Мухамор чырвоны: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др r2.7.3) (робат дадаў: az:Milçəkqıran
шаблон
Радок 1:
{{Таксон
{{Таксанамія
| выява image file = Amanita muscaria.JPG
| назва = Мухамор чырвоны
| image descr =
| выява = Amanita muscaria.JPG
| regnum = Грыбы
| апісанне выявы =
| parent = Amanita
| подпіс выявы =
| rang = Від
| надцарства =
| віківіды latin = Amanita muscaria
| царства = [[Грыбы]]
| author = ([[L.]]) [[Hook.]] 1797
| падцарства =
| wikispecies = Amanita muscaria
| група вірусаў =
| вікісховішча commons = Category:Amanita muscaria
| раздзел =
| itis =
| падраздзел =
| ncbi = 41956
| надтып =
| eol = 2866150
| тып =
| mycobank = 161267
| падтып =
}}
| нададдзел =
| аддзел = [[Базідыямікота]]
| пададдзел =
| надклас =
| клас = [[Агарыкаміцэты]]
| падклас =
| інфраклас =
| надпарадак =
| парадак = [[Агарыкавыя]]
| падпарадак =
| інфрапарадак =
| надатрад =
| атрад =
| падатрад =
| інфраатрад =
| надсямейства =
| сямейства = [[Amanitaceae]]
| падсямейства =
| надтрыба =
| трыба =
| падтрыба =
| род = [[Мухамор]]
| падрод = [[Amanita]]
| надсекцыя =
| секцыя =
| падсекцыя =
| від = '''Мухамор чырвоны'''
| падвід =
| без рангу =
| навуковая назва = {{btname|Amanita muscaria|([[L.]]) [[Hook.]] 1797}}
| назва боксу таксонаў =
| тэкст боксу таксонаў =
| назва боксу карты =
| карта =
| апісанне карты =
| легенда карты =
| віківіды = Amanita muscaria
| вікісховішча = Category:Amanita muscaria
| itis =
| ncbi = 41956
}}
[[Выява:Toxic.png|50px|left]]
'''Мухамор чырвоны''' (''Amanita muscaria'') - — атрутны псіхаактыўны [[грыбы|грыб]] рода [[Мухамор]] (''Amanita'') парадка [[Agaricales]] (''Agaricales''), адносіцца да [[Базідыямікота|базідыяміцэтаў]].
 
У наш час мухамор чырвоны вядомы ў асноўным сваімі [[галюцынаген]]нымі ўласцівасцямі, дзякуючы яго галоўнаму псіхаактыўнаму кампаненту - — [[мусцымол]]у. Мухамор чырвоны выкарыстоўваўся як ап'яняльнае рэчыва і [[Лекавыя расліны|лекавая расліна]] у Сібіры і меў рэлігійнае значэнне ў мясцовай культуры.
 
== Назвы ==
Радок 64 ⟶ 24:
* {{btname|Amanitaria muscaria|(L.) [[E.-J. Gilbert]] 1941}}
* {{btname|Venenarius muscarius|(L.) [[Earle]] 1909}}
У шматлікіх еўрапейскіх мовах назва гэтага грыба адбываецца ад старадаўняга яго спосабу прымянення - — у якасці сродку супраць мух ({{lang-en|fly agaric}}, {{lang-de|Fliegenpilz}}, {{lang-fr|amanite tue-mouches}}), [[Латынь|лацінскі]] відавы эпитет тоже происходит от слова «муха» ({{lang-la|musca}}). У [[Славянскія мовы|славянскіх мовах]] слова «мухамор» ({{lang-pl|muchomor}}, {{lang-bg|мухоморка}}, {{lang-cs|muchomůrka}} и др.) стала назвай рода ''Amanita''.
 
== Варыяцыі ==
Радок 79 ⟶ 39:
[[Выява:Fly Agaric mushroom 04.jpg|thumb|Мухамор]]
 
[[Капялюшык, грыб|Капялюшык]] памерам ад 5 да 20 см<ref name="ЛР">Лекарственные растения и и их применение. Изд. 5-5, перераб. и доп. «Наука и техника». Мн., 1974. 592 с. с ил. (АН БССР. Ин-т эксперим. ботаники им. В.  Ф.  Купревича)</ref>. Форма яго ў пачатку паўшарападобная, затым раскрываецца да плоскай. Скурка ярка-чырвоная, рознай гушчыні колеру, бліскучая, усеяная белымі барадаўчатая шматкамі, па краях расчыненых капялюшыкаў бывае прыкметная штрыхаватасць.
 
[[Мякаць грыба|Мякаць]] белая, пад скуркай светла-аранжавая або светла-жоўтая, без паху, з саладкаватым густам<ref name="ЛР"/>.
 
[[Гіменафор|Пласцінкі]] шырынёй 0,8-1,2  см, белыя або крэмавыя, частыя, свабодныя, маюцца шматлікія прамежкавыя пласцінкі.
 
[[Ножка грыба|Ножка]] цыліндрычная, вышынёй 8-20 і дыяметрам 1-2,5  см, белая або жаўтлявая, з клубнепадобна-патоўшчаным аснаваннем, у спелых грыбоў полая.
 
[[Пакрывала грыба|Рэшткі пакрываў]]. Шматкі на скурцы капялюшыка ватовыя, белыя, могуць адпадаць. Плёнчатыя колцы ў верхняй частцы ножкі, якія звісаюць, устойлівыя, бакі часта няроўныя, верхняя паверхня часам злёгку рубчатая. Вольва прырослая, шматслаёвая, вельмі далікатная, мае выгляд некалькіх колцаў з бялёсых бародавак каля аснавання ножкі.
Радок 101 ⟶ 61:
== Хімічны склад ==
 
У пладовых целах мухамора змяшчаецца якое фарбуе антыбіятычныя рэчыва мускаруфин - — вытворнае полипоровой кіслаты, якая адрозніваецца проціпухлінным ўласцівасцямі<ref>Шиврина А.  Н.  Биологически активные вещества высших грибов. М., 1965</ref>.
 
'''Сезон''' лета  — восень.
 
{{зноскі}}