|
[[Выява:Petersdom von Engelsburg gesehen.jpg|thumb|Базіліка [[Сабор Святога Пятра|Святога Пятра]] ў Рыме.]]
[[Выява:Catedral de Salta 1.jpg|thumb|Базіліка.]]
'''Базі́ліка''' (з [[грэчаская мова|грэч. мовы]]) — у ''[[архітэктура|архітэктуры]]'' выцягнуты, прамавугольны ў плане [[будынак]], падзелены падоўжанымі радамі [[калона]]ў або [[слуп]]оў на некалькі (звычайна 3 ці 5) частак ([[неф]]аў, [[наас]]аў), якія маюць самастойныя перакрыцці.<ref name=uga>Всеобщая история…</ref>.
<ref name=uga>Всеобщая история...</ref>.
Сярэдні галоўны неф заўсёды вышэйшы за бакавыя, верхняя частка яго сцен, прарэзаная вокнамі, выступаввыступаў над дахамі бакавых нефаў. Перад уваходам базілікі — папярочны прытвор (нартэкс), а ў процілеглым канцы сярэдняга, большага па шырыні нефа — паўкруглы выступ (апсіда), накрыты паўкупалам. Першапачаткова базілікі мелі драўлянае перакрыцце, якое пазней замянілі мураваным скляпеністым. У Старажытным Рыме базілікі выкарыстоўваліся як судовыя залы, рынкі, біржы і інш. Пазней базіліка стала адным з асноўных тыпаў хрысціянскіх храмаў, пашырылася ў візантыйскай, сірыйскай, раманскай і гатычнай архітэктуры, а таксама ў архітэктуры Адраджэння і барока.
На Беларусі базілікі з’явілісяз'явіліся ў канцы 16 ст., пашырыліся ў 17—18 ст. Найчасцей выкарыстоўваліся ў культавых хрысціянскіх будынках (каталіцкіх, праваслаўных і уніяцкіх), зрэдку — у ратушах (Слуцк), сінагогах (Слонім).
'''Таксама''': 1) раннехрысціянская [[царква]]<ref name=uga/>; 2) старажытнарымскі будынак для ажыццяўлення судовых, гандлёвых, біржавых аперацый і пад.<ref name=uga/>; 3) будынак зальнага тыпу на Усходзе<ref name=uga/>; 4) шырока распаўсюджаны тып кампазіцыі хрысціянскіх храмаў<ref>Кізіма С. А.,...…</ref>.
{{зноскі}}
== Літаратура ==
* Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн., 1996. — 480 с.: іл. ISBN 985-11-0061-7 (т. 2), ISBN 985-11-0035-8
* {{крыніцы/УГА|1}};
* {{крыніцы/КізЛянцСамГБкл2003|}}.
| 