Бабруйскае староства: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →Літаратура: прыбраў паўтор |
др вырашенне неадназначнасцей, typos fixed: Фармаваньне → Фармаванне з дапамогай AWB |
||
Радок 9:
|Гімн =
|Статус =
|Уваходзіць у = [[Рэчыцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Рэчыцкі павет]], [[Менскае ваяводства]]
|Уключае =
|Адміністрацыйны цэнтр = [[Бабруйск]]
Радок 57:
|Колер фону герб-сцяг =
}}
'''Бабруйскае староства''' ({{lang-pl|Starostwo Babrujskie}}) — адміністрацыйная адзінка ў складзе [[Рэчыцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Рэчыцкага павета]] [[Менскае ваяводства|Менскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] правінцыі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Цэнтрам Бабруйскага староства было мястэчка [[Бабруйск]].
== Гісторыя ==
Радок 65:
* У [[1560]] г. - тут праведзена адміністрацыйная рэформа: замест старажытных адзінак [[падаткаабкладання]] ([[Дым, адзінка падаткаабкладання|дымаў]]) уведзены «службы».
* 4 сакавіку [[1565]] г. - дадзена [[Граматы|Грамата]] [[Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонтам II Аўгустам]] Бабруйскага стараства аб змяненні парадку [[падаткаабкладання]].
* У [[1565]] г. - тэрыторыя Бабруйскай воласці ўключана ў [[Рэчыцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Рэчыцкі павет]] [[Менскае ваяводства|Менскага ваяводства]].
* У [[1566]] г. - заснавана Бабруйскае староства з цэнтрам у [[Бабруйск]]у. Староства ўваходзіць у склад [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павета]]. Гэта староства складалася тады з двух частак - [[горад Бабруйск]] з 18 [[вёска]]мі. Дадзены [[Граматы]] бабруйскага старасты Яна Бояноўскага аб правах [[Мяшчане|мяшчан]] карыстацца лясамі і выганамі для жывёлы (мяшчанам дазвалялася рубка лесу, карыстацца пашамі, касілі і да т.п.).
* У [[1576]] г. - падаравана адмысловая каралеўская [[Грамати|Грамата]] «[[прывілей]]» на Бабруйскае староства, права спаганяць [[Мытная пошліна|мытныя пошліны]] і іншыя правамоцтвы.
Радок 72:
* У [[1603]] г. - напад [[Татары|татарскага]] войска на староства.
* У [[1611]]—[[1614]] гг. - спрэчка [[Мяшчане|мяшчан]] з [[Езуіты|езуітамі]] аб выгане, якая пацвярджае права мяшчан, камісія разбірала канфлікт мяшчан са старастай.
* У 1611-[[1613]] гг. - у старостве адбываліся народныя хваляванні выкліканыя падатковымі паборамі П. Трызны, так званай «Бабруйскай статутам» ([[Валочная памера|валочнай памеры]]). Гэтая была рэформа прызначаная каралём [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонтам III]] для павелічэння паступаюць у казну сродкаў, неабходных для вядзення вайны з [[Вялікае Княства Маскоўскае|Масковіяй]]. Рэформа была названа "Бабруйскай", таму-што пачалі яе праводзіць з Бабруйска, і Бабруйскае староства павінна было паслужыць прыкладам правядзення «[[Валочная памера|валочнай памеры]]» ва ўсёй [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. [[Валочная памера]] ў старостве праведзена ў [[1611]]–[[1639]] гг., замест службаў намерана 475 аселых [[Валока|валок]], на якіх размяшчалася каля 1000 [[Сялянства|сялянскіх]] двароў. Акрамя таго, у [[Бабруйск]]у было 409 [[Мяшчане|мяшчанскіх]] дагавораў і ў прадмесцях 286 гаспадарак агароднікаў.[[Файл:Карта Бабруйскай воласці.jpg|міні|464x464пкс|Карта Бабруйскай воласці (староства), 2-я палова XVI - 1-я палова XVII стагоддзяў
* У сярэдзіне [[XVI]] ст. Бабруйскае староства згадана сярод уладанняў [[ВКЛ|Вялікага князя Літоўскага]]. Пазней ім валодалі буйныя [[магнат]]ы М. Радзівіл, О. Гаштольд, Яна Бояноўскі, П. Трызна, а з [[1639]] г. - польская каралева [[Цэцылія Рэната Габсбург|Цэцылія Рэната]], жонка караля [[Уладзіслаў Ваза|Уладзіслава IV Вазы]]. Яна арганізавала ў дадзеным старостве [[Свабодная эканамічная зона|свабодную эканамічную зону]]. У [[XVII]] ст. гэта называлася [[Слабада, паселішча|слабада]] (ад слова "свабода"). І гэты рэгіён быў названы Каралеўскай Слабадой.
* У [[1648]]—[[1649]] гг. - разруха, бунт і вайна з-за ўварвання [[Казацтва|казакоў]] пад камандаваннем Поддубіцкага падчас паўстання [[Багдан Хмяльніцкі|Багдана Хмяльніцкага]]. [[Януш Радзівіл, 1612—1655|Януш Радзівіл]] спыніў гэта напад на староства. На адбудаваны цэнтр староства [[горад Бабруйск]] напалі казакі і зноў спалілі ў [[1665]] г..
Радок 121:
== Літаратура ==
* {{Крыніцы/ЭВКЛ|1}}
* «Беларуская дзяржава Вялікае княства Літоўскае», Ермаловіч М., изд. «Беллітфонд», Мінск, 2003 г. ISBN
* Лев Гунин, [http://www.balandin.net/Gunin/Bobruisk/0.INHALT.htm Бобруйск: историческая монография (окончена в 1985 году). История Беларуси, Литвы, Польши, России, Украины и евреев на примере одного города].
* [[Вячаслаў Насевіч]]. [http://vn.belinter.net/kraeved/15.html У складзе Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай] // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Кіраўскага р-на. — Мн., 1997. С. 19—26
* Акты Виленской археографической комиссии. Вильна, 1898. Т.25. С. 114—130. {{ref-ru}}
* Кернажыцкі К. Аграрная рэформа ў Бабруйскім старостве і экономічнае становішча яго насельніцтва з XVII да паловы ХІХ стал.: (Фармаваньне капіталізму). Мн., 1931.
* «SLOWNIK GEOGRAFICZNY KROLESTWA POLSKIEGO I innich KRAJOW SLOWIANSKICH», WARSZAWA, 1880—1914; {{ref-pl}}
* "Волочная помера в Бобруйском старостве", К. И. Гемрецкого, "Наш Край", № 12, 1926 г. {{ref-ru}}
| |||