Філіпіны: Розніца паміж версіямі

'''Філіпіны''' ({{lang-fil|Pilipinas}} {{IPA|[ˌpɪlɪˈpinɐs]}}, {{lang-en|the Philippines}} {{IPA|[ˈfɪlɨpiːnz]}}) —– астраўная [[краіна]] ў [[Паўднёва-Усходняя Азія|Паўднёва-Усходняй Азіі]], у [[Ціхі акіян|Ціхім акіяне]] паміж [[Інданезія]]й і [[Тайвань|Тайванем]].

Філіпіны насялялі плямёны аўстралоіднай расы, у [[2 тысячагоддзе да н.э.|II-м тысячагоддзі да н.э.]] іх адцяснілі ў горныя раёны паўднёвамангалоідныя народы. У [[1521]] г.годзе Філіпіны наведала [[Іспанская імперыя|іспанская]] экспедыцыя [[Ф.Фернан Магелан|Фернана Магелана]], які загінуў у сутычцы з жыхарамі [[Востраў Мактан|вострава Мактан]]. У [[1565]] г.годзе з прыбыцця флоту [[М.Л.Легаспі|М.Л. Легаспі]] пачалося іспанскае заваяванне Філіпін. Да канца [[16 стагоддзе|XVI]] ст.стагоддзя [[Іспанская імперыя|іспанцы]] падпарадкавалі большую частку краіны, акрамя ісламізаванага ў [[14 стагоддзе|XIV]] —– [[15 стагоддзе|XV]] стст.стагодздзях насельніцтва, якое захавала напоўдні незалежнасць да [[19 стагоддзе|XIX]] стстагоддзя. У хуткім часе большасць філіпінцаў было [[Хрысціянства|хрысціянізавана]].

На Філіпінах усталявалася сістэма кіравання на ўзор іспанскіх калоній у Амерыцы. З [[17 стагоддзе|XVII]] ст.стагоддзя [[Іспанская імперыя|іспанцы]] ізалявалі краіну ад знешняга свету. Выхад з ізаляцыі ў пачатку [[19 стагоддзе|XIX]] ст.стагоддзя спрыяў уздыму гаспадаркі Філіпін і мясцоваму культурна-асветніцкаму руху (галоўны яго прадстаўнік [[Х. Рысаль]]). У [[1892]] г. заснавана тайная патрыятычная арганізацыя [[Каціпунан]] (кіраўнік [[А. Баніфасіа]]), якая ўзначаліла [[Філіпінская рэвалюцыя|нацыянальнае паўстанне 1896—1897]]. У час [[Іспана-амерыканская вайна 1898|Іспана-амерыканскай вайны 1898 г.]] на Філіпіны высадзіліся войскі ЗША. [[12 чэрвеня]] [[1898]] г.года абвешчана незалежная [[Першая Філіпінская Рэспубліка|Філіпінская Рэспубліка]] на чале з [[Э. Агінальда]]. У выніку [[Амерыкана-філіпінская вайна|Амерыкана-філіпінскай вайны 1899—1901]] гг.гадах Філіпіны сталі калоніяй [[ЗША]].

У [[1916]] г.годзе утворана [[Легіслатура Філіпін]], а паводле закона і Канстытуцыі 1934 г.года у [[1935]] годзе быў створаны аўтаномны ўрад на чале з прэзідэнтам [[М. Л. Кесанам]]. У [[1941]]—–[[1942]] гг.гадах Філіпіны акупіравалі [[Японія|японскія]] войскі. У [[1942|1942–]]—[[1944]] гг.гадах на [[Востраў Лусон|востраве Лусон]] узброеную барацьбу супраць акупацыйных войскаў вяла партызанская армія Хукбалахап. У канцы [[1944]] —– пачатку [[1945]] гг.года тут адбыліся жорсткія баі паміж [[Злучаныя Штаты Амерыкі|амерыканскімі]] і [[Японія|японскімі]] войскамі.

[[4 ліпеня]] [[1946]] г.года была абвешчана незалежнасць Філіпін. У [[1965]] г.годзе прэзідэнтам краіны абраны [[Ф.Маркас|Ф. Маркас]], які ў [[1972]] г.годзе увёў надзвычайнае становішча (да [[1981]] г.года) і замацаваў свае вялікія паўнамоцтвы. Дыктатура прэзідэнта і карупцыя сярод яго паплечнікаў прывялі да народных выступленняў у лютым [[1986]] г.года, і рэжым Маркаса быў скінуты. УрадНовы ўрад пад кіраўніцтвам прэзідэнта [[К. Акіна]] правёў дэмакратызацыю палітычнага жыцця. Але ён і ўрад прэзідэнта [[Фідэль Вальдэс Рамас|Ф.Рамаса]] ([[1992|1992–]]—[[1998]] гады) не здолелі рэфармаваць эканоміку Філіпін. Нягледзячы на мірнае пагадненне 1996 г.года з мусульманскімі арганізацыямі, радыкальныя ісламісцкія групоўкі на поўдні Філіпін працягваюць узброеную барацьбу супраць урада.