Экзапланета: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др clean up, replaced: абраахвотні → обраахвотні using AWB
арфаграфія
Радок 50:
13 лістапада 2008 года таксама ўпершыню атрымалася выявіць планету [[Фамальгаўт b]] каля зоркі [[Фамальгаўт]] шляхам прамых назіранняў<ref>[http://exoplanet.eu/star.php?st=Fomalhaut Notes for star Fomalhaut]</ref>.
 
У [[2011]] годзе дэвід Бенэт з Універсітэта Нотр-Дам (Індыяна, ЗША) абўявіў на падставе назіранняў 2006-207 гадоў на 1,8-мятровым тэлескопе Ўніверсітэтскай абсерваторыі Маўнт-Джон у [[Новая Зеландыя|Новай Зеландыі]] аб адкрыцці з дапамогай метадаметаду мікралінзавання 10 [[Планета-сірата|адзіночных юпітэрападобных планет]]. праўда дзьве з іх могуць быць высокаарбітальнымі спадарожнікамі бліжэйшых да іх зорак<ref>[http://www.gazeta.ru/science/2011/05/18_a_3621145.shtml Открыты планеты-гиганты, свободно дрейфующие по космосу]</ref>.
 
У верасні [[2011]] года было абвешчана аб адкрыцці дзьвух экзапланет [[KIC 10905746 b]] і [[KIC 6185331 b]] аматарамі астраноміі ў межах праекта [[Planet Hunters]] прызначанага для аналіза дадзеных, сабраных тэлескопам [[Кеплер, тэлескоп|«Кеплер»]]. Пры гэтым згадвалася аб 10 кандыдатах у планеты, але на той момант толькі два з іх з дастаковай упэўненасцю вызначаліся як экзапланеты<ref>{{cite web|url=http://arxiv.org.abs/1109.4621/|title=PlanetHunters: The First Two Planet Candidatew Identified by the Publi using the Kepler Archive Data|author=Debra Fisher, Megan Schwamb et al.|date=2011-09-21|worc=|publisher=[[arXiv.org]]|accesdate=2011-09-29|lang=en}}</ref><ref name="lenta_amateur">{{cite web|url=http://lenta.ru/news/2011/09/22/planet/|title=Любители астрономии помогли ученым найти пару экзопланет|author=|date=2011-09-22|worc=|publisher=[[Lenta.ru]]|accesdate=2011-09-29|lang=ru|archiveurl=http://www.webcitation.org/68uVGlzSW|archivedate=2012-07-04}}</ref>. Планеты былі знойдзены дабраахвотнымі ўдзельнікамі праекта сярод дадзеных, якія б прафесійныя астраномы на той ці іншай падставе адсеялі, і калі б не дапамога добраахвотнікаў, то гэтыя планеты, верагодна, засталіся б неадкрытымі.
Радок 92:
# '''[[Метад Доплера]]''' - [[спектраметр]]ычнае вымярэнне радыяльнай хуткасці зоркі. Гэта самы распаўсюджаны метад. З яго дапамогай магчыма знайсці планеты з масай не меньш за некалькі мас Зямлі, якія знаходзяцца ў непасрэднай хуткасці ад зоркі, і планеты-гіганты, з перыядамі да каля 10 гадоў. Планета, якая абарачаецца вакол зоркі, як бы расхіствае яе, і мы можам назіраць доплераўскае змяшчэнне спеткра зоркі. <br />Гэты метад дазваляе вызначыць амплітуду ваганняў [[Радыяльная хуткасць|радыяльнай хуткасці]] для пары «зорка - адзіночная планета», масу планеты, перыяд абарачэння, [[эксцэнтрысітэт]] і ніжнюю мяжу масы планеты <math>~M_j \sin \alpha</math>. Вугал <math>~\alpha</math> паміж [[нармаль|нармаллю]] да арбітальнай плоскасці планеты і накірункам на Зямлю сучасныя метады выявіць не дазваляюць.
# '''[[Транзітны метад]]''' звязаны з з праходжаннем планеты на фоне зоркі. У гэты момант свяцільнасць зоркі памяньшаецца. Метад дазваляе вызначыць памеры планеты, а ў спалучэнні з метадам [[Доплер]]а - плотнасць планет. Дае інфармацыю аб наяўнасці і складзе атмасферы. Трэба разумець, што гэтым метадам магчыма выявіць толькі тыя планеты, арбта якіх ляжыць у адной плоскасці з кропкай назірання.
# '''[[Гравітацыйная лінза|Метад гравітацыйнага мікралінзавання]]'''. Паміж назіраемым аб'ектам (зоркай, галактыкай) і назіральнікам на Зямлі павінна быць іншая зорка (яна выступае ў якасці лінзы), якая факусуе сваім гравітацыным полем святло назіраемай зорнай сістэмы. Калі зорка-лінза мае планеты, то з'яўляецца асіметрычная крывая бляска і магчыма адсутнасць [[Ахраматычны колер|ахраматычнасці]]. У гэтага метадаметаду вельмі абмежаванае прымяненне. Метад адчувальны да планет з малой масай, аж да зямной.
# '''[[Астраметрыя|Астраметрычны]] метад'''. Заснаваны на назіранні ўластнага руху зоркі пад гравітацыйным уздзеяннем планеты. З дапамогай астраметрыі былі ўдакладнены масы асобных экзапланет, у прыватнасці, Эпсілона Эрыдана b. Будучыня гэтага метадаметаду звязаная з арбітальнымі місіямі, такімі, як [[Space Interferometry Mission|SIM]].
# '''Радыёназіранне пульсараў'''. Калі вакол [[Радыёпульсар|пульсара]] абарочваюцца планеты, то выпраменьванне сігнала мае асцылуючы характар. Магутныя накіраваныя пучкі выпраменьвання ўтвараюць у прасторы [[Канічная паверхня|канічныя паверхні]]. Калі на такой паверхні апынецца Зямля, тады магчыма зарэгістраваць дадзенае выпраменьванне.
# '''Прамое назіранне'''. Існуе метад атрымання прамых выяў экзапланет праз ізаляванне іх ад святла зоркі. Найбольш яскравым прыкладам такога мметадаметаду з'яўляецца з'яўляецца выява чатырох планет сістэмы [[HR 8799]]. Гэтты метад лепей за ўсё працуе для гарачых і аддалённых (~ 10-100 а.е.) ад сваёй зоркі планет. Гэтыя планеты гарачыя з-за астаткавага цяпла ад іх утварэння. Пагэтаму прамое назіранне імкнецца да выбара маладых зорак<ref>http://arxiv.org/pdf/1407/4150v1.pdf</ref>.<br/>Мяркуецца, што касмічны тэлескоп імя [[Джэймс Вэб, тэлескоп|Джэймса Вэба]] дзякуючы вялізнаму люстэрку 6,5 м. і высокай распазнавальнай здольнасці, будзе здольны выяўляць экзапланеты, а таксама выяўляць склад іхніх атмасфер<ref>[http://ria.ru/science/20100908/273656887.html Космический телескоп «Уэбб» сможет обнаруживать даже вулканы на экзопланетах]</ref><ref>[http://www.cybersecurity.ru/prognoz/102543.html Телескоп Джэймс Уэбб будет искать звёздные блики на экзопланетах]</ref>
 
== Наменклатура ==