Гісторыя Светлагорска: Розніца паміж версіямі

У [[8VIII ст.|8VIII]] — [[10X ст.]] землі ў сярэднім і ніжнім цячэнні [[Рака|р.]] [[Бярэзіна]], дзе цяпер размешчаны г. Светлагорск, належалі плямёнам [[дрыгавічы|дрыгавічоў]],. У угэтых якіхплямёнаў склалася [[Тураўскае княства]] (вядомае з [[980]] г.). У [[12XII ст.]] [[Тураў]]ская зямля была падзелена на ўдзелы, і на Ніжняй Бярэзіне ўзнікла [[Свіслацкае княства]]. У сяр. [[14XIV ст.]] яно ўвайшло ў [[ВКЛ|Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае (ВКЛ)]].

[[Выява:Nozzles.jpg|left|thumb|Сопла печкі-домніцы, каля 13XIII ст. <small>Светлагорскі гісторыка-краязнаўчы музей.</small>]]

Паводле вынікаў [[Археалогія Беларусі|археалагічных]] раскопак, паселішчаяшчэ на месцы сучаснага горада існавала зў [[6VI ст.|6VI]] — [[7VII ст.]], ау змежах сучаснага горада было пасяленне. З [[13XIII ст.]] існуепаселішча, з якога пачаўся горад, існавала непарыўна. Першапачаткова яно[[Селішча, археалогія|селішча]] размяшчалася на невялікім участку берагаправага [[бераг]]а Бярэзіны, каля вусця сучаснага [[Канал, гідраграфія|каналу]]. У дакуменце [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] яно вядома пад назвай Шацілінскі Востраў<ref>Рассадин, С. Е. О некоторых находках 2008 г. на Шатилинском Острове // Исследования по истории Восточной Европы: научный сборник. Вып. 1. — Минск, 2008. — С. 234—236. {{ref-ru}}</ref>.

[[Выява:Pryvilej 1560.jpg|left|thumb|Прывілей Жыгімонта II Аўгуста, 1560 г., на Шацілінскі Востраў. <small>[[Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі]].</small>]]

ПаУ пісьмовай крыніцы [[населены пункт]] вядомыупершыню ззгадваецца [[15 ліпеня]] [[1560]] г. як маёнтак ''Шацілінскі Востраў'', у ВКЛ<ref>[http://nashkraj.info/content/view/424/134/ Маслюкоў, Т. В. З гісторыі Шацілавічаў] // Гомельшчына: старонкі мінулага. II выпуск. — [[Гомель]], [[1996]]. — С. 22—26.</ref>. Слова ''Востраў'' у гэтым выпадку азначае не зямлю пасярод ракі, а месца, якое чымсці вылучалася сярод астатняй мясцовасці. Як сведчыць дакумент — прывілей [[Вялікі князь літоўскі|вялікага князя літоўскага]] і [[Кароль польскі|караля польскага]] [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта II Аўгуста]], які выдадзены ў [[Варшава|Варшаве]], маёнтак пасля папярэдняга ўладальніка Рамана Шацілы перадаваўся зямяніну Ждану Манкевічу за выкананне вайсковай службы<ref>Маслюкоў, Т. В. Узнікненне Шацілак. Шацілы і Манкевічы — старажытныя шляхецкія роды Беларусі // Памяць: Светлагорск. Светлагорскі раён. У 2 кн. Кн. 1. — Мінск, [[2000]]. — С. 47—49.</ref>. У [[1566]] г. паселішча ўвайшло ў створаны [[Рэчыца|Рэчыцкі]] [[павет]] [[Менскае ваяводства|Менскага ваяводства]] ВКЛ.

З [[1 ліпеня]] [[1569]] г. ў выніку аб'яднання ВКЛ і [[Польскае каралеўства|Польскага каралеўства]] — у [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. [[25 лютага]] [[1576]] года шляхціц[[шляхціч]] Ждан Манкевіч згадваецца ў лісце караля польскага і вялікага князя літоўскага [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]] чачэрскаму[[чачэрск]]аму старасце Крыштафу Зяновічу — аб тым, што [[шляхта]] [[Рэчыца|Рэчыцкага]] павета[[павет]]а павінна несці службу ў [[Чачэрскі замак|замку]] г. [[ЧачэрскЧачэрска]]а, і не прыцягвацца да іншых павіннасцейпавіннасцяў.

Паводле дадзеных археалагічных абследаванняў, у канцы XVI — [[XVII ст.]] пасяленне пашырылася за межы Шацілінскага Вострава, і размяшчалася ўздоўж Горвальскага тракту (зараз [[Вуліца|вул.]] Савецкая ад набярэжнай да [[ЦЭЦ]]). У [[1634]] г. шляхціц Пётр Суляціцкі падараваў тут дзялянку зямлі [[Каталіцтва|каталіцкаму]] [[Манаскі ордэн|манаскаму ордэну]] [[Езуіты|езуітамезуітаў]], якія збудавалі каля [[1650]] г. драўляны [[касцёл]], утрымліваліі ўтрымлівалі місіянерскі пункт<ref>Шацілавічы // [[Вялікае княства Літоўскае, энцыклапедыя|Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя.]] У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2. — Мінск: БелЭН імя П. Броўкі, [[2005]]. — С. 754. ISBN 985-11-0378-0.</ref>. (Раней заснаванне касцёла адносілі да [[1638]] г.<ref>Блінова, Т. Б. Бабруйская [[Езуіты|езуіцкая]] рэзідэнцыя // [[Энцыклапедыя]] гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1. — [[Мінск|Мн.]], [[1993]]. — С. 255. ISBN 5-85700-074-2.</ref>, але гэта не паццвердзілася<ref>[http://www.parichi.by/articles/6/40/ Маслюкоў, Т. В. Пытанні храналогіі касцёла на Ніжняй Бярэзіне] // Шацілкаўскія чытанні: матэрыялы ІІ гіст.-краязн. канф. (да 450-годдзя Шацілак) у Светлагорску, 16 красавіка 2010 г. / Светлагорскі гіст.-краязн. музей; уклад.: Т. В. Маслюкоў, В. А. Раманцоў. — Светлагорск, [[2011]]. — С. 38-49.</ref>.) Касцёл да 1930-х гг. знаходзіўся насупраць старых могілак, якія і цяпер існуюць на Горвальскім тракце (зараз вул. Савецкая). У [[1639]] г. [[сяло]] ''Шацілавічы''<ref>{{lang-be|шаць}} — добрае, прыгожае месца, у слоўніку [[Руская мова|рус. мовы]] Ул. Даля — «гара сярэдняй велічыні».</ref> —пададзена у так званымвопісу [[Парычы|ПарыцкімПарыцкага]] дварыдвара (зямельнае ўладанне) [[Бабруйск]]ага староства Рэчыцкага павета, мае 17 сялянскіх двароў, (ушляхецкія двары ў вопіс не ўносіліся шляхецкія двары)<ref>[[Канстанцін Іванавіч Кернажыцкі|Кернажыцкі, К.]] [[Валочная памера|Аграрная рэформа]] ў Бабруйскім старостве і [[Эканоміка|эканамічнае]] становішча яго [[насельніцтва]] з [[17 стагоддзе|17]] да паловы [[19 стагоддзе|19 ст.]] — Мінск, [[1931]].</ref>. У вопісу [[1684]] г. ў Шацілавічах — шляхецкі двор Манкевічаў і 3 сялянскія двары<ref>[http://www.parichi.by/articles/6/39/ Рассадзін, С. Я. Аб пісьмовых крыніцах пра гістарычныя пачаткі сучаснага Светлагорска] // Шацілкаўскія чытанні: матэрыялы ІІ гіст.-краязн. канф. (да 450-годдзя Шацілак) у Светлагорску, 16 красавіка 2010 г. / Светлагорскі гіст.-краязн. музей; уклад.: Т. В. Маслюкоў, В. А. Раманцоў. — Светлагорск, [[2011]]. — С. 23—37.</ref>.

[[Выява:Svetlahorsk railway station2-BY.jpg||thumb|[[Чыгунка|Чыгуначная]] станцыя, (утворанапабудавана ў [[1915]] г.).]]

У [[1954]]—[[1958]] гг. у Шацілках пабудавана Васілевіцкая [[ДРЭС]]<ref>Назва па радовішчу [[торф]]у каля г. [[Васілевічы]] [[Рэчыцкі раён|Рэчыцкага раёна]].</ref> (цяпер Светлагорская [[ЦЭЦцеплаэлектрацэнтраль]]). [[30 снежня]] [[1956]] г. вёска Шацілкі пераўтворана ў гарадскі пасёлак <ref>[http://www.lawbelarus.com/repub/sub32/texg3532.htm Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 30 снежня 1956 г. «Аб пераўтварэнні вёскі Шацілкі Парыцкага раёна Гомельскай вобласці ў гарадскі пасёлак».]</ref>, з [[9 чэрвеня]] 1960 — цэнтр Парыцкага раёна. [[29 ліпеня]] [[1961]] года гар. п. Шацілкі пераўтвораны ў горад [[Светлагорск]]<ref>Цяперашняя назва — ад «святло» і «горад».</ref>, а Парыцкі [[раён]] перайменаваны ў [[Светлагорскі раён|Светлагорскі]]<ref>[http://ru.wikisource.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D0%B0%D0%B7_%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B8%D1%83%D0%BC%D0%B0_%D0%92%D0%A1_%D0%91%D0%A1%D0%A1%D0%A0_%D0%BE%D1%82_29.06.1961_%D0%BE_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%91%D0%BB%D0%BA%D0%B0_%D0%A8%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%BA%D0%B8_%E2%80%A6_%D0%B8_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%87%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%93%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8 Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 29 ліпеня 1961 г. «Аб пераўтварэнні гарадскога пасёлка Шацілкі ў горад раённага падпарадкавання і перайменаванні Парыцкага раёна Гомельскай вобласці».]</ref>. З [[7 сакавіка]] [[1963]] па [[4 студзеня]] [[2002]] г. горад меў абласное падпарадкаванне.

Выява:Archaeological excavation in Svetlahorsk.jpg|Археалагічныя раскопкі на Шацілінскім Востраве.