Амедэо Мадыльяні: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др File renamed: File:Amadeo Modigliani 005.jpg → File:Amedeo Modigliani 005.jpg per commons:COM:RENAME #5: correct obvious errors - spelling |
др clean up, replaced: ня → не , 1872]]-1947 → 1872—[[1947, ангельск → англійск, габрэ → яўрэ (2), і у → і ў, я у → я ў, траўні → маі , Файл: → Выя using AWB |
||
Радок 22:
|вікісховішча = Category:Amedeo Modigliani
}}
'''Амедэо (Едыда) Клементэ Мадыльяні'''<ref name=pr>Напісанне імя і прозвішча '''Амедэо Мадыльяні''' ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.9., Мн., 1999, С.493.</ref> ({{lang-it|Amedeo Clemente Modigliani}}; {{ДН|12|7|1884}}, Ліворна, [[Італія]] — {{ДС|24|1|1920}},
Мадыльяні вырас у Італіі, дзе вывучаў антычнае мастацтва і творчасць майстроў эпохі Адраджэння, пакуль у 1906 годзе не пераехаў у Парыж. У Парыжы ён пазнаёміўся з такімі значнымі мастакамі, як [[Пабла Пікаса]] і [[Канстанцін Брынкушы]], якія аказалі вялікі ўплыў на творчасць Мадыльяні. Мадыльяні меў слабое здароўе - ён часта пакутаваў ад захворванняў лёгкіх і ва ўзросце 35 гадоў памёр ад [[сухоты|сухотаў]]. Пра жыццё мастака вядома толькі з нешматлікіх вартых даверу крыніц.
Спадчыну Мадыльяні складаюць галоўным чынам карціны і эскізы, аднак з [[1909]] па [[1914]] гады ён займаўся ў асноўным [[скульптура]]мі. Як на палотнах, так і ў скульптуры, асноўным матывам Мадзільяні з'яўляўся чалавек. Акрамя гэтага захаваліся некалькі [[пейзаж]]аў; [[нацюрморт]]ы і карціны жанравага характару
== Біяграфія ==
[[
=== Дзяцінства ===
Амедэо Мадыльяні нарадзіўся ў сям'і [[яўрэі|
Да часу з'яўлення на свет Амедэо справы сям'і прыйшлі ў заняпад; маці прыходзілася зарабляць на жыццё выкладаннем французскай мовы і перакладамі, у тым ліку твораў Габрыэля д'Аннунцыо. У [[1886]] годзе ў доме Мадыльяні пасяліўся яго дзед - збяднелы Ісаакій Гарсен, які да сваёй смерці займаўся выхаваннем
Ва ўзросце 11 гадоў Мадыльяні захварэў плеўрытам, у 1898 годзе - тыфам, які быў у той час невылечным захворваннем. Гэта стала паваротнай кропкай яго жыцця. Па аповядах яго маці, лежачы ў ліхаманкавым трызненні, Мадыльяні трызніў шэдэўрамі італьянскіх майстроў, а таксама распазнаў сваё прызначэнне ў якасці мастака. Пасля выздараўлення бацькі дазволілі Амедэо кінуць школу, каб той мог пачаць браць урокі малявання і жывапісу ў ліворнскай Акадэміі мастацтваў.
=== Вучоба ў Італіі ===
У [[1898]] годзе Мадыльяні пачаў наведваць у Ліворна прыватную мастацкую студыю Гульельма Мікеле. У свае 14 гадоў ён быў малодшым з вучняў у сваім класе. Акрамя
Увесну [[1901]] года Мадыльяні рушыў услед за Оскарам Гилья ў [[Фларэнцыя|Фларэнцыю]]
Праз год, у 1903 годзе, Мадыльяні зноў рушыў услед за адным Оскарам, у гэты раз у Венецыю, дзе застаўся да пераезду ў Парыж. У сакавіку ён паступіў у венецыянскі Інстытут прыгожых мастацтваў (Istituto di Belle Arti di Venezia), працягваючы пры гэтым вывучэнне работ старых майстроў. На [[Венецыянская біенале|Венецыянскай біенале]] [[1903]] і [[1905]] гадоў Мадыльяні пазнаёміўся з працамі французскіх імпрэсіяністаў - скульптурамі [[Агюст Радэн|Радэна]] і прыкладамі [[сімвалізм]]у. Лічыцца, што менавіта ў Венецыі ён заахвоціўся да гашышу і пачаў прымаць удзел у спірытычных сеансах.
=== Парыж ===
У пачатку [[1906]] года, з невялікай сумай грошай, якую змагла сабраць для яго была маці, Мадыльяні пераехаў у Парыж, аб якім марыў ужо некалькі гадоў, таму што спадзяваўся знайсці разуменне і стымул да творчасці ў асяроддзі парыжскіх мастакоў. У пачатку [[XX]] стагоддзя Парыж з'яўляўся цэнтрам сусветнага мастацтва, маладыя невядомыя мастакі хутка станавіліся знакамітымі, адкрываліся ўсё больш [[авангард]]ныя напрамкі жывапісу. Першыя месяцы Мадыльяні праводзіў у парыжскіх музеях і цэрквах, знаёміўся з жывапісам і скульптурай
Падчас пражывання ў Парыжы Мадыльяні адчуваў вялікія фінансавыя цяжкасці: хоць яго маці рэгулярна пасылала яму грошы, іх не хапала для выжывання ў Парыжы. Мастаку прыходзілася часта змяняць кватэры. Часам ён нават пакідаў свае творы ў кватэрах, калі быў вымушаны сыходзіць з чарговага прытулку, так як не мог аплаціць кватэру.
[[
У [[1907]] годзе Мадыльяні пасяліўся ў асабняку, які здаваў маладым мастакам доктар Поль Аляксандр. Малады лекар стаў першым заступнікам Мадзільяні, іх сяброўства доўжылася сем гадоў. Аляксандр купляў малюнкі і карціны Мадыльяні (у яго калекцыі апынуліся 25 жывапісных і 450 графічных работ), а таксама арганізоўваў для яго заказы на партрэты. У 1907 годзе некалькі работ Мадыльяні былі выстаўлены ў Восеньскім салоне, у наступным годзе па патрабаванні Поля Аляксандра ён выставіў пяць сваіх работ у Салоне Незалежных, сярод іх партрэт «Яўрэйка». Работы Мадыльяні засталіся без увагі публікі, паколькі не ставіліся да моднага тады кірунку кубізм, які паўстаў у 1907 годзе і чыімі заснавальнікамі з'яўляюцца Пікаса і [[Жорж Брак]]. Увесну [[1909]] года праз Аляксандра Мадыльяні атрымлівае першы заказ і піша партрэт «Амазонка».
=== Скульптура ===
[[
У красавіку 1909 года Мадыльяні пераехаў у атэлье на [[Манпарнас]]. Праз свайго заступніка ён пазнаёміўся з [[Румынія|румынскім]] скульптарам [[Канстанцін Бранкузі|Канстанцінам Бранкузі]], які пасля аказаў на Амедео велізарны ўплыў. Некаторы час Мадыльяні аддаваў перавагу заняткам скульптурай перад маляваннем. Казалі нават, што для сваіх скульптур Мадыльяні краў каменныя блокі і драўляныя шпалы з будаўнічых пляцовак, якое ўводзіцца ў той час метро. Сам мастак ніколі не бянтэжыць адмаўленнем чутак і выдумак на свой рахунак. Існуюць некалькі версій, чаму Мадыльяні змяніў сферу дзейнасці. Па адной з іх, мастак даўно марыў заняцца скульптурай, але не меў тэхнічных
У 1910 годзе Мадыльяні пазнаёміўся з маладой рускай паэткай [[Ганна Андрэеўна Ахматава|Ганнай Ахматавай]]. Іх гарачае рамантычнае захапленне адзін адным доўжылася да аўгуста 1911 года, калі яны рассталіся, каб ніколі больш не ўбачыцца.
Радок 61:
=== Вяртанне да жывапісу і Першая сусветная вайна ===
[[
У [[1914]] годзе вылілася [[Першая сусветная вайна]]. Мадыльяні, насуперак яго жаданню, не ўзялі на
У чэрвені [[1914]] года Мадыльяні пазнаёміўся з таленавітай і эксцэнтрычнай англічанкай Беатрыс Гасцінгс, якая ўжо паспела паспрабаваць сябе на ніве артысткі цырку, паэткі, падарожніка і мастацтвазнаўцы. Беатрыс стала спадарожніцай Амедэо, яго музай і
У [[1915]] годзе Мадыльяні пераехаў разам з Беатрыс на вуліцу Норвейн на Манмартры, дзе ён напісаў партрэты сваіх сяброў Пікаса, Суціна, [[Жак Ліпшыц|Жака Ліпшыца]] і іншых
Праз Майсея Кіслінга Мадыльяні пазнаёміўся з польскім паэтам Леапольдам Збароўскі, які разам з жонкай Ганнай узяў мастака пад заступніцтва. Леапольд пасяліў падапечнага ў сваёй кватэры, даваў яму грошы і аплачваў расходныя матэрыялы.
Па замове Збароўскі ў перыяд [[1916]]—[[1917]] гадоў былі напісаны каля 30 палотнаў у жанры [[Ню, мастацтва|ню]]. 3 снежаня 1917 года была адкрыта
=== Паўднёвая Францыя - Парыж ===
[[
У красавіку [[1917]] года Мадыльяні сустрэў дзевятнаццацігадовую Жанну Эбютэрн, студэнтку Акадэміі Каларосі. Жанна стала асноўнай мадэллю мастака - Мадыльяні адлюстраваў яе на палотнах не менш за 25 разоў. Праз некаторы час маладыя людзі пачалі жыць сумесна, а ў 1918 годзе пакінулі Парыж з-за пагрозы приходу нямецкіх войскаў, адправіўшыся на поўдзень Францыі. У гэты перыяд Мадыльяні вярнуўся да жанру партрэта, гатовыя працы ён адпраўляў на продаж у Парыж.
Пра жыццё Мадыльяні ў гэты перыяд вядома няшмат: спачатку кампанія жыла ў Кань-сюр-Мер, затым пераехала ў [[Горад Ніца|Ніцу]]. 29 лістападзе [[1918]] года на свет з'явілася дачка Мадзільяні і Эбютэрн, якую - у гонар маці - назвалі Жаннай. Дзякуючы Збароўскі, працы Мадыльяні былі выстаўлены ў [[Лондан]]е і атрымалі захопленыя водгукі.
У
Мадыльяні памёр 24 студзеня 1920 года ад сухотнага менінгіту ў адной з парыжскіх клінік. Днём пазней, 25 студзеня, скончыла жыццё самагубствам Жанна Эбютэрн, якая знаходзілася на 9-м месяцы цяжарнасці. Амедэо быў пахаваны ў сціплай магіле без помніка на
== Галерэя ==
<gallery widths="150px" heights="150px">
</gallery>
Радок 108:
{{DEFAULTSORT:Мадыяльяні}}
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Мастакі Італіі]]
[[Катэгорыя:Мастакі-экспрэсіяністы]]
|