Артылерыя: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
M.L.Bot (размовы | уклад)
др →‎Спасылкі: выдаленне шаблона:FA, replaced: {{Link FA| → {{subst:Void| using AWB
др вікіфікацыя, перанесена: Стогадо → Стагадо (2) з дапамогай AWB
Радок 1:
[[Выява:Fork-(artillery).gif|thumb|250px|]]
[[Выява:Гомель. Парк. малые архитектурные формы. Фото 39.jpg|thumb|250px|Гармата. [[Палац Румянцавых — Паскевічаў]], [[Гомель]]]]
 
Радок 5:
 
== Гісторыя развіцця ==
Само слова ''артылерыя'' у сучасным кантэксце пачало выкарыстоўвацца ў [[Сярэднявечча|Сярэднявеччы]]. Паходзіць яно з старафранцуcкага ''«atellier»'', што значыць ''«прыводзіць у парадак»'' і ''«attillement»'', што перакладаецца як ''«абсталяванне»''. У [[13 стагоддзе|13 стагоддзі]] артылерыстам называлі любога майстра, што меў дачыненне да будоўлі ваеннага абсталявання, і наступныя ''250'' гадоў артылерыяй называлі ўсю зброю. Старыя механізмы кшталту [[трэбушэ]], [[анагр]]а, [[катапульта|катапульты]] і [[баліста|балісты]] таксама называюцца ''артылерыяй'', але ўпершыню сапраўдная ''артылерыя'' ([[порах|парахавая]]) узгадваецца [[28 студзеня]] [[1132]], калі генерал [[Хан Шыжонг]] з [[дынастыя Сонг|дынастыі Сонг]] выкарыстаў зброю, падобную да [[гармата|гармат]] падчас захопу горада ў [[Фуджань|Фуджані]]. Зброя такога кшалту дайшла да [[Еўропа|Еўропы]] ў [[13 стагоддзе|13 стагоддзі]], але ў вельмі абмежаванай колькасці і не атрымалі шырокага распаўсюджання. Гэта былі гладкаствольныя [[жалеза|жалезныя]] ці [[медзь|медныя]] трубкі, што стралялі [[жалеза|жалезнымі]] і каменнымі ядрамі, або вялікімі [[страла|стрэламі]], або нават прыгаршчамі аскепкаў, што трапляліся пад руку. Падчас [[СтогадоваяСтагадовая вайна|СтогадовайСтагадовай вайны]] гэткая зброя стала звыклай і пачала выкарыстоўвацца, як пазней [[бамбарда]] і [[гармата]].
 
''[[Бамбарда|Бамбарды]]'' былі масіўнай гладкаствольнай зброяй і мелі шмат недахопаў, як то: немабільнасць, неўніфікаванасць (кожная бамбарда была індывідуяльнай) і ненадзейнасць. [[Бамбарда|Бамбарды]] выкарыстоўваліся пераважна падчас [[аблога|аблог]] (напрыклад пры [[аблога Канстанцінопаля, 1453|аблозе]] [[Канстанцінопаль|Канстанцінопаля]] ў [[1453]] выкарыстоўвалася [[бамбарда]] вагай ''19'' тон з камандай у ''200'' чалавек і ''16'' быкоў. Яна магла рабіць толькі ''7'' выстралаў за дзень).