Раманскі стыль: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→‎Спасылкі: афармленне
вікіфікацыя, афармленне
Радок 1:
[[Файл:Bamberger Dom 1880.jpg|міні|[[Бамбергскі сабор]]. Першая трэць XIII ст.]]
'''Раманскі стыль''' — стыль [[сярэднявечча|сярэдневяковага]] еўрапейскага мастацтва [[10X стагоддзе|10]]—[[XIII стагоддзе|13 ст.стагоддзя]]. Pаманскі стыль склаўся пад уплывам феадальна-рэлігійнай ідэалогіі, увабраў у сябе элементы [[Мастацтва Старажытнага Рыма|старажытна-рымскага]] і [[візантыйскае мастацтва|візантыйскага мастацтваў]] і прыйшоў змену [[Дараманскае мастацтва і архітэктура |шматлікім мясцовым варыянтам]], лакальным стылям ({{нп3|меравінгская архітэктура|меравінгскаму|it|Architettura merovingia}}, {{нп3|каралінгская архітэктура|каралінгскаму|en|Carolingian architecture}} і інш.).
 
== Тэрмін ==
Новы стыль спачатку не атрымаў у даследчыкаў розныя вызначэнні: візантыйскі, навагрэчаскі, старагерманскі, раманскі (у сэнсе рымскі). Але ніводная з прыведзеных [[дэфініцыя|дэфініцый]] не можа лічыцца дакладнай і вычарпальнай. Аднак з лёгкай рукі французскіх гісторыкаў {{нп3|Шарль дэ Жэрвіль|Шарля дэ Жэрвіля|fr|Charles de Gerville}} і {{нп3|Арсіс дэ Камон|дэ Камона|ru|Комон, Арсисс де}}, якія ўпершыню выкарысталі ў [[1820]] г.годзе тэрмін «раманскі стыль», агульнае прызнанне атрымала менавіта гэтая назва.
 
== Асаблівасці ==
[[Файл:Mainz Dom BW 2012-08-18 12-18-14.JPG|180px|міні|злева|Усходні фасад [[Майнцкі сабор|Майнцкага сабора]]. XI—XIII стст.]]
[[Файл:Wormser_Dom_19040325.jpg|міні|[[Вормскі сабор]] (1181—1234)]]
Вызначальная роля належала суровай, крапаснога характару архітэктуры ([[замак|замкі]], манастырскія комплексы, цэрквы, гарадскія дамы), якой уласціва сукупнасць набліжаных адзін да аднаго аб'ёмаўаб’ёмаў рознай вышыні, канструкцыйна аб'яднаныхаб’яднаных узаемазвязанасцю апор і перакрыццяў і ўраўнаважаных вежай-ліхтаром ці [[купал]]ам над [[сяродкрыжжа]]м. У ранні перыяд у будынках рабілі плоскія драўляныя перакрыцці, пазней цыліндрычныя і, нарэшце, крыжовыя.
 
У цэлым раманскія храмы працягвалі традыцыі [[рымская архітэктура|рымскай архітэктуры]] — тут выкарыстоўваўся прамавугольны храм ([[базіліка]]) з прадольнымі [[неф]]амі і [[апсіда]]й. Новым было з'яўленнез’яўленне [[трансепт]]ы — [[галерэя|галерэі]], перпендыкулярнай нефам. У выніку цэнтральны неф і трансепт [[Сяродкрыжжа|складалі крыж]], што адпавядала [[хрысціянская сімволіка|хрысціянскай сімволіцы]]. Над гэтым перакрыжаваннем размяшчалася вежа (яшчэ адна прыкмета раманскай пабудовы). Найбольш закончаны тып збудаванняў раманскага стылю — манастырская царква ([[базіліка]], крыжападобная ў плане ў [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропе]], круглая ў плане [[ратонда]] ў [[Цэнтральная Еўропа|Цэнтральнай Еўропе]]).
[[Файл:Ottmarsheim 1.JPG|міні|Васьмігранная царква ў Отмарсхайме]]
Збудаванні вызначаліся манументальнасцю, масіўнасцю канструкцый, аздабляліся абстрактна-геаметрычным арнаментам і скульптурай на тымпанах парталаў, капітэлях апор. У скульптуры і фрэсках пераважалі дагматычнасць, скаваны арнаментальна-плоскасны характар кампазіцыі, умоўная трактоўка фігур у спалучэнні з павышанай экспрэсіяй. Прафесійны ўзровень выканання пабудоў быў не вельмі высокі. Справа ў тым, што іх будавалі непрафесійныя рабочыя або манахі. Толькі ў канцы [[XII ст.]] узніклі першыя арцелі спецыялістаў-муляраў з ліку міран.