''' СтараабрадстваСтараверства''' — цячэнне ў рускім праваслаўі, прадстаўнікі якога не прымаюць царкоўнай [[Рэформа патрыярха Нікана|рэформы патрыярха Нікана]] і цара [[Аляксей Міхайлавіч, цар маскоўскі|Аляксея Міхайлавіча]]. ▼{{перанесці|Стараверства}}
▲'''Стараабрадства''' — цячэнне ў рускім праваслаўі, прадстаўнікі якога не прымаюць царкоўнай [[Рэформа патрыярха Нікана|рэформы патрыярха Нікана]] і цара [[Аляксей Міхайлавіч, цар маскоўскі|Аляксея Міхайлавіча]].
СтараабрадстваСтараверства падзяляецца на дзве плыні: папоўцы (якія лічаць неабходным наяўнасць духавенства і адпраўлення імі царкоўных таінств) і беспапоўцы (якія лічаць, што са смерцю апошняга не прыняўшага рэформу свяшчэнніка няма магчымасці ставіць новых і неабходна абыходзіцца без ніх). Кожная плыня падзяляецца на шэрах юрысдыкцый. Буйнейшымі арганізацыямі папоўцаў з'яўляюцца [[Руская праваслаўная стараабрадскаястараверская царква]] і [[Руская дрэўлеправаслаўная царква|Дрэўлеправаслаўная царква]].
З моманту ўзнікнення стараабрадцыстараверы стала пераследваліся свецкімі і царкоўнымі ўладамі з рознаюрознай ступенню інтэнсіўнасці. У [[1905]] годзе маніфестам імператара Мікалая II стараабрадцыстараверы былі легалізованы. У [[1971]] годзе [[Руская праваслаўная царква]] зняла з іх пракляцце.
Дагматычных разыходжанняў з імнымі плынямі праваслаўя ў стараабрадцаўстаравераў няма. Адрозненні ёсць у асноўным толькі ў літургічнай практыцы:
* хрышчэнне двумя пальцамі, а не трымя;
* адрозненне уў напісанні некалькіх сакральных імён у тым ліку: ''Исус'', а не ''Иисус'';
* слова ''[[алілуя]]'' вымаўляецца два разы, а не тры;
* хросны ход па гадзіннікавай стрэлцы, а не супряць яе;
* прызнанне выключна васьміканечнага крыжа.
СтараабрадскіяСтараверскія грамады акрамя Расіі знаходзяцца ў Беларусі, Літве, Латвіі, Эстоніі, нава Украіне, у Румыніі, Малдове, Польшы, ЗША, Канадзе, шэрагу краін Паўднёвай Амерыкі, Аўстраліі.
== СтараабрадцыСтараверы ў Беларусі ==
{{Асноўны|СтараабрадцыСтараверы ў Беларусі }}
Беларусь была адной з краін, куды стараабрадцыстараверы ўцякалі ад праследу маскоўскіх уладаў. Найбуйнейшыя пасяленні старабрадцаў у Беларусі склаліся і да нашага часу захаваліся ў шэрагу раёнаў Віцебскай вобласці, ў Бабруйску і Бабруйскім раёне і г.д. Дзяржаўная мяжа давала абарону ад праследу, але не заўсёды надзейную: за [[Кацярына II|Кацярынай II]] расійскія войскі ладзілі адмысловыя [[карныя паходы на Ветку]]. На Беларусі стараабрадцыстараверы вольна друкавалі кнігі ў Гродне, Вільне, Супраслі, Магілёве; тыя кнігі потым таксама таемна распаўсюджваліся ў Расіі, дзе былі забаронены.
Старабрадцы ў Беларусі ўтвараюць адмысловую [[этнаканфесійная група|этнаканфесійную групу]] рускіх, якая выразна ўсведамляе сваю самастойнасць ад астатніх рускіх (як тых, што жывуць у Расіі, так і тых, што прыехалі ў Беларусь). У якасці этноніму адзначанае выкарыстанне тэрміну «маскаль», (прынамсі — на Віцебшчыне) — як навакольнымі беларусамі, так і ў якасці саманазову. На поўдні Беларусі беларускае атачэнне выкарыстоўвае абразлівы тэрмін «кацап» (ка(к)цап — «цап» па-ўкраінску казёл, таму што стараверы прынцыпова не галіліся і нават не стрыглі бароды і вусы), які ў апошнія часы некаторымі нашчадкамі стараабрадцаўстаравераў выкарыстоўваецца таксама як саманазоў.
СтараабрадцыСтараверы захоўвалі архаічныя рускія гаворкі (у тым ліку даследчыкі адзначалі адмысловыя маскоўскія архаічныя рысы), якія не зазналі наступных змен, характэрных для рускай мовы і гаворак метраполіі. Але затое — трапілі пад беларускі ўплыў (а месцамі адбыўся і поўны пераход на беларускую мову, пры захаванні нацыянальнага самаўсведамлення).
Цікава, што найбольш развітыя, найбольш разнастайныя формы [[Вышыўка|беларускіх узораў]] на рушніках фіксуюцца акурат у тых мясцінах (Ветка, раён Лепельшчыны), дзе захоўваюцца пасяленні стараабрадцаўстаравераў.
== Гл. таксама ==
* [[Сямейскія]]
* [[Уральцы]]
| 