Віленскае княства: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1:
'''Віленскае княства''' — меркаваны феадальны ўдзел [[Полацкая зямля|Полацкай зямлі]], пазней [[ВКЛ]].<ref name="ЭГБ">ЭГБ у 6 т., Т. 2.</ref>
'''Віленскае княства''' — феадальны ўдзел Полацкай зямлі, пазней і [[ВКЛ]]. Утварылася не пазней другой паловы ХІ ст. як удзел [[Полацкае княства|Полацкага княства]]. У [[1070]] годзе тут княжыў [[полацкі князь]] [[Расціслаў Рагвалодавіч]]. Паводле Васкрасенскага летапісу, пасля [[1129]] года жыхары [[Вільня|Вільні]] запрасілі на сваё княжанне з Візантыі сыноў высланага туды разам з іншымі полацкімі князямі Расціслава — [[Давіл Расціславіч|Давіл]] і [[Маўкольд]]а, ад якіх і пайшла Віленская галіна полацкай дынастыі, ад яе паходзяць вялікія князі ВКЛ. Пасля заваявання Войшалкам у [[1264]] Нальшчанаў і Дзяволтвы тэрыторыя Віленскага княства ўвайшла ў склад [[ВКЛ]]. Не пазней [[1323]] года, калі Вільня была абвешчана сталіцай ВКЛ, княства заняло цэнтральнае становішча ў дзяржаве. Большую частку насельніцтва княства складалі [[крывічы]], якія і заснавалі Вільню (напачатку — [[Крывы горад]]), астатняе насельніцтва было балтамі. У 1340-я гады ў склад Віленскага княства ўваходзілі гарады [[Ашмяны]], [[Браслаў]], Велікамір ([[Вількамір]]), з канца XIV ст. — Крэўская і Лідская воласці. Паводле Гарадзельскага прывілея [[1413]], тэрыторыя княства ўвайшла ў склад Віленскага ваяводства.
 
Паводле позняга Васкрасенскага летапісу, у 1130-х гадах або пазней [[Вільня|вільняне]] запрасілі да сябе з Візантыі сыноў высланага туды ў 1129 годзе разам з іншымі полацкімі князямі [[Расціслаў Усяславіч|Расціслава]] — [[Давіл Расціславіч|Давіла]] і [[Маўкольд]]а, і старэйшы з братоў стаў княжыць у Вільні. Паводле гэтага ж летапісу, Давіл і Маўкольд былі пачынальнікамі дынастыі вялікіх князёў літоўскіх, але гістарычнасць гэтых асоб і падобная генеалогія адмаўляецца гісторыкамі, у т.л. з-за храналагічных неадпаведнасцей. Такую версію падзей лічаць створанай у Маскве пры Іване IV для пэўных палітычных мэт.
== Крыніцы ==
 
* [[Энцыклапедыя гісторыі Беларусі]]: У 6 т. Т. 2. Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка [і інш.]. — Мн.: [[БелЭн]], [[1994]]. — 537 с.; іл.
У канцы XIX ст. Адам Кіркор сцвярджаў, што ў 1070-я гады ў Вільні княжыў нейкі ''Расціслаў Рагвалодавіч'', аднак, ніякіх крыніц свайго сцверджання не даў<ref>''Kirkor A.'' Bazylika litewska. — 1886. — S. 4.</ref>. На гэтай аснове, М. Ермаловіч у свой час зрабіў выснову пра існаванне не пазней чым з 2-й пал. ХІ ст. Віленскага княства, як удзела Полацкай зямлі<ref>''Ермаловіч М.'' Старажытная Беларусь: Віленскі перыяд…</ref>. Гэтае ж меркаванне выказана ў артыкуле М. Ермаловіча пра Віленскае княства ў «Энцыклапедыі гісторыі Беларусі» у 6 тамах<ref name="ЭГБ"/>. Ермаловіч лічыў, што большую частку насельніцтва княства складалі [[крывічы]], якія калісьці і заснавалі Вільню, на яго думку першапачаткова званую [[Крывы горад|Крывым горадам]], а астатняе насельніцтва было балтамі<ref name="ЭГБ"/>.
 
М. Ермаловіч лічыў, што меркаванае ім Віленскае княства, пасля заваявання Войшалкам у 1264 годзе Нальшчанаў і Дзяволтвы, увайшло ў склад ВКЛ, заняло там цэнтральнае становішча і не пазней за 1323 год яго сталіца — Вільня, стала сталіцай усёй дзяржавы. былокалі Вільня была абвешчана сталіцай ВКЛ, княства заняло цэнтральнае становішча ў дзяржаве. На думку Ермаловіча ў 1340-я гады ў склад Віленскага княства ўваходзілі [[Ашмяны]], [[Браслаў]], [[Вількамір]], а з канца XIV ст. — Крэўская і Лідская воласці, а ў 1413 годзе паводле Гарадзельскага прывілея тэрыторыя княства ўвайшла ў склад Віленскага ваяводства.<ref name="ЭГБ"/>
 
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* [[Энцыклапедыя гісторыі Беларусі]]: У 6 т. Т. 2. Беліцк  — Гімн / Рэдкал.: Б.  І.  Сачанка [і інш.].  — Мн.: [[БелЭн]], [[1994]].  — 537 с.; іл.
 
[[Катэгорыя:Гісторыя Вільнюса]]