Еўрапейскі Саюз: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Пераклад такога ж самага блоку з артыкула на англійскай мове Тэгі: першае рэдагаванне Візуальны рэдактар |
|||
Радок 121:
== Сістэма кіравання ==
Еўрапейскі Саюз мае сем інстытутаў:
* Савет Еўрапейскага саюза
* Еўрапейскі парламент
* Суд Еўрапейскага Саюза
* Еўрапейскі цэнтральны банк
* Еўрапейская падліковая палата.
Паўнамоцтвы па прапрацоўцы і ўнясенні змяненняў у заканадаўства падзяляюцца паміж Саветам Еўрапейскага Саюза і Еўрапейскім парламентам, а выканаўчыя задачы ажыццяўляюцца Еўрапейскай камісіяй і ў абмежаваным парадку Еўрапейскім Саветам (не варта блытаць з вышэйзгаданым Саветам Еўрапейскага саюза). Грашова-крэдытная палітыка еўразоны ўсталёўваецца Еўрапейскім цэнтральным банкам. Тлумачэнне і прымяненне заканадаўства ЕС і дагавораў забяспечваецца Судом Еўрапейскага саюза. Бюджэт ЕС вядзецца Еўрапейскай падліковай палатай. Ёсць таксама цэлы шэраг дапаможных органаў, якія кансультуюць ЕС або працуюць у пэўнай вобласці.
=== Еўрапейскі савет ===
''Асноўны артыкул: [[Еўрапейскі савет|'''Еўрапейскі савет''']]''
▲=== Еўрапейская камісія ===
[[Файл:Donald Tusk 2013-12-19.jpg|міні|''Старшыня Еўрапейскага Савета, Дональд Туск'']]
▲=== Еўрапейскі парламент ===
Еўрапейскі савет ажыццяўляе палітычнае кіраванне ЕС. Ён збіраецца чатыры разы на год і складаецца з
* [[старшыні Еўрапейскага Савета]] (у цяперашні час - [[Дональд Туск]])
* [[Старшыня Еўрапейскай камісіі|старшыні Еўрапейскай камісіі]] (у цяперашні час [[Жан-Клод Юнкер]])
* прадстаўнікоў ад усіх дзяржаў-членаў (кіраўнікоў дзяржавы або кіраўнікоў урада)
* [[Вярхоўны прадстаўнік ЕС па замежных справах і палітыцы бяспекі|Вярхоўнага прадстаўніка ЕС па замежных справах і палітыцы бяспекі]] (у цяперашні час - [[Фэдэрыка Магерыні]]).
Еўрапейскі савет быў апісаны некаторымі як "вышэйшая палітычная улада» Саюза.<ref>http://bookshop.europa.eu/en/europe-in-12-lessons-pbNA3110652/</ref> Ён прымае актыўны ўдзел у абмеркаванні змен ў дамовах і вызначае палітыку ЕС. Еўрапейскі Савет выкарыстоўвае сваю вядучую ролю для вырашэння спрэчак паміж дзяржавамі-членамі і ўстановамі, а таксама палітычных крызісаў і рознагалоссяў, абумоўленых спрэчнымі пытаннямі і палітыкай. Ён дзейнічае як "калектыўны кіраўнік дзяржавы» і ратыфікуе важныя дакументы (напрыклад, міжнародныя пагадненні і дамовы).<ref>https://books.google.by/books?id=aMsWxEnaqrUC&pg=PA146&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false</ref>
Задачамі для старшыні Еўрапейскага савета з'яўляюцца забеспячэнне знешняга прадстаўлення ЕС<ref>http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/111298.pdf</ref>, дасягненне кансенсусу і ўрэгуляванне рознагалоссяў паміж дзяржавамі-членамі як у ходзе пасяджэнняў Еўрапейскага Савета, так і ў перыяды паміж імі.
Еўрапейскі савет не павінен быць памылкова прыняты за Савет Еўропы - міжнародную арганізацыю у Страсбургу, незалежную ад ЕС.
=== Савет Еўрапейскага Саюза ===
''Асноўны артыкул: '''[[Савет Еўрапейскага саюза|Савет Еўрапейскага Саюза]]'''''
Савет Еўрапейскага Саюза (таксама званы "Савет" і "Савет Міністраў", яго ранейшая назва) <ref>https://europa.eu/european-union/topics/institutional-affairs_en</ref> утварае адну палову заканадаўчай ўлады ЕС. Ён фарміруецца з міністраў урада ад кожнай дзяржавы-члена, яны сустракаюцца ў розным саставу у залежнасці ад галіны палітыкі. Нягледзячы на розныя канфігурацыі, Савет лічыцца адзіным цэлым. Акрамя сваіх заканадаўчых функцый, Савет таксама ажыццяўляе выканаўчыя функцыі ў адносінах да агульнай знешняй палітыкі і палітыкі бяспекі.
=== Еўрапейскі парламент ===
''Асноўны артыкул: [[Еўрапейскі парламент|'''Еўрапейскі парламент''']]''
[[Файл:European Parliament Strasbourg Hemicycle - Diliff.jpg|злева|міні|''Паўкруг Еўрапарламента ў Страсбургу'']]
Еўрапейскі парламент фарміруе другую палову заканадаўчай ўлады ЕС. Члены Еўрапейскага Парламента выбіраюцца непасрэдна грамадзянамі ЕС кожныя пяць гадоў на аснове прапарцыянальнага прадстаўніцтва. Еўрапарламент складаецца з 751 члена. Хаця члены Еўрапарламента выбіраюцца на нацыянальнай аснове, яны сядзяць па палітычных групах, а не па іх нацыянальнасці. Кожная краіна мае пэўную колькасць месцаў і падзяляецца на субнацыянальныя выбарчыя акругі, дзе гэта не ўплывае на прапарцыянальны характар сістэмы галасавання.<ref>http://www.fairvote.org/european-parliament-to-be-elected-with-proportional-representation-systems</ref>
Еўрапейскі парламент і Савет Еўрапейскага Саюза ствараюць заканадаўства сумесна амаль ва ўсіх галінах у рамках звычайнай заканадаўчай працэдуры. Гэта таксама прымяняецца да бюджэта ЕС. Еурапейская камісія нясе адказнасць перад парламентам, ёй патрэбна адабрэнне для ўступлення на пасаду, яна павінна даваць яму справаздачу і можа атрымаць ад парламента вотум недаверу. [[Старшыня Еўрапейскага парламента|Старшыня Еўрапарламента]] (у цяперашні час - [[Антоніа Таяні]]) ажыццяўляе ролю спікера ў парламенце і прадстаўляе яго звонку. Прэзідэнт і віцэ-прэзідэнты выбіраюцца дэпутатамі Еўрапарламента кожныя два з паловай гады.
=== Еўрапейская камісія ===
''Асноўны артыкул: [[Еўрапейская камісія|'''Еўрапейская камісія''']]''
[[Файл:Ioannes Claudius Juncker die 7 Martis 2014.jpg|міні|''Старшыня камісіі Жан-Клод Юнкер'']]
Еўрапейская камісія выступае ў якасці выканаўчага апарата ЕС і адказвае за распрацоўку праектаў заканадаўства і штодзённую дзейнасць ЕС. Камісія таксама разглядаецца як рухавік еўрапейскай інтэграцыі. Яна дзейнічае як кабінет ўрада, складаецца з 28 камісараў па розных сферах палітыкі, па адным ад кожнай дзяржавы-члена, хоць члены Камісіі абавязаны прадстаўляць інтарэсы ЕС у цэлым, а не іх родных дзяржаў.
Адзін з 28 камісараў з'яўляецца старшыней Еўрапейскай Камісіі (у цяперашні час Жан-Клод Юнкер), якi прызначаецца Еўрапейскім Саветам. Пасля старшыні, самым бачным камісарам з'яўляецца [[вярхоўны прадстаўнік ЕС па замежных справах і палітыцы бяспекі]], які з'яўляецца па пасадзе намеснікам старшыні Камісіі і таксама выбіраецца Саветам Еўропы. Астатнія 26 членаў Камісіі пасля прызначаюцца Саветам Еўрапейскага саюза па ўзгадненні з прызначаным прэзідэнтам. 28 камісараў як адзіны орган належаць адабрэнню Еўрапейскім парламентам.
=== Суд Еўрапейскага Саюза ===
{{main|Суд Еўрапейскага саюза}}
У рамках ЕС важная роля належыць Суду ЕС. Рэгламент Суда ЕС зацверджаны Саветам ЕС. Прызнанне абавязковай юрысдыкцыі гэтага Суда - адна з умоў членства ў ЕС. Суд ЕС ўпаўнаважаны:
* рэгуляваць міждзяржаўныя спрэчкі * ануляваць дзеянне заканадаўчых актаў і рашэнняў, якія прымаюцца іншымі галоўнымі органамі * абавязваць дзяржавы - удзельніцы ЕС выконваць узятыя на сябе абавязкі * даваць тлумачэнне нормаў права ЕС. Ісцамі ў Судзе могуць выступаць дзяржавы-удзельніцы ЕС, нацыянальныя судовыя органы, юрыдычныя і фізічныя асобы. Рашэнні Суда маюць абавязковую для бакоў сілу. === '''Еўрапейская падліковая палата''' ===
''Асноўны артыкул: '''[[Еўрапейская падліковая палата]]'''''
Падліковая палата абавязана прадстаўляць парламенту і Савету "заяву аб гарантаванні надзейнасці рахункаў і законнасці і правільнасці асноўных здзелак". Палата таксама дае заключэнні і прапановы па фінансаваму заканадаўству і барацьбе з махлярствам. Парламент выкарыстоўвае іх, каб вырашыць, ці варта ўхваліць распрацаваны Камісіяй бюджэт.
=== Раздзяленне кампетэнцыі ===
Дзяржавы-члены ЕС захоўваюць усе паўнамоцтвы, не перададзеныя ў кампетэнцыю Еўрапейскага Саюзу. У некаторых сферах ЕС валодае выключнай кампетэнцыяй. Гэта тыя сферы, у якіх дзяржавы-члены адмовіліся ад якой-небудзь здольнасці прымаць заканадаўства. У іншых галінах ЕС і яго дзяржавы-члены падзяляюць кампетэнцыю заканатворчасці. Калі і дзяржавы-члены, і ЕС могуць прымаць пэйнае заканадауства ў адной галіне, дзяржавы-члены здольные прымаць заканадаўства толькі ў той ступені, у якой ЕС не можа. У астатніх галінах палітыкі ЕС можа толькі каардынаваць, падтрымліваць і дапаўняць дзеянні дзяржавы-члена, але не можа прыняць заканадаўства з мэтай гарманізацыі нацыянальных законаў.<ref>http://ec.europa.eu/competition/consumers/events/2009/index.html</ref>
Калі адмысловая галіна палітыкі трапіла ў пэўную катэгорыю кампетэнцыі, гэта неабавязкова сведчыць аб тым, якая павінна быць заканадаўчая працэдура для прыняцця заканадаўства ў гэтай галіне. Розныя заканадаўчыя працэдуры выкарыстоўваюцца ў адной і той жа катэгорыі кампетэнцыі і нават у адной і той жа галіне палітыкі.
== Прававая сістэма ==
== Замежныя справы ==
| |||