Суддзя: Розніца паміж версіямі

'''Суддзя''' -— дзяржаўнае службовая асоба ў [[суд]]овай сістэме ("прававога поля" нацыянальнай дзяржавы), прадстаўнік судовай улады, абранае або прызначанае ў склад судовага органа.

З якіх бываюць - старшыні [[суд]]а, намеснікі старшыні, члены суда. Суддзі выбіраюцца ў раённыя, гарадскія народныя суды. Суддзі аўтаномных абласцей, акругаў, рэспублік, у краях выбіраюцца Вярхоўным Саветам, ад Саветаў Народных Дэпутатаў. Суддзёй абіраюць з грамадзян гэтай дзяржавы, які дасягнулі 25 гадоў. Суддзя ваеннага трыбунала абіраецца з вайскоўцаўваенных. Суддзя павінен быць незалежны і падпарадкуюцца толькі закону. Суддзі адказныя перад выбаршчыкамі, перад якімі даюць справаздачу. Суддзя можа быць пазбаўлены паўнамоцтваў па адкліканню выбаршчыкаў або органа, які яго абраў, або па прысудзе [[суд]]а. Суддзя не можа быць прыцягнуты да крымінальнай адказнасці, арыштаваны або падвергнуты мерам адміністрацыйнага спагнання, які накладаюццатыражаюцца ў судовым парадку, без згоды Вярхоўнага Савета рэспублікі.

Іх незалежнасць гарантуецца датэрміновым пазбаўленнем судзейскіх паўнамоцтваў, асаблівым парадкам пазбаўлення прыцягнення да крымінальнай адказнасці, арышту і прымянення мер адміністрацыйных спагнанняў, якія накладаюццатыражаюцца ў судовым парадку. А таксама асаблівым парадкам дысцыплінарнай адказнасці суддзяў.

Суддзя старшынюе ў распарадчым і судовым пасяджэннях, але ў вырашэнні ўсіх пытанняў, якія ўзнікаюць пры разглядзе справы і пры пастанове рашэння, прысуду, вызначэнні раўнапраўем з народнымі засядацелямі. Суддзя павінен быць аб'ектыўным пры разглядзе і вырашэнні справы, і падлягае самаадвод або адводзе, калі прама або ўскосна асабіста зацікаўлены ў справе.

[[File:Istanbul - Museo archeol. - Giudice romano, ca. 425-450 d.C. - da Afrodisia - Foto G. Dall'Orto 28-5-2006 04.jpg|thumb|right|Рымскі суддзя. [[V стагоддзе|V ст.]] да н.э.]]

Улады суддзі, [[судовая ўлада]] -— адна з найстаражытнейшых форм улады.

* Царкоўны суддзя - у прыватнасці дзейнасць суддзяў асвятляецца ў Святым Пісанні ([[Біблія|Бібліі]]), разглядаецца уў кансісторыі [[біскуп]]а, якія судзяць '''паводле Закона Божага''' адносна Святога Пісання (Бібліі), па царкоўным канонам (Кодэкс Канонаў). Лічыцца найвышэйшы Духоўны Суд - Суд Госпада Бога.

* Без паўнамоцтваў, пераноснае значэнне "суддзя" ([[алегорыя]]) -— пра індывіда ў соцыуме, які мае суб'ектыўнае меркаванне адносна чаго-небудзь і каго-небудзь.

Пры парушэнні міжнародных правоў грамадзян у нацыянальнай дзяржаве [[следчы]]мі і суддзямі, пры злачыннай змове суддзяў са следчымі, іх манаполіі на следства, вераломна парушэнне дзяржаўнымі службоўцаміслужачымі правоў і свабоды грамадзян, пры іх не прафесіяналізме, крымінагеннай сітуацыі ў дзяржаўнай службе ад іх беспакаранасці, невыкананні "слугамі народа" сваіх абавязкаў - грамадзяне маюць права звяртацца ў [[Еўрапейскі суд па правах чалавека]] для сваёй абароны.