|
'''Трапезундская імперыя''' — дзяржава ([[1204]]—[[1461]]) на паўночным усходзе [[Малая Азія|Малой Азіі]], са сталіцай у горадзе [[Трапезунд]].
Трапезундская імперыя была створаная пасля [[Аблога Канстанцінопаля, 1204|захопу Канстанцінопаля]] крыжакамі — удзельнікамі [[Чацвёрты крыжовы паход|4-га крыжовага паходу]], пры распадзе [[Візантыйская імперыя|Візантыйскай імперыі]]. У красавіку 1204 года ўнукі візантыйскага імператара [[Андронік I Камнін|Андроніка I]] [[Аляксей I Вялікі Камнін|Аляксей]] і Давыд Камніны, з дапамогай войскаў грузінскай царыцы [[Тамара, царыца грузінская|Тамары]] — сваёй цёткі па кудзелі, занялі Трапезунд, а затым прыбярэжныя раёны з гарадамі: Сіноп, Амастрыда, Іраклія.
{{сюды|Улада}}
Імператарам быў абвешчаны Аляксей (1204—1222);, рэальна яму была падуладнаяпадуладна ўсходняя частка імперыі з Трапезундам, а заходняязаходняй часткачасткай нахадзілася пад уладайвалодаў ДавыдаДавыд. Імператары сталі звацца [[Дынастыя Вялікіх Камнінаў|Вялікімі Камнінамі]]. У 1214 годзе Трапезундская імперыя страціла Іраклію і Амастрыду, заваяваныя [[Нікейская імперыя|Нікейскай імперыяй]], і Сіноп, захоплены [[сельджукі|сельджукамі]]. Пад уладай Трапезундскай імперыі засталася вузкая прыбярэжная паласа ў межах візантыйскай [[фема Халдыя|фемы Халдыя]], адрэзанай ад астатняй грэчаскай тэрыторыі; засялялі яе грэкі, грузіны і армяне. Адміністрацыйна імперыя першапачаткова дзялілася на тры [[банда, Візантыя|банды]] (ваенныя акругі): Трапезунд, Мацука і Гемора на чале з дуксамі або «кефаламі» (главамігаловамі, кіраўнікамі). У 14 ст. было ўжо сем банд за кошт драбнення ранейшых акруг: Трыкомія, Трапезунд, Мацука, Палеамацука, Гемора, Сірмена, Рызеон і асобная фема Вялікая Лазія. Асноўнымі гарадамі-крэпасцямі імперыі апроч сталіцы былі: Керасунт, Трыпалі, Ясоній, Месахалдыя і Лімніі.
Трапезундская імперыя падтрымлівала саюз з [[Грузія]]й. Нікейская імперыя, а затым і адноўленая Візантыйская імперыі ніколі не прызнавалі за Вялікімі Камнінамі тытула імператара, у афіцыйных візантыйскіх дакументах яны пісаліся «уладарамі» або «архонтамі». Эканоміка імперыі засноўваласяасноўвалася на вінаградарстве, хлебаробстве і пасрэдніцкім гандлегандлі з Паўночным Прычарнамор'ем, Каўказам, Месапатаміяй, Сярэднім Усходам. З серабрасрэбра, якое здабывалі з радовішчаў на тэрыторыі імперыі, чаканілісябілася трапезундскія манетыманета — аспры. Феадалы валодалі значнай самастойнасцю: дынаты вяршылі суд над залежнымі сялянамі (парыкамі), карысталіся правам мёртвага рукі, набіралі з сваіх людзей дружыны. У 1244 годзе Трапезундская імперыя стала данніцай манголаў, у пачатку 14 ст. вяла барацьбу з цюркамі Ак-Каюнлу. У 1456 годзе Трапезундскую імперыю абклалі данінай туркі-асманы, уа ў 1461 годзе Трапезундская імперыя была заваяванаязаваявана султанам [[Мехмет II|Мехметам II]], які ператварыў яе ў правінцыю [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]].
{{Партал|Крыжовыя паходы}}
|
