Була: Розніца паміж версіямі

'''Була''' (ад {{lang-la|Bulla}} — «пячатка», літар. — «пузырок») — асноўны [[СярэднявеччаСярэдневякоўе|сярэднявечнысярэдневяковы]] [[Папства|папскі]] дакумент зса свінцовай (пры асаблівых выпадках — залатызалатой) пячаткай, пасля [[XV стагоддзе|XV стагоддзя]] выдаваўся радзей.

БулаБулай ўу [[сярэднія стагоддзявякі]] называлі металічную пячатку, затым капсулу, у якуюякой была пячатка, замацоўваўшая дзяржаўны [[акт]]; таксама назва самога актуакта ([[імператар]]скага або папскага). У пазнейшыхпазнейшыя стагоддзястагоддзі буляйбулай сталі называць толькі важныя указыўказы і ўрачыстыя пасланні пап.

Як і энцыкліка, называецца па першых двух словах лацінскага тэксту, прадубляваных у загалоўку. На пячатцыпячаці, прымацоўванайякая прымацоўвалася да булы чырвонай і жоўтай шаўковай ніткай, ставілася лацінская манаграма «SPSP» ў гонар святых [[Апостал Пётр|Пятра]] і [[Апостал Павел|Паўла]] з імем Папы на абароце. З канца XVIII ст. друкупячаць была заменена адпаведнай чырвонай пячаткай непасрэдна на дакуменце, хоць, напрыклад, на булабуле [[Іаан XXIII|Іаана XXIII]] пры скліканні [[Другі Ватыканскі сабор|Другога Ватыканскага сабора]] пячаць была традыцыйнай свінцовай. У сучаснай булыбуле, якая замацоўваецца металічнай пячаткайпячаццю толькі пры асаблівых аказіяхвыпадках, пасля імяімені Папы стаіць традыцыйны надпіс «episcopus, servus servorum Dei» («[[біскуп]], раб рабоў Божых»). Булы падпісваюцца членам [[Рымская курыя|Рымскай курыі]], звычайна дзяржаўным сакратаром [[Ватыкан]]а, але на асаблівых буляхбулах стаяць асабістыя подпісы пап.

Пры непасрэдным удзеле айца Дыега дэ Торэс Больо, заснавальніка індзейскай місіі [[Езуіты|езуітаў]] у [[Парагвай|Парагваі]], у [[1603]] г. была выдадзена першая і адзіная ў гісторыі каталіцкай царквы папская була не на латыні, а на мове [[Мова кечуа|Кечуа]]. Яна была адрасавана братэрствубрацтву Імя Ісусава ў горадзе [[Куска]], [[Перу]], і інкскай шляхтышляхце папам [[Клімент VIII|Кліментам VIII]].