Леў Давідавіч Ландау: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
clean up, replaced: га ўніверсітэту → га ўніверсітэта, ім. А. → імя А., працаў → прац , часцінак → часціц, га інстытуту → га інсты using AWB
clean up, replaced: скі Універсітэ → скі ўніверсітэ, о у → о ў, мэтаматычна → метаматычна, метам → мэтам, медалём → медалем, медал using AWB
Радок 39:
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся 9 (22) студзеня 1908 г. у [[Баку]], у яўрэйскай сямьі. Бацька - Давід Львовіч ЛандаўЛандау, інжынер-нафтавік. Маці - Любоў Веніамінаўна ЛандаўЛандау. З 1916 г. вучыўся ў бакінскай яўрэйскай гімназіі, дзе яго маці была выкладчыкам прыродазнаўства. Незвычайна таленавіты мэтаматычна, ЛандаўЛандау, жартуючы, казаў аб сабе: "Інтэграваць навучыўся ў 13 гадоў, і дыферэнцыраваць мог заўсёды". У 14 паступіў у [[Бакінскі Універсітэтўніверсітэт]], дзе вучыўся адначасова на двух факультэтах: фізіка-матэматычным і хімічным. За асабістыя поспехі быў пераведзены ў [[Ленінградскі ўніверсітэт]]. Скончыўшы ў 1927 фізічная аддзяленне Ленінградскага ўніверсітэта, ЛандаўЛандау зрабіўся аспірантам, у далейшым супрацоўцам Ленінградскага фізіка-тэхнічнага інстытута, у 1926-27 гг. апублікаваў першыя працы па тэарэтычнай фізіцы.  
 
У 1929 г. быў у навуковай камандыроўцы длезя працягу адукацыі ў [[Германія|Германіі]], у [[Данія|Даніі]] ў [[Нільс Бор|Нільса Бора]], у [[Англія|Англіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. Нільса Бора ён пазней лічыў сваім адзіным настаўнікам. У 1932 г. узглавіў тэарытычны аддзел Украінскага фізіка-тэхнічнага інстытута (УФТІ). Пасля звальнення з Харкаўскага ўніверсітэта ў 1937 г. і выкліканай гэтым забастоўкі фізікаў быў запрошаны ў нядаўна створаны Інстытут фізічных праблем (ІФП) АН СССР і пераехаў у [[Масква|Маскву]].
 
Пасля ад'езду Л. ЛандаўЛандау пачынаецца разгром УФТІ органамі абласнога [[НКВД]], арыштоўваюцца замежныя спецыялісты А. Вайсберг і Ф. Хоутэрманс, у жніўні-верасні 1937 падчас такзванай "справы УФТІ" былі арыштаваны і расстраляныя фізікі Л.В. Разенкевіч (суаўтар Л. ЛандаўЛандау), Л.В. Шубнікаў, В.С. Горскі.
 
У красавіку 1938 г. Л. ЛандаўЛандау рэдагуе лістоўку, якая была напісана К. Коцерам і заклікала да звяржэння Сталінскага рэжыму, у якой [[Сталін]] названы фашыстскім дыктатарам. Тэкст лістоўкі быў пераданы антысталінскій групе студэнтаў ІФЛІ дзеля распаўсюджання па поште перад першамайскімі святамі. Гэты намер быў выкрыты органамі бяспекі [[СССР]], і Л. ЛандаўЛандау, Корэц і Ю.Б. Румер былі арыштаваны за антысавецкую агітацыю. У турме ЛандаўЛандау правёў год і был выпушчаны дзякуючы пісьму ў абарону ад Нільса Бора і ўмяшальніцтву [[Пётр Леанідавіч Капіца|Капіцы]], які ўзяў Л.ЛандаўЛандау на паруку. Пасля вызвалення і да самай смерці ў 1968 г. Л. ЛандаўЛандау быў супрацоўнікам ІФП
 
У 1955 г. падпісаў "[[Ліст трохсот]]" супраць [[Трафім Дзянісавіч Лысенка|Т.Д. Лысенка]]. У 1962 г. атрымаў [[Нобелеўская прэмія|Нобелеўскую прэмію]] «За піянерскія даследванні скандэнсаваных асяроддзяў, асадіста вадкага гелію». У тым жа годзе трапіў у страшэнную аўтакатастрофу, атрымаў шматлікія пераломы і правёў у [[Кома|коме]] 59 сутак. Пасля аварыі амаль што не займаўся навуковай дзейнасцю, але, на думку жонкі і сына, ЛандаўЛандау паступова вяртаўся да свайго нармальнага становішча і ў 1968 г. быў блізкі да таго, каб аднавіць сваю прафесійную дзейнасць.
 
Меў вельмі рознабаковыя інтэрэсы. Працаваў у сферы [[Квантавая механіка|квантавай механіцы]], фізіцы цвёрдага цела, [[Магнетызм|мегнетызму]], фізіцы нізкіх тэмператураў, фізіцы касмічных променяў, фізіцы [[Ядро атама|атамнага ядра]], фізіцы элементарных часціц, фізіцы [[плазма|плазмы]], [[Гідрадынаміка|гідрадынаміцы]], квантавай тэорыі поля і інш.
Радок 56:
* "Малыя энергіі сувязі ў квантавай механіцы" (1960 г.)
 
Усяго Л. ЛандаўЛандау напісаў 98 артыкулаў. Поўнае выданне яго прац у 1968 г. складала 2 тамы.
== Літаратура ==
* Беларуская энцыклапедыя. Т. 9. — Мн., 1999.
Радок 67:
{{Бібліяінфармацыя}}
 
{{DEFAULTSORT:ЛандаўЛандау Леў Дав}}
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Героі Сацыялістычнай Працы]]
[[Катэгорыя:Постаці фізікі]]