Таварыства перасоўных мастацкіх выставак: Розніца паміж версіямі

'''Таварыства перасоўных мастацкіх выставак''' ({{lang-ru|Товарищество передвижных художественных выставок}}), або '''Перасоўнікі''' ({{lang-ru|Передвижники}}) — творчае аб'яднанне расійскіх мастакоў, якое існавала ў апошняй траціне [[XIX]] стагоддзя. У эстэтычным плане ўдзельнікі Таварыства, або ''перасоўнікі'', мэтанакіравана супрацьпастаўлялі сябе прадстаўнікам афіцыйнага [[акадэмізм]]у. Заснавальнікамі грамадства былі [[Іван Мікалаевіч Крамской|І. М. Крамской]], [[Рыгор Рыгоравіч Мясаедаў|Р. Р. Мясаедаў]], [[Мікалай Мікалаевіч Гэ|М. М. Гэ]] і [[Васіль Рыгоравіч Пяроў|В. Р. Пяроў]]. У сваёй дзейнасці перасоўнікі натхняліся ідэямі [[Народніцтва|народніцтва]]<ref>{{Книгакніга|автораўтар = Троицкий Н. А.|заглавиезагаловак = Россия в XIX веке: Курс лекций.|ответственныйадказны = |изданиевыданне = |местомесца = Москва|издательствовыдавецтва = Высшая школа|год = 1997|страницыстаронкі = |страницстаронак = 431|isbn = }}</ref>. Перасоўнікі вялі актыўную асветніцкую дзейнасць, у прыватнасці, арганізуючы перасоўныя выстаўкі; жыццё ''Таварыства'' будавалася на кааператыўнай аснове.

У пачатку 60-х гадоў XIX стагоддзя [[Расійская імперыя]] ўступіла ў эпоху Вялікіх рэформаўрэформ [[Аляксандр II|Аляксандра II]]. [[Сялянская рэформа ў Расіі|Сялянскай рэформай]] было адменена прыгоннае права, праведзены [[Земская рэформа Аляксандра II|Земская ]] і [[Судовая рэформа Аляксандра II|Судовая ]] рэформы, [[рэформа гарадскога самакіравання, Аляксандр II|Рэформа гарадскога самакіравання]], [[Ваенная рэформа Аляксандра II|Ваенная рэформа]]. Ажыццяўлялася мадэрнізацыя ўсіх сфер жыцця дзяржавы і грамадства; будавалася новая Расія — больш паспяховая за тую, што пацярпела паражэнне ў [[Крымская вайна|Крымскай вайне]].

Складовай часткай рэформаўрэформ у вобласці адукацыі было і рэфармаванне [[ Імператарская Акадэмія мастацтваў|Імператарскай Акадэміі мастацтваў]]. У [[1859]] г. быў прыняты новы статут Акадэміі, якім уводзіўся цэлы шэраг прагрэсіўных змен у яе працу. Тым не менш, кансерватыўныя падыходы ў формах правядзення конкурсу на вялікі залаты медаль прывялі да канфлікту:

да сваіх калегаў у Санкт-Пецярбургскую Арцель мастакоў. Арцель, акрамя І. Крамскога і [[Кірыл Вікенцьевіч Лемах|К. Лемаха]], ідэю стварэння Таварыства не ўспрыняла, але іншыя мастакі-пецябруржцы, якія прыходзілі на «чацвяргі» ў Арцель, горача яе падтрымалі. У верасні 1870 г. заснавальнікі Таварыства (17 чалавек<!--<ref name=autogenerated1 /> :памылковая спасылка --><ref name="multiple" />) падалі прашэнне міністру ўнутраных спраў [[Аляксандр Ягоравіч Цімашаў|А. Я. Цімашаву]] з просьбай зацвердзіць праект статуту Таварыства. Другога лістапада 1870 г. статут быў зацверджаны. У § 1 статуту абвяшчалася: «Таварыства ставіць мэтай: арганізацыю… ва ўсіх гарадах імперыі перасоўных мастацкіх выставак у відах: а) дастаўленне жыхарам правінцый магчымасці знаёміцца з рускім мастацтвам… б) развіцця любові да мастацтва ў грамадстве; в) палягчэння для мастакоў збыту іх твораў.» Статутам вызначалася, што справамі Таварыства кіруе агульны сход<ref>праводзіцца прынамсі раз у год</ref> яго членаў і кіраўніцтва<ref> Кіраўніцтва складаецца з двух аддзяленняў (маскоўскага і пецярбургскага) у складзе 5-ці членаў кіраўніцтва і 1-гога кандыдата, якія выбраюцца на адзін год. У першае кіраўніцтва (на 1871 г.) выбраны Гэ, Мясаедаў, М. і К. Клот, Пяроў, Крамской і кандыдат Пранішнікаў.</ref><ref name="multiple" />, дзе ўсе пытанні вырашаюцца галасаваннем (рашэнні прымаюцца большасцю галасоў); прыём у члены Таварыствы праводзіцца галасаваннем на агульным сходзе. Статут заставаўся ў нязменным выглядзе 18 гадоў, да красавіка 1890 года, калі быў прыняты новы статут, паводле якога дэмакратычныя прынцыпы прыняцця рашэнняў у Таварыстве значна звужаліся<ref name="multiple" /><ref> Быў створаны новы орган — Савет, якому перадавалася кіраванне ўсімі справамі Таварыства. У склад Савета на пажыццёвай аснове ўваходзілі толькі члены-заснавальнікі.