Бабровыя войны: Розніца паміж версіямі

Вынік Мірная дамова 1701 гады, іракезы пакінулі ўсе захопленыя тэрыторыі (акрамя даліны АгаёАгая).

== ЧыннікіПрычыны поспехаў ==

Пра вядзенне войн членаў Лігі супраць суседзяў да прыбыцця еўрапейцаў у Паўночную Амерыку вядома мала. Аднак ужо тое, што французы, зусім нядаўна якія ўгрунтаваліся ў Квебеку, у 1609 годзе ўвязаліся ў вайну мохоков за даліну Сент Лоренс на боку гуронов і алгонкинов ужо кажа пра тое, што войны іракезы вялі, і вялі іх даволі паспяхова — раз ужо напачатку XVII стагоддзі сіламі аднаго толькі чальца звязасаюза былі гатовыя выступаць адразу супраць некалькіх моцных звязаў. У легендзе пра падставу Лігі таксама згадваецца пра шматлікія войны. Сама падстава канфедэрацыі па легендзе праходзіла ў сітуацыі ваеннага канфлікту мохок і онейда з магіканамі. Прамаруджанне іракезаў з нападам на эри, іх нерашучасць кажуць пра тое, што гэта племя да прыбыцця еўрапейцаў на кантынент паспела зарэкамендаваць сябе грозным супернікам у войнах з іракезамі. Дадзеныя факты дазваляюць экстрапаляваць чыннікі войн на больш ранні перыяд гісторыі іракезаў.

У 1665-ом года французамі была арганізавана экспедыцыя супраць іракезаў, якая адзначыла сабой паваротны этап у Бабровых войнах. З гэтага часу паходы французаў у землі іракезаў сталі здзяйсняцца рэгулярна. У 1667-ом іракезы былі змушаны скласці мірнуюмірны дамовудагавор, які распаўсюджваўся і на саюзныя плямёны. У выніку 13-летняй прадышкі французскі гандаль пушнінай пачала аднаўляцца, аднавіліся прамысловыя і місіянерскія паездкі на Вялікія Азёры, былі арганізаваны місіі ў Мічыгане, становішча французаў умацавалася, была створана кантынентальная міліцыя. Аднак адбылося зніжэнне кошту пушніны, што выклікала незадаволенасць французскіх саюзнікаў, чым у сваю чаргу не приминули скарыстацца іракезы, перавабліваючы іх для гандлю з англійцамі праз сваю тэрыторыю, транзіт праз якую тым часам стаў бяспечным. Гэта ў выніку прывяло да зніжэння гандлёвага звароту рынкаў у Квебеку. У той жа час (1677 год) была створана Дамоўны ланцуг з пераможаных народаў, што ўмацавала становішча іракезаў у рэгіёне. Акрамя таго, і ўласна французскія трапперы аддавалі перавагу збываць пушніну не на поўначы, а на ўсходзе — галандцам, а затым і англійцам. Злучана гэта было, па-першае, з тым, што шлях па рацэ Гудзон быў карацей, па-другое, з тым, што кошту на тавары ў галандскіх і англійскіх асадах былі ніжэй. У той жа час іракезы таксама неслі страты, магчымасць пашырэння паляўнічых угоддзяў была абмежавана дагаворамі, што іх моцна абцяжарвала. Шматлікія ирокезские ваяры бралі ўдзел у вайне караля Піліпа. Такое становішча спраў было невыгодна абодвум бакам, і аднаўленне вайны не прымусіла сябе чакаць.

Падпарадкаваўшы ў 1675 годзе саскуаханнок, іракезы пачалі поўнамаштабны наступ на заходнім кірунку. Пад удары патрапіла канфедэрацыя иллиной, з тэрыторыі якіх беглі таксама і якія знаходзіліся там французы. Серыя лютых набегаў на алгонкинские плямёны некалькі пахіснула альянс. На некаторы час, баючыся расправы, саюз змушаны былі пакінуць нават індзейцы-атава, што не магло не адбіцца на гандлі пушнінай. Адкрыты ўзброены канфлікт аднавіўся. Французы сталі пераўзбройваць створаную незадоўга да гэтага міліцыю, умацоўвалі фарты. Аднак поспех спачатку спадарожнічала іракезам, якія спыніліся толькі ў 1684 годзе, калі правалілася іх спроба ўзяць форт Сент-Луіс. У тым жа года французы ўзнавілі альянс, у які ўвайшлі оджибва, атава, фокс, саук, гуроны, маямі, иллиной, рознапляменныя жыхары з падкантрольнага французам Вісконсіна, уцекачы ў свой час ад іракезаў, і шматлікія іншыя. Першыя дзеянні альянсу былі тым не менш няўдалымі, так што губернатар Канады змушаны быў нават скласці з іракезамі свет. Аднак, неўзабаве пасля змены губернатара баявыя дзеянні аднавіліся, а з часам альянс і французы сталі адціскаць іракезаў, і ўжо да 1696 года тыя апынуліся загнаны ў межы сваіх спрадвечных валадарстваў, за выключэннем часткі Пенсільваніі і ўсходняга АгаёАгая. Якая ішла паралельна вайна паміж Англіяй і Францыяй завяршылася ў 1697 годзе, але сутыкненні паміж саюзнікамі французаў, асаднікамі і іракезамі працягваліся да 1701 гады.