Герб Беларускай ССР: Розніца паміж версіямі

[[File:Emblem_of_the_Byelorussian_SSR_(1981-1991).svg|thumb|Герб [[БССР|Беларускай ССР]], 1981-19911981—1991 г.г.гады]]

[[File:Emblem of the Byelorussian SSR (1938-1949).svg|thumb|Герб [[БССР|Беларускай ССР]], 1938-19491938—1949 г.г.гады]]

[[File:Emblem of the Byelorussian SSR (1926-1937).svg|thumb|Герб [[БССР|Беларускай ССР]], 1937-19381937—1938 г.г.гады]]

[[File:Emblem of the Byelorussian SSR (1927).svg|thumb|Герб [[БССР|Беларускай ССР]], 1927-19371927—1937 г.ггады.

[[File:Герб Социалистической Советской Республики Белоруссии.svg|thumb|Герб [[БССР|Беларускай ССР]], 1920-19261920—1926 г.г.гады]]

'''Герб Беларускай ССР''' — дзяржаўны сівалсімвал [[БССР|Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі]]. Герб Беларускай ССР грунтуецца на [[Герб СССР|гербе Савецкага Саюза]]. Быў прыняты [[30 сакавіка]] [[1927]] года на паседжанні [[Саўнаркам]]уСавет Народных Камісараў БССР|Саўнаркама БССР]].

Канстытуцыя ССРБ (3.2. лютага 1919) у ст.артыкуле 31 апісвала герб Беларусі:

залатыя серп і молат на чырвоным фоне ў прамянях узыходзячага сонцусонца, вакол — вянок з каласоў і надпісы: «Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь» і «ПралетарыПралетарыі ўсіх краін, злучайцеся!».

А. Н. Лупол і Е. І. Каменцава ў Савецкай Гістарычнай Энцыклапедыі (т.4, М, 1963) прыводзяць малюнак дзяржаўнага гербугерба Беларускай ССР 1919 года, які практычна цалкам супадае з гербам РСФСР і адрозніваецца ад яго толькі надпісамі «Б.С.С.Р.» і дэвізам «Пролетарыi ўсiх краёў, злучайцеся!».

У 1924 годзе Сакратарыят ЦВК Беларускай ССР абвясціў конкурс на лепшы праект дзяржаўнага гербугерба рэспублікі. Ён павінен быў адбіць прыродныя і гаспадарчыя асаблівасці Беларусі, яе непарыўную сувязь з Савецкім Саюзам. [[22 кастрычніка]] [[1924]] года былі прынятыя асноўныя становішчыпалажэнні аб гербе. [[24 лістапада]] [[1926]] года СНК БССР, разгледзеўшы прадстаўленыя праекты гербугерба, прапанаваў наркампрасуНаркампрасу дапрацаваць праект. [[27 снежня]] 1926 года СНК БССР прызнаў удалым малюнак гербугерба, выкананы кіраўніком Беларускага мастацкага тэхнікумутэхнікума [[Віцебск]]а [[Валянцін Волкаў|Валянцінам Віктаравічам Волкавым]]. Саўнаркам занёсунёс некаторыя папраўкі ў малюнак, тое ж было зроблена і Прэзідыумам ЦВК [[5 лютага]] [[1927]] года.

У пастанове Саўнаркама было сказанаесказана:

Прыняць праект дзяржаўнага гербугерба БССР, які складаецца з малюнка на чырвоным фоне ў прамянях узыходзячага сонцусонца сярпа і молата, змешчаных крыж-накрыж дзяржальнямі дадолу і акружаных вянком, якія складаюцца злева з жытніх каласоў, абвітых канюшынай, і справа −— з дубовай галінкі; знізу — паміж абедзвюма паловамі вянка знаходзіцца частка зямнога шарушара з тэрыторыяй Беларускай ССР. Абедзве паловы вянка абвіты чырвонай стужкай, на якой змешчаныя надпісы на чатырох мовах: «ПралетарыПралетарыі ўсіх краін, злучайцеся!» — і ніжэй «Б. С. С. Р.» Наверсе гербугерба — пяціканцовая зорка.

[[5 красавіка]] [[1937]] года пастановай Прэзідыума ЦВК БССР «Аб дзяржаўным гербе і сцягу БССР» былобыў замацаваназамацаваны афіцыйны малюнак гербугерба. У жніўні 1938 года быў зацверджаны новы варыянт гербугерба БССР, у адпаведнасці з рэкамэндацыямі Камісіі пры ПрэзыдыўмеПрэзідыуме ВС СССР дэвіз стаў адлюстроўвацца толькі на двух мовах: [[Беларуская мова|беларускай]] і [[РасійскаяРуская мова|расійскайрускай]] (прыбралі надпісы на [[Польская мова|польскай]] і на [[ідыш]]), дубовая галіна была замененая каласамі іржы, пераплеценымі льном. Малюнак перапрацаваў В. В. ВаўкоўВолкаў. Указам ПрэзыдыумаПрэзідыума ВС БССР ад [[20 лістапада]] [[1938]] года быў удакладнены пераклад на беларускую мову дэвізу, ён стаў чытацца як: ''«Пролетарыi ўсiх краiн, еднайцеся!»'', таксама былі занесеныя папраўкі ў малюнак (змененая групоўка сонечных прамянёў).

Ініцыятарам зменаў лозунга і наўмыснага ўвядзення ў яго арфаграфічнай памылкі была [[Старшыня Вярхоўнага СаветуСавета БССР]] [[Надзея ГрэкГрэкава]]ава. [[Аўген Калубовіч]] апісваў гэта наступным чынам:

{{Cquote2|— Ну а Грэкава? — зноў перапыніў яго [[Якуб Колас|Я.&nbsp;Колас]]. Відаць было, што ён спяшаўся. Грэкава, працягваў [[Гурскі|К. Гурскі]], загадала ўнесці ў правапіс дзве зробленыя ёю «папраўкі» ў лозунг «Пролетарыі ўсіх краёў, злучайцеся!» Па-першае, слова «злучайцеся» замяніць на «еднайцеся», бо вось яна як сакратар ЦК часта падпісвае «дырэктывы» калгасам, што ўжо пара пачынаць «злучную кампанію для ската»; таму заклік «злучайцеся!» у дачыненні да пралетарыяту «неяк нядобра гучыць». Па-другое, у слове «яднайцеся» пачатнае «я», хоць і стаіць у першым складзе перад націскам, павінна пісацца праз «е», бо могуць быць выпадкі, тлумачыла Грэкава, калі слова гэта пры пісьме ці друку трэба пераносіць і тады пры падзеле яго можа выйсці «яд-». Для палітычнага лозунга гэта недапушчальнае і ЦК партыі на гэта не можа згадзіцца. Я. Колас нічога не адказаў.<ref>[http://knihi.com/kalubovic/kolas.html Аўген Калубовіч. Якуб Колас і Янка Купала. Крокі гісторыі. Мінск, 1993.]</ref>|[[Аўген Калубовіч]]|Якуб Колас і Янка Купала. Крокі гісторыі}}

[[11 красавіка]] 1927 года малюнак дзяржаўнага гербугерба БССР і яго апісанне былі прынятыя VIII з'ездамз’ездам РадСаветаў БССР і занесеныя ў Канстытуцыю. Паводле Канстытуцыі, прынятай XI з'ездамз’ездам РадСаветаў БССБССР [[19 лютага]] 1937 года, геральдычная абрэвіятура рэспублікі «Б. С. С. Р.» стала расшыфроўвацца як Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка. [[5 красавіка]] 1937 года пастановай ПрэзыдыумаПрэзідыума ЦВК БССР «Аб дзяржаўным гербе і сцягу БССР» былобыў замацаваназамацаваны афіцыйны малюнак гербугерба.

У [[1950-я|50-я]] гады народным мастаком Савецкага СаюзуСаюза [[Іван Іванавіч Дубасаў|Іванам Дубасавым]] быў распрацаваны новы, крыху зменены праект герба. Лён на гербе БССР стаў адлюстроўвацца не са скрыначкамі, а з колерамікветкамі. З 1956 года абрэвіятура назвы рэспублікі не падзяляецца кропкамі. [[28 лютага]] [[1958]] года Прэзідыум ВярхоўнайВярхоўнага РадыСавета БССР прыняў указ аб чарговым удакладненні беларускага тэксту дэвізу, з тых часоў ён выглядае як: ''«[[ПролетарыiПралетарыi ўсiх краiн, яднайцеся!]]»''.

Апошняе ўдакладненне гербугерба БССР рушылаадбылося ўслед уў 1981 годзе, тады былі трохі зменены малюнакмалюнкі колераў льна і сонечных прамянёў.

== ГлядзіцеГл. таксама ==