Абеліск: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі |
|||
Радок 1:
{{Otheruses}}
[[Выява:Louxor obelisk Paris dsc00780.jpg|right|thumb|100px|[[Луксорскі абеліск, Парыж|Луксорскі абеліск]] на плошчы [[Плошча Згоды, Парыж|Канкорд]] у [[Парыж]]ы]]
'''Абелі́ск''' ({{lang-el|ὀβελίσκος}}
Вядомы з часоў [[Старажытны Егіпет|Старажытнага Егіпта]] як помнік каля [[храм]]а ці [[палац]]а<ref name="ЭКБ"/>. Цяпер ужо немагчыма высветліць былі першыя абеліскі [[Фалас|фалічным]] сімвалам урадлівасці або своеасаблівым каменным прамянём святла.▼
У эпоху [[Рэнесанс]]у абеліскі сталі выкарыстоўвацца італьянскімі архітэктарамі
Форма абеліска выкарыстоўваецца ў мемарыялах (напрыклад, шчыткі-[[пілон]]ы, уласна абліскі), у [[помнік]]ах на ушанаванне памяці і ўвекавечанне гераічных подзвігаў народа ў барацьбе супраць нямецкіх фашыстаў<ref name="БЭ"/>.
== Беларусь ==
▲Цяпер ужо немагчыма высветліць былі першыя абеліскі [[Фалас|фалічным]] сімвалам урадлівасці або своеасаблівым каменным прамянём святла.
У [[Беларусь|Беларусі]] вядомы з [[18 ст.]] Нярэдка абеліскі ў выглядзе [[калона|калон]] ставілі ў памяць аб значных грамадскіх падзеях. Найбольш цікавыя ў архітэктурна-мастацкіх адносінах абеліскі ўзведзены ў памяць аб падзеях [[Вайна 1812 года|вайны 1812 года]] ў [[Помнік героям Айчыннай вайны 1812 года, Віцебск|Віцебску]] (архіт. [[І. Фамін]]), [[Абеліск памяці вайны 1812 года, Верхнядзвінск|Верхнядзвінску]] і [[Абеліск на месцы бою 1812 года, Вароны|в. Вароны]] [[Віцебскі раён|Віцебскага раёна]]; [[Абеліск на магіле Міхаіла Свентаржэцкага|на магіле М. Свентаржэцкага]] ў в. [[Вёска Маліноўшчына, Маладзечанскі раён|Маліноўшчына]] [[Маладзечанскі раён|Маладзечанскага раёна]] (усе [[1912]])<ref name="ЭКБ"/>.
Асабліва пашырылася будаўніцтва абеліскаў пасля [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] з мэтай ушанавання памяці і ўвекавечвання гераічнага подзвігу беларускага народа ў барацьбе супраць [[нямецка-фашысцкія захопнікі|нямецка-фашысцкіх захопнікаў]]. Класічная форма абеліска змянілася, набыла новыя контуры ў плане: [[квадрат]], [[прамавугольнік]], [[шматграннік]], [[акружнасць]]. Да найбольш значных абеліскаў у Беларусі адносяцца [[Манумент Перамогі, Мінск|Манумент Перамогі]] ў [[Мінск]]у, абеліск у мемарыяльным ансамблі [[Брэсцкая крэпасць-герой]] (шпіль-абеліск), у архітэктурна-скульптурным комплексе «[[Мінск — горад-герой]]», на месцы [[Трасцянец|лагера смерці]] каля в. [[Вялікі Трасцянец]] [[Мінскі раён|Мінскага раёна]] ([[1963]], архіт. [[Л. Каджар]]) і інш. У выглядзе абеліска вырашаны штыкі-пілоны ў мемарыялах [[Курган Славы Савецкай Арміі — вызваліцельніцы Беларусі]], [[Помнік вызваліцелям, Віцебск|Помнік вызваліцелям]] у [[Віцебск]]у<ref name="ЭКБ"/>.
У апошні час абеліск выкарыстоўваецца як дэкаратыўна-мастацкі элемент у архітэктуры<ref name="ЭКБ">{{крыніцы/ЭКБ|1|Абеліск}}</ref>.
<gallery mode=packed perrow ="4" heights="150px">
Misnk obelisk.jpg|[[Манумент Перамогі, Мінск|Манумент Перамогі]] ў [[Мінск]]у
BrestFortress002.jpg|Абеліск у мемарыяльным ансамблі [[Брэсцкая крэпасць-герой]]
Minsk the hero city.jpg|«[[Мінск — горад-герой]]» у [[Мінск]]у
Maly Trastsianets memorial summer 9.jpg|Абеліск на месцы [[Трасцянец|лагера смерці]] каля в. [[Вялікі Трасцянец]]
The_Mound_of_Glory.jpg|[[Курган Славы Савецкай Арміі — вызваліцельніцы Беларусі]]
Віцебск. Плошча Перамогі.JPG|[[Помнік вызваліцелям, Віцебск|Помнік вызваліцелям]] на [[плошча Перамогі, Віцебск|плошчы Перамогі]] ў [[Віцебск]]у
</gallery>
== Цікавыя факты ==
Самы высокі існуючы абеліск — [[манумент Вашынгтона]] — быў адкрыты ў [[Горад Вашынгтон|сталіцы ЗША]] ў [[1884]] годзе;
== Гл. таксама ==
* [[Чумны слуп]]
==
* {{крыніцы/ЭКБ|1|Абеліск}}
* Тимофієнко В. І. Архітектура і монументальне мистецтво: Терміни та поняття / Академія мистецтв України; Інститут проблем сучасного мистецтва. — К.: Видавництво Інституту проблем сучасного мистецтва, 2002. — 472 с. ISBN 966-96284-0-7▼
* {{крыніцы/БЭ|1|Абеліск}}
▲* Тимофієнко В.
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}
[[Катэгорыя:Помнікі]]
[[Катэгорыя:Старажытны Егіпет]]
[[Катэгорыя:Будынкі]]
|