Позняе Сярэдневякоўе: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Replacing Joan_of_arc_miniature_graded.jpg with File:Joan_of_Arc_miniature_graded.jpg (by CommonsDelinker because: File renamed:).
др →‎top: вікіфікацыя, перанесена: Стогадо → Стагадо (2) з дапамогай AWB
Радок 5:
 
[[Выява:Joan of Arc miniature graded.jpg|thumb|злева|[[Жанна д'Арк]], мініяцюра другой паловы XV ст.]]
Каля 1300 года перыяд росту і росквіту Еўропы скончыўся цэлай серыяй бедстваў, такіх як [[Вялікі голад, 1315—1317|Вялікі голад 1315—1317 гадоў]], які здарыўся з-за незвычайна халодных і дажджлівых гадоў, якія загубілі ўраджай. За голадам і хваробамі рушыла ўслед [[Чорная смерць]], эпідэмія чумы, якая знішчыла больш за чвэрць еўрапейскага насельніцтва. Разбурэнне сацыяльнага ладу прывяло да масавых хваляванняў, менавіта тады бушавалі вядомыя сялянскія войны ў [[Гісторыя Англіі|Англіі]] і [[Гісторыя Францыі|Францыі]], такія як [[Жакерыя]]. Дэпапуляцыя еўрапейскага насельніцтва была давершана спусташэннямі, учыненымі [[мангола-татарскае нашэсце|мангола-татарскім нашэсцем]] і [[СтогадоваяСтагадовая вайна|СтогадовайСтагадовай вайной]].
 
Нягледзячы на крызіс, ужо ў XIV стагоддзі ў Заходняй Еўропе пачаўся перыяд прагрэсу навук і мастацтваў, падрыхтаваны з'яўленнем [[універсітэт]]аў і распаўсюджаннем вучонасці. Адраджэнне цікавасці да антычнай літаратуры (гл. [[Старажытнагрэчаская літаратура]] і [[Старажытнарымская культура]]) прывяло да пачатку італьянскага [[Эпоха Адраджэння|Адраджэння]]. Старажытнасці, у тым ліку кнігі, накопліваліся ў Заходняй Еўропе ў часы [[Крыжовыя паходы|крыжовых паходаў]], асабліва пасля рабавання крыжакамі [[Канстанцінопаль|Канстанцінопаля]] і наступнага заняпаду культуры на [[Балканы|Балканах]], з-за якога візантыйскія вучоныя пачалі перасяляцца на Захад, асабліва ў [[Італія|Італію]]. Распаўсюджанню ведаў вельмі спрыяла вынаходства ў XV стагоддзі [[кнігадрукаванне|кнігадрукавання]]. Раней дарагія і рэдкія кнігі, у тым ліку Біблія, паступова станавіліся агульнадаступнымі, а гэта, у сваю чаргу, падрыхтавала еўрапейскую [[Рэфармацыя|Рэфармацыю]].