Генеалагічная класіфікацыя моў: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (размовы | уклад)
др Bot: Migrating 85 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q25295 (translate me)
др clean up, replaced: даследнік → даследчык, Навасібірск → Новасібірск, ''' - → ''' —, нэз → нез (5), кэддо → кеддо, бэй → бей, == → == (7), ( using AWB
Радок 7:
Пры генеалагічнай класіфікацыі блізкароднасныя мовы аб'ядноўваюць у падгрупу, потым — групу, сям'ю моў. У свеце налічваецца некалькі тысяч моў. Найбольш вядомыя даведнікі ўключаюць толькі сучасныя (=жывыя і нядаўна вымерлыя) мовы. Паводле ''Ethnologue'' такіх 6909<ref>[http://www.ethnologue.com "Этнолаг: мовы міру, шаснаццатае выданне"]{{ref-en}}, праверана 08 чэрвеня 2010, ISBN 978-1-55671-216-6</ref>, а па ''Рэестру Лінгвасферы'' <ref>[http://www.linguasphere.org Рэестр Лінгвасферы] {{ref-en}}</ref> - 4994<ref>[http://lingvarium.org/start.shtml Параўнанне генетычнай разнастайнасці моў свету]</ref>.
 
'''Сям'я моў''' - генетычнае моўнае аб'яднанне прыкладна такога жа ўзроўня глыбіні, як [[індаеўрапейскія мовы]], гэта значыць, распалае прыкладна 6-7 тыс. гадоў таму. Некаторыя сем'і, традыцыйна так названыя, на паверку апыняюцца глыбейшымі аб'яднаннямі (напр., [[аўстранэзійскіяаўстранезійскія мовы]], [[кушыцкія мовы]]). Ніжэй яны мянуюцца '''надсем'ямі'''.
 
Сем'і нярэдка аб'ядноўваюцца ў адзінкі больш высокага ўзроўня - '''макрасем'і''', аднак большасць з іх з'яўляюцца навукова недаказанымі і/ці непрызнанымі большасцю лінгвістаў. Як дакладныя можна разглядаць толькі гіпотэзы аб існаванні [[Настратычныя мовы|настратычнай]] і [[Афразійскія мовы|афразійскай]] макрасям'і.
Радок 16:
 
== Геаграфічная размеркаванне ==
 
=== Еўразія ===
 
* [[басконская мова|Басконская сям'я]] {3}
 
Радок 32 ⟶ 30:
* [[уральскія мовы|Уральская сям'я]] {39}
 
* [[алтайскія мовы|Алтайская сям'я]] {79} — прызнаная не ўсімі даследнікамідаследчыкамі. Звычайна ўключае:
** [[Мангольскія мовы]]
** [[Цюркскія мовы]]
Радок 59 ⟶ 57:
** Уласна аўстраазіяцкая сям'я {163}, у тым ліку [[в'етнамская мова]]
** [[нікабарскія мовы|Нікабарская сям'я]] {6}
* [[аўстранэзійскіяаўстранезійскія мовы|АўстранэзійскаяАўстранезійская надсям'я]] {1268}
** [[малайска-палінэзійскіяпалінезійскія мовы|Малайска-палінэзійскаяпалінезійская сям'я]] {1248}
** [[тайваньскіятайванскія мовы|Фармозская (тайваньскаятайванская) сям'я]] {20}
* [[андаманскія мовы|Андаманская сям'я]] {13}
 
Радок 73 ⟶ 71:
 
=== Афрыка і Паўднёва-заходняя Азія ===
 
Мовы Афрыкі традыцыйна аб'ядноўваюцца ў 4 "макрасям'і". Сваяцтва не ўсіх з іх даказана, аднак яны шырока выкарыстоўваюцца для зручнасці.
 
==== [[афразійскія мовы|Афразійская макрасям'я]] {375} ====
 
# [[семіцкія мовы|Семіцкая сям'я]] {77}
# [[бербера-канарскія мовы|Бербера-канарская сям'я]] {26}
Радок 129 ⟶ 125:
# [[жу-кві мовы|Жу-кві сям'я]] {17} (паўночнакайсанскія мовы + паўдневакайсанскія мовы)
# [[Квадзі]] мова (ізалят) † {1}
# [[СандавеСандавэ, (мова)|СандавеСандавэ]] мова (ізалят) {1}
# [[Хадза, (мова)|Хадза]] мова (ізалят) {1}
 
* [[Некласіфікаваныя мовы Афрыкі|Некласіфікаваныя мовы]] {8} - [[мероіцкая мова]]† і інш.
 
 
=== Акіянія ===
 
==== [[Папуаскія мовы]] {832} ====
Класіфікацыя папуаскіх моў з'яўляецца найменш распрацаванай. Традыцыйна (па Вурму) яны дзеляцца на 5 макрасямей (83 сем'і і 14 ізалятаў), 8 асобных сем'яў і 32 ізалята.
 
# [[трансновагвінейскія мовы|Трансновагвінейская макрасям'я]] {(564 - 47 сем'яў і 8 ізалятаў)
# [[заходнепапуаскія мовы|Заходнепапуаская макрасям'я]] {(26 - 6 сем'яў і 3 ізалята)
# [[усходнепапуаскія мовы|Усходнепапуаская макрасям'я]] {(36 - 5 сем'яў)
# [[сепік-раму мовы|Сепік-раму макрасям'я]] {(104 - 18 сем'яў і 2 ізалята)
# [[таррычэллітарычэлі, мовы|ТаррычэлліТарычэлі макрасям'я]] {(48 - 7 сем'яў і 1 ізалят)
# [[ско, мовы|Ско сям'я]] {7}
# [[квамтары мовы|Квамтары сям'я]] {6}
# [[араі, мовы|Араі сям'я]] {7}
# [[амта-мусіянскія мовы|Амта-мусіянская сям'я]] {2}
# [[сарэрскія мовы|Сарэрская сям'я]] (заліва Сарэра, Гелвінк-бэйбей) {33}
# [[усходнечэндравасіхскія мовы|Усходнечэндравасіхская сям'я]] {3}
# [[баёона-аўбона мовы|Баёона-аўбона сям'я]] {2}
# [[ніжне-мамберамскія мовы|Ніжне-мамберамская сям'я]] {2}
 
 
=== Мовы Аўстраліі і Тасманіі ===
# [[аўстралійскія мовы|Аўстралійская макрасям'я]] {258}, часам называецца сям'ёй, інакш жа ўлучаеўключае 32 сям'і і ізалята
# [[тасманійскія мовы|Тасманійская сям'я]] † {5} <ref>вылучэнне ў асобную сям'ю з'яўляецца спрэчным па прычыне наяўнасці лексічных паралеляў з паўднёвымі аўстралійскімі мовамі, аднак захаваны лінгвістычны матэрыял настолькі малы, што не дазваляе надзейна класіфікаваць тасманійскія мовы</ref>
 
 
=== Паўночная Амерыка ===
 
Усе карэнныя мовы Амерыкі, акрамя эскімоска-алеўцкіх, мянуюцца таксама [[індзейскія мовы|індзейскімі мовамі]]. Аднак яны (насуперак Грынбергу) не з'яўляюцца генетычным аб'яднаннем.
 
Радок 178 ⟶ 169:
# [[мускогскія мовы|Мускогская сям'я]] {7}
# [[Туніка (мова)]] мова (ізалят) † {1}
# [[Чыцімача, (мова)|Чыцімача]] (чыцімаша) мова (ізалят) † {1}
# [[атакапскія мовы|Атакапская сям'я]] † {2}
# [[Адаі]] мова (ізалят) † {1}
# [[каддаанскіякадаанскія мовы|КаддаанскаяКадаанская (каддакада кэддокэдо) сям'я]] {6}
# [[Тонкава]] мова (ізалят) † {1}
# [[сіўанскія мовы|Сіўанская (сіў-катаўба) сям'я]] {18}
Радок 187 ⟶ 178:
# [[шынукскія мовы|Шынукская (чынук) сям'я]] {3}
# [[алсейскія мовы|Алсейская сям'я]] † {2}
# [[Саюсло, (мова)|саюсла]] мова (ізалят) † {1}
# [[кускія мовы|Куская сям'я]] {2}
# [[такелма-калапуянскія мовы|Такелма-калапуянская сям'я]] {4}
Радок 225 ⟶ 216:
# [[Беатук]] мова (ізалят) † {1}
# [[юта-ацтэкскія мовы|Юта-ацтэкская сям'я]] {шмат}
 
 
=== Сярэдняя Амерыка ===
Радок 242 ⟶ 232:
 
* Некласіфікаваныя мовы Сярэдняй Амерыкі: †алагвілак, †аматаманка, †гуасаве, †талімека, †чумбія і інш.
 
 
=== Паўднёвая Амерыка ===
 
Сем'і і ізаляты пералічаны ў алфавітным парадку.
 
# [[Айкана]] (карумбіара) мова (ізалят) {1}
# [[Аймара, (мова)|Аймаранская (хакі) сям'я]] {2}
# [[Алакалуф]] (кавескар) мова (ізалят) {1}
# [[Андакі]] мова (ізалят) † {1}
Радок 269 ⟶ 257:
# [[жа мовы|Жэ сям'я]] {12}
# [[Жэйка]] мова (ізалят) † {1}
# [[ітанама, (мова)|Ітанама]] (сіхніпадара) мова (ізалят) {1}
# [[кавапанскія мовы|Кавапанская сям'я]] {2}
# [[камаканскія мовы|Камаканская сям'я]] † {5}
Радок 279 ⟶ 267:
# [[карыбскія мовы|Карыбская сям'я]] {43}
# [[каріры мовы|Карыры(-шока) сям'я]] † {4}
# [[Каювава, (мова)|Каювава]] (каюбаба) мова (ізалят) {1}
# [[кечуанскія мовы|Кечуанская сям'я]] {17}
# [[Каая]] (кважа, арара) мова (ізалят) {1}