Голанасенныя: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др Праўкі аўтарства JerzyKundrat (размова) адкочаныя; вернута апошняя версія аўтарства Хомелка
дапаўненне
Радок 7:
| image descr = Фота з аднайменнага артыкулу ў «[[Энцыклапедычны слоўнік Бракгаўза і Ефрона|ЭСБЕ]]»
| latin = Gymnospermae
| status = СастарэлаеСастарэлы таксанамічнаетаксанамічны
| pater rank = Падцарства
| pater name = [[Spermatophytes]]
Радок 19:
}}
[[Файл:Picea abies cone USFWS.jpg|thumb|Шышка [[елка еўрапейская|елкі еўрапейскай]]]]
'''Голанасенныя'''<ref name="Киселевский">{{кніга
'''Голанасенныя''' (''Gymnospermae'') — найбольш старажытны аддзел вышэйшых насенных раслін.
|аўтар = [[Анатоль Іванавіч Кісялеўскі|Киселевский А. И.]]
|частка =
|загаловак = Латино-русско-белорусский ботанический словарь.
|арыгінал =
|спасылка =
|адказны =
|выданне =
|месца = Минск
|выдавецтва = «Наука и техника»
|год = 1967
|том =
|старонкі = 144
|старонак = 160
|серыя =
|isbn =
|тыраж = 2350
'''Голанасенныя'''}}</ref> (''Gymnospermae'') — найбольш старажытны аддзел вышэйшых насенных раслін.
 
Характэрная прыкмета — наяўнасць голых (адсюль назва) семязародкаў (семяпупышак). Усе голанасенныя — разнаспоравыя [[дрэва|дрэвы]] і [[куст]]ы з монападыяльным галінаваннем. Ствол складанай будовы, з другасным патаўшчэннем. Лісце пераважна шматгадовазялёнае, звычайна дробнае суцальнае, лускападобнае, падоўжанае пляскатае або іголкападобнае (ігліца). Кветак няма. Амаль ва ўсіх сучасных голанасенных ёсць раздзельнаполыя стробілы — укарочаныя рэпрадуктыўныя парасткі (т.зв. мужчынскія і жаночыя шышкі).
 
Першыя голанасенныя з'явілісяз’явіліся ў канцы [[дэвон]]скага перыяду, іх продкі — старажытныя [[папарацепадобныя]]. Былі пашыраны ў [[мезазой]]кую эру, у канцы якой большасць голанасенных выцеснена [[пакрытанасенныя|пакрытанасеннымі раслінамі]].
 
Адрозніваецца каля 1000 відаў. Найбольш вядомы сучасны клас [[хвойныя|хвойных]]. Пашыраны па ўсім зямным шары (акрамя Антарктыды), асабліва ва ўмераных шыротах Паўночнага паўшар'япаўшар’я. На Беларусі 5 родаў ([[елка]], [[піхта]], [[хвоя]], [[ціс]], [[ядловец]]), каля 100 відаў і формаў інтрадукаваны ў сады і паркі.
 
Многія віды — лесаўтваральнікі. Маюць вялікае водаахоўнае і проціэразійнае значэнне, узбагачаюць атмасферу кіслародам, паветра фітанцыдамі і аэраіонамі, даюць каштоўную драўніну і сыравіну для цэлюлоз-напапяровай і хімічнай вытворчасці. Выкарыстоўваюцца як лекавыя і дэкаратыўныя расліны; насенне некаторых відаў ядомае.
 
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* Дзеразападобныя, хвошчападобныя, папарацепадобныя, голанасенныя, пакрытанасенныя / [В. І. Парфёнаў і інш.]. — Мінск: Народная асвета, 1980. — 142, [2] с. — (Наша прырода).
* Вынаеў Г. Голанасенныя // БЭ ў 18 т. Т. 5. — Мн.: БелЭн. 1997.
 
{{Бібліяінфармацыя}}
 
[[Катэгорыя:Голанасенныя| ]]