімяшчанамі i сялянамі В. судзіліся ў зам-кавымзамкавым судзе. Пасля далучэнняакупацыі Беларусі да[[Рacійская Pac.імперыя|Рacійскай імперыіімперыяй]] i скасавання слуцкага гарнізона [[Дамінік Радзівіл]] у [[1808]] намагаўся перавесці В.выбранцаў (каля 1500 чал.) на [[Паншчына|паншчыну]], што выклікала ix бунт i пера-дачуперадачу справы ў pac.pacійскія суды. Частка В.выбранцаў дака-заладаказала свае правы на [[дваранства]], іншыя — на вольнасць. У1811У [[1811]] яны былі залічаны ў разрад [[Вольныя хлебаробы|вольных хлебаробаў]], але працягвалі судовую справу супраць [[Радзівіл|Радзівіла]], адстойваючы свае правы на волю i зямлю. У1834У Дзярж.[[1834]] [[Дзяржаўны савет]] i цар [[Мікалай I]] прызналі ix «''не залічанымі ў сялянства''»; В.выбранцы былі прызнаны вольнымі, але ix зямля — памешчыцкай. Тады В. адмовіліся плаціць чынш спадкаемцу Радзівіла кн. Вітгенштэйну. Толькі ў 1846 Слуцк i землі 6 выбранецкіх вёсак былі выкуплены ў яго дзяржавай. У 1868 В., спрабуючы замацаваць свае правы на зямлю, патрабавалі вылучыць ix вёскі ў асобную воласць, не жадаючы быць у адной воласці з былымі прыгоннымі сялянамі, але міравы з'езд пасрэднікаў адмовіў ім, не жадаючы патураць «шля-хецкай пагардзе да хлопства». У 1870 В. атрымалі люстрацыйныя акты на зямлю i ў 1871 перайшлі на выкупныя плацяжы. Да пач. 20 ст. мелі спецыфічныя рысы побыту, некаторыя В., што захавалі граматы, былі адноўлены ў правах дваранства.
|
