Вікіпедыя

Бук лясны: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др clean up, replaced: раўншвейг → раўншвайг (2) using AWB
Радок 196:
 
Заходняя мяжа арэала абмяжоўваецца беднымі глебамі {{нп4|Прыатлантычная нізіна|прыатлантычнага ўзбярэжжа|ru|Приатлантическая низменность}}, дзе бук перастае дамінаваць. У цэнтральнай частцы [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропы]], на [[Верхнярэйнская нізіна|Верхнярэйнскай нізіне]], у міжрэччы [[Рака Заале|Зале]] і [[Рака Эльба|Эльбы]], у Сярэдняй Чэхіі і Паўднёвай [[Маравія|Маравіі]] яго распаўсюджванню перашкаджае засушлівы клімат<ref name="ВГ">
{{кніга|аўтар=Вальтер Г.|загаловак=Растительность земного шара. Эколого-физиологическая характеристика|частка=Леса умеренной зоны|спасылка=http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/walter1974_rastit_zemn_shara_2.djvu|месца=М.|том=II|выдавецтва=Прогресс|год=1974}}</ref>{{Стар.|235—236}}. У Румыніі бук еўрапейскі расце ў Карпатах, [[Заходнія Румынскія горы|Заходне-Румынскіх гарах]], перадгор'ях Карпат і на [[Трансільванскае плато|Трансільванскім плато]]. Ён сустракаецца асобнымі дрэвамі і невялікімі групамі на [[Трансільванская раўніна|Трансільванскай раўніне]] і ў [[Мунтэнія|Мунтэніі]]. За межамі суцэльнага арэалу сустракаецца ў выглядзе астравоў, у [[Алтэнія|Алтэніі]]: лес Быковец (каля [[Горад Краёва|Краёвы]]), лес Старміна ({{нп4|Хінова||ro|Hinova, Mehedinți}}, [[Горад Драбета-Турну-СевярынСеверын|Драбета-Турну-СевярынСеверын]]), лес у раёне горада Брабова; у {{нп4|Горад Дабруджа|Дабруджы|ru|Добруджа}}: лес Валя Фагілор у Лункавіцы ({{нп4|Мэчын||ro|Măcin}}), лес у [[Горад Тулча|Тулчы]]<ref>
{{кніга|загаловак=Flora republicii populare Române|спасылка=http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/flora_romanicae_1952_01.djvu|месца=Bucuresti|адказны=Redactor Traian Sâvulesku|выдавецтва=Editura Academiei republicii populare Române|год=1952|volume=I|pages=220—223}}</ref>.
 
Радок 204:
 
Розныя крыніцы<ref name="ДПЯ"/><ref name="ДиК" /><ref name="ДревСССР" /> паказваюць вырастанне бука еўрапейскага ў [[Беларусь|Беларусі]], як расліны, інтрадукаванай у XIX стагоддзі, якая сустракаецца ў заходняй частцы краіны<ref name="ДПЯ"/>, але ў «Флоры СССР» гэтая краіна для арэала бука не прыводзіцца, не ўваходзіць ён і ў спіс раслін Беларусі, створаны Цэнтральным Батанічным садам НАН Беларусі<ref>
{{cite web|url=http://hbc.bas-net.by/plantae/rus/|title=Растения Белоруссии|date=2007-08-23|publisher=Гербарий ЦБС НАН Беларуси MSKH|accessdate=2011-02-21|archiveurl=http://www.webcitation.org/65rBrA6sR|archivedate=2012-03-02}}</ref>. Паўночна-ўсходняя мяжа арэала праходзіць па тэрыторыі Польшчы: ад Калінінграда на поўдзень да {{нп4|Горад Лідзбарк-Варміньскі|Лідзбарка-Варміньскага|ru|Лидзбарк-Варминьский}}, праз [[Горад Ольштын|Ольштын]], {{нп4|Горад БродніцаБрадніца, Куяўска-Паморскае ваяводства|БродніцуБрадніцу|ru|Бродница (Куявско-Поморское воеводство)}} на захад да [[Горад Хелмна|Хелмна]], [[Горад Быдгашч|Быдгашча]], вакол {{нп4|Горад Вангровец|Вангроўца|ru|Вонгровец}}, робіць круг на захадзе праз [[Горад Познань|Познань]], {{нп4|Горад Гродзіск-Мазавецкі|Гродзіск-Мазавецкі|ru|Гродзиск-Мазовецкий}}, [[Горад Лешна|Лешна]], затым ідзе на ўсход да [[Горад Каліш|Каліша]], [[горад Лодзь|Лодзі]], {{нп4|горад СкерневіцэСкернявіцы|СкерневіцэСкернявіцаў|ru|Скерневице}}, паварочвае да {{нп4|Горад Рава-Мазавецкая|Равы-Мазавецкай|ru|Рава-Мазовецкая}}, {{нп4|Горад Апочна|Апочна|ru|Опочно}}, [[Горад Радам|Радама]], праходзіць затым праз Казімеж, [[Горад Люблін|Люблін]], [[Горад Хелм|Хелм]], крута паварочвае на поўдзень да [[Горад Замасць|Замасці]], {{нп4|Горад ТамашуўТамашаў-ЛюбельскіЛюбэльскі|ТамашуваТамашава-ЛюбельскагаЛюбэльскага|ru|Томашув-Любельский}} і мяжы Польшчы<ref>{{cite web|url=http://www.encyklopedia.lasypolskie.pl/doku.php?id=b:buk-pospolity|title=Buk pospolity|work=Lasypolskie.pl|publisher=Otwarta Encyklopedia Leśna|accessdate=2011-03-16|lang=pl|archiveurl=http://www.webcitation.org/65rBsOjvj|archivedate=2012-03-02}}</ref>. Зона распаўсюджвання даходзіць на ўсход да [[Паўднёвы бераг Крыму|паўднёвага берага Крыму]]<ref name="ДиК">{{ДзікСССР|аўтар=Соколов С. Я., Стратонович А. И.|частка=Род 2. Fagus — Бук|том=2|стар=397—400}}</ref>. У [[Крым]]е, акрамя бука еўрапейскага, расце {{bt-bellat|бук усходні|Fagus orientalis}}, па [[Марфалогія раслін|марфалагічных]] прыкметах і экалогіі вельмі блізкі буку еўрапейскаму, а таксама гібрыд, які ўтварыўся паміж імі, — бук крымскі<ref>{{кніга|загаловак=Лесная энциклопедия в двух томах|частка=Буковые леса|спасылка=http://forest.geoman.ru/forest/item/f00/s00/e0000314/index.shtml|месца=М.|адказны=Под ред. Воробьёва Г.&nbsp;И|выдавецтва=Сов. энциклопедия|год=1985}}</ref>. Гэты ж гібрыд расце і на Балканскім паўвостраве, у месцах сутыкнення двух відаў бука, як гэта мае месца ў Балгарыі<ref>{{cite web|url=http://www.naturalist.if.ua/?p=3730|title=Буковые леса Крыма|author=Заморока А. М.|date=2010-10-03|work=Станіславівський Натураліст|publisher=Андрій М. Заморока|accessdate=2011-02-21|lang=uk|archiveurl=http://www.webcitation.org/65rBu33LC|archivedate=2012-03-02}}</ref>. У Турцыі бук еўрапейскі расце ў памежных з Балгарыяй абласцях і ўздоўж Чарнаморскага ўзбярэжжа, перамяжоўваючыся з букам усходнім і выцясняючыся ім на ўсход<ref>{{артыкул|мова=tr|аўтар=Duran Aydınözu|загаловак=Avrupa Kayını (Fagus sylvatica)’nın yıldız (Istranca) Dağlarındaki Yeni Yayılış Alanları|спасылка=http://www.kefdergi.com/pdf/18_2/18_2_21.pdf|выданне=Kastamonu Eğitim Dergisi|тып=Журнал|месца=Kastamonu|выдавецтва=Kastamonu Üniversitesi|год=2010|выпуск=18|нумар=2}}</ref>.
 
Ва Украіне бук еўрапейскі расце пераважна ў Карпатах. Ніжняя мяжа яго распаўсюджвання ва ўкраінскіх Карпатах праходзіць ў кірунку: [[Горад Ужгарад|Ужгарад]], [[Горад Мукачава|Мукачава]], [[Горад Вінаградаў|Вінаградаў]], {{нп4|Горад Цячаў|Цячаў|ru|Тячев}}, {{нп4|Горад Вялікі Бычкоў|Вялікі Бычкоў|ru|Великий Бычков}} і на {{нп4|Горад Рахаў|Рахаў|ru|Рахов}}. А верхняя мяжа суцэльных букавых лясоў у Карпатах праходзіць амаль па вяршынях гор ад польска-славацкай мяжы праз {{нп4|Сяло Вужок|Вужок|ru|Ужок}}, {{нп4|Пасёлак гарадскога тыпу Валавец|Валавец|ru|Воловец}}, {{нп4|Сяло Майдан, Закарпацкая вобласць|Майдан|ru|Майдан (Закарпатская область)}}, {{нп4|Пасёлак гарадскога тыпу Мяжгор'е|Мяжгор'е|ru|Межгорье (Закарпатская область)}}, Вусць-Чорную, {{нп4|Пасёлак гарадскога тыпу Ясіня|Ясіня|ru|Ясиня}} і на Рахаў. Гэта значыць мяжа праходзіць амаль паралельна мяжы [[Закарпацкая вобласць|Закарпацкай вобласці]]. На паўночна-ўсходнім схіле Карпат бук еўрапейскі расце не суцэльным масівам, а асобнымі, хоць і вялікіх памераў, астраўкамі сярод піхтава-яловых і цёмна-[[хвойны лес|хвойных]] лясоў. Сучасная агульная мяжа распаўсюджвання бука еўрапейскага ва Украіне праходзіць ад польскай мяжы праз {{нп4|горад Рава-Руская|Раву-Рускую|ru|Рава-Русская}}, [[Горад Львоў|Львоў]], {{нп4|Горад Золачаў|Золачаў|ru|Золочев (Львовская область)}}, а потым, згодна з рэльефам мясцовасці, яна ідзе на {{нп4|Горад Броды|Броды|ru|Броды}}, [[Горад Крэмэнэць|Крэменец]] і да вусця ракі {{нп4|Рака Стрыпа|Стрыпа|ru|Стрыпа}}, пасля чаго паварочвае на поўдзень і праходзіць да мяжы з Румыніяй праз {{нп4|Пасёлак гарадскога тыпу Атынія|Атынію|ru|Отыния}}, {{нп4|Горад Каламыя|Каламыю|ru|Коломыя}} і каля [[Горад Чарнаўцы|Чарнаўцоў]]. Такім чынам, букавыя лясы растуць амаль па ўсёй тэрыторыі {{нп4|Прыкарпацце|Прыкарпацця|ru|Прикарпатье}} ў [[Прыднястроўе|Прыднястроўі]], на {{нп4|Расточча|Расточчы|ru|Расточье}} і {{нп4|Аполле (рэгіён, Украіна)|Аполлі|ru|Ополье (регион, Украина)}}. За межамі гэтай вобласці букавыя лясы сустракаюцца ў выглядзе астравоў памерам ад 0,5 да 300 га па ўсім [[Валынска-Падольскае ўзвышша|Валынска-Падольскім узвышшы]]: у Ровенскай, Цярнопальскай, Хмяльніцкай і Вінніцкай абласцях (напрыклад, наваколлі {{нп4|Гарадок, Хмяльніцкая вобласць|Гарадка|ru|Городок (Хмельницкая область)}} і {{нп4|Горад Сатанаў|Сатанава|ru|Сатанов}} [[Хмяльніцкая вобласць|Хмяльніцкай вобласці]], Валкавецкі лес у {{нп4|Баршчоўскі раён|Баршчоўскім раёне|ru|Борщёвский район}} [[Цярнопальская вобласць|Цярнопальскай вобласці]]). А асобныя дрэвы і групы дрэў растуць сярод прыродных [[граб]]някоў нават у [[Чаркаская вобласць|Чаркаскай вобласці]]. Тут, на ўсходняй мяжы свайго арэала, бук еўрапейскі займае сваю [[Экалагічная ніша|экалагічную нішу]] на найбольш высокіх участках, якія добра ўвільгатняюцца пераважнымі заходнімі вятрамі, з'яўляючыся {{нп4|эдыфікатар|эдыфікатарам|ru|Эдификатор}} монадамінантных (гэта значыць якія складаюцца з аднаго біялагічнага віду) супольнасцяў<ref name="Мельник">{{кніга|аўтар=Мельник В. И.|загаловак=Редкие виды флоры равнинных лесов Украины|спасылка=http://herba.msu.ru/shipunov/school/books/melnik2000_redkie_vidi_flori_ravn_lesov_ukr.djvu|месца=Киев|выдавецтва=Фитосоциоцентр|год=2000}}</ref>{{Стар.|106}}.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Бук_лясны"