Двайное праменепраламленне: Розніца паміж версіямі

[[Файл:Halite_and_Calcite_in_Museum.jpg|link=https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Halite_and_Calcite_in_Museum.jpg|міні|Аптычныя ўсасцівасціўласцівасці [[Галіт|галіта]] і [[Кальцыт|кальцыта]]]]

'''Двайное хвалепраламленне''' -— гэта эфект расшчаплення ў [[Анізатрапія|анізатропным]] асяроддзі [[Светлавы прамень|светлавога промня]] на дзведва складзінкіскладнікі. Калі промень святла падае перпендзікулярна да паверхні крышталю, то на гэтай паверхні ён расшчапляетсярасшчапляецца на два промні. Першы промень працягвае распаўсюджвацца наперад, і называецца звычайным (''o'' — ordinary), другі ж адкланяецца ў бок, і называецца незвычайным (''e'' — extraordinary).

УУпершыню першынюз'ява быўбыла замечанывыяўлена дацкім навукоўцам [[Расмус Барталін|Расмусам Барталіным]] на [[Крышталічныя целы|крышталі]] [[Ісландскі шпат|ісладскага шпата]] ў [[1669]] годзе<ref>Erasmus Bartholin, [https://books.google.com/books?id=F7RAAAAAcAAJ&pg=PP11#v=onepage&q&f=false Experimenta crystalli islandici disdiaclastici quibus mira & infolita refractio detegitur] (Copenhagen, Denmark: Daniel Paulli, 1669).</ref>.

[[Файл:Calcite.jpg|link=https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Calcite.jpg|міні|Двайное хвалепраламленне крышталём [[Кальцыт|кальцыта]]]]

Напрамак [[Ваганні|вагання]] [[Вектар (матэматыка)|вектара]] [[Электрычнае поле|электрычнага поля]] незвычайнага промня знаходзіцца ў плоскасці галоўнага перасекусячэння (плоскасці, штоякая праходзіць праз промень і аптычную вось крышталя). Аптычная вось крышталя -— напрамак у аптычна анізатропным крышталі, дзе светалавы промень распаўсюджваецца без двайнога хвалепраламлення.

Парушэнне закона праламлення святла незвычайным промнем звязана з тым, што хуткасцьскорасць распаўсюджвання промня святла, як і паказчык пераламлення, з такой [[Палярызацыя святла|палярызацыяй]], як у незвычайнага промня, залежыць ад напрамку. Для звычайнай хвалі хуткасцьскорасць распаўсюджання аднолькавая ва ўсіх напрамках.

Можна падабраць умовы, калі звычайны і незвычайны промні распаўсюджваюцца па адной траекторыі, але з рознымі хуткасцяміскарасцямі. Тады назіраецца эфект змены палярызацыі. Напрыклад, лінейна палярызаванае святло, што падае на пласцінку, можна уявіцьпрадставіць у выглядзе двух складнікаў (звычайнай і незвычайнай хваль), якія рухаюцца з рознымі хуткасцяміскарасцямі. З-за рознасці хуткасцяўскарасцей гэтых двух складнікаў пасля мінавання крышталя паміж імі будзе некаторая рознасць фаз, і ў залежнасці ад гэтай рознасці святло будзе мець розныя палярызацыі. Калі таўшчыня пласцінкі такая, што пасля мінавання крышталя з яе адзін прамень на чвэрць хвалі (чвэрць перыяду) адстае ад іншагадругога, то палярызацыя ператворыцца ў кругавую (такая пласцінка завеццаназываецца чвэрцьхвалевай),; калі адзін прамень ад іншагадругога адстане на паўхвалю, то святло застанецца лінейна палярызаваным, але плоскасць палярызацыі павернецца на некаторы кутвугал, значэнне якога залежыць ад кутавугла паміж плоскасцю палярызацыі праменя, што падае, і плоскасцю галоўнага перасекусячэння (такая пласцінка завеццаназываецца паўхвалевай).

== СпасылкіЗноскі ==

[[Катэгорыя:ОптыкаАптычныя з’явы]]