|
'''Тэорыя ўстойлівасці''' – тэхнічная і фізіка-матэматычная дысцыпліна, якая вывучае [[закон (фізіка) | заканамернасці]] паводзін [[Дынамічная сістэма | сістэм]] пад дзеяннем знешніх уздзеянняў.
У аналітычным аспекце зʼяўляецца раздзелам тэорыі дыферэнцыяльных раўнанняў. У прыкладным аспекце найбольшае развіццё атрымала тэорыя ўстойлівасці [[Механічная сістэма | механічных сістэм]], паколькі менавіта [[механіка]], як найстарэйшая навука, упершыню сутыкнулася з праблемамі устойлівасці. [[Эйлер, Леонард|Эйлер]] ўпершыню строга паставіў і вырашыў задачу ўстойлівасці стану раўнавагі механічны сістэмы – [[стрыжань (будаўнічая механіка) | стрыжня]], сціснутага сціскальнай сілай ([[эластикаэластыка Эйлера]]).
У найбольш агульным выглядзе тэорыя ўстойлівасці была распрацавана [[Ляпунов, Александр Михайлович|А. М. Ляпуновым]], які сфармуляваў і якія давялі асноўныя тэарэмы тэорыі ўстойлівасці руху. [[Ляпунов, Александр Михайлович|Ляпунов]]Ляпуноў па праве лічыцца стваральнікам тэорыі ўстойлівасці. У парадку развіцця тэорыі асноўныя агульныя крытэры ўстойлівасці, якія вынікаюць з прац А. М. Ляпунова і матэматычнага прынцыпу аргументу, сфармуляваны [[Михайлов]]ымМихайловым, [[Найквист,Найквістам Гарри|Найквистом]], [[КритерийГурвицам устойчивости Гурвица|Гурвицем]], [[Вышнеградский, Иван Алексеевич|Вышнеградским]Вышнеградскім і інш. матэматыкамі.
Важнай часткай тэорыі ўстойлівасці зʼяўляецца праблема аналітычнага і практычнага вызначэння запасаў ўстойлівасці складаных (шматкампанентных, дынамічных, разнофакторных) сістэм і працэсаў. У гэтай частцы тэорыі ўстойлівасці асаблівую актуальнасць з развіццём складанай тэхнікі набылі задачы дыягнаставання і прагназавання запасаў ўстойлівасці працэсаў, звязаных з эксплуатацыяй вялікіх тэхнічных сістэм. Такога роду розныя прыкладныя задачы, звязаныя з тэорыяй ўстойлівасці двухфазны патокаў – у развіццё тэорыі ўстойлівасці ў яе тэхнічных прыкладаннях, – разгледжаны і вырашаны И. И. МорозовымМарозовым, В. И. ГерлигойГерлігой, А. В. КоролевымКаралевым, [[Погосов, Алексей Юрьевич|А. Ю. Погосовым]]Пагосовым, В. И. СкалозубовымСкалазубавым і інш. Даследчыкамі, якія працуюць над новымі аспектамі адаптацыі тэорыі ўстойлівасці да сучасным тэхнічным абʼектах.
== Гл. Таксама ==
== Літаратура ==
—* Морозов И. И., Герлига В. А. Устойчивость кипящих аппаратов. — М.: Атомиздат, 1969. — С.289.
—* Хабенский В. Б., Герлига В. А. Нестабильность потока теплоносителя в элементах энергооборудования. С-Пб: Наука, 1994. — 288 с.
—* Библиографический указатель работ: 1000 публикаций по устойчивости стационарных режимов работы ЯЭУ (I954-I973). Под ред. В. Д. Горяченко. — М., 1974. — 120 с.
—* Погосов А. Ю. Теория и методы диагностики запасов устойчивости процессов в ЯЭУ по шумам режимных параметров. Дисс.док. техн. наук, Одесса, 1996.
—* Погосов А. Ю. Диагностика скрытой динамики процессов в реакторных установках АЭС. Одесса: Наука и техника,2013, 288 с.
{{Раздзелы механікі}}
{{няма катэгорый}}
|
