Ельск: Розніца паміж версіямі

'''Ельск'''<ref name="NNP"/> ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007){{lang-be-trans|афіц. транс.]]: ''Jeĺsk''}})  — горад раённага падпарадкавання ў [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтр [[Ельскі раён|Ельскага раёна]]. За 177  км на паўднёвы захад ад [[Гомель|Гомеля]]. [[Станцыя Ельск|Чыгуначная станцыя]] знаходзіцца на лініі [[Калінкавічы]] — [[Оўруч]] ([[Украіна]]). Аўтамабільнымі дарогамі горад звязаны з [[Мазыр]]ом, [[Оўруч]]ам, [[Нароўля]]й. Насельніцтва 9&nbsp;084 чал. (2017)<ref name="2017-Estimate"/>.

Пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Каралін апынуўся ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], у Міхалкаўскай воласці Мазырскага павету. У 1795 тут было 24 двары, праз мястэчка праходзіў тракт з Рагачова ў Валынь, паштовая станцыя (8 экіпажаў). Пасля шлюбу ў 1773 Антаніны Аскеркі і паручніка пяцігорскай харугвы [[Алаіз Каралевіч Сулістроўскі|Алаіза Каралевіча Сулістроўскага]] апошні стаў за жонкай спадкаемцам Караліна. Сваяцкія сувязі з уплывовым родам рэгіянальнай эліты Мазырскага павета Аскеркамі прывялі да таго, што Сулістроўскі, які паходзіў з Ашмянскага павета, быў выбраны ў 1780 паслом на сойм ад Мазырскага павета. Хоць пазней Алаіз Сулістроўскі ўжо прызначаўся не на рэгіянальныя, а на агульнадзяржаўныя пасады  — з 31 кастрычніка 1787 быў падстолім ВКЛ, з 25 снежня 1787  — вялікім пісарам ВКЛ, а з 30 красавіка 1791 яшчэ дадаткова і ашмянскім войскім.

Пасля смерці Алаіза Сулістроўскага ў 1796 маёнткам Каралін пачаў валодаць яго сын ад Антаніны Аскеркі пан [[Казімір Алаізавіч Сулістроўскі]] (1778—1818), які стаў літоўска-віленскім губернскім маршалкам (1809—1812) і [[Губернатары Мінскай губерні|мінскім губернатарам]] (1816—1818), асноўны родавы маёнтак якога (Шэметава) знаходзіўся ў Ашмянскім павеце Мінскай губерні. Казімір Сулістроўскі непасрэдна ў Караліне не жыў, а кіраваў маёнткам праз аканомаў. Пасля яго смерці спадчыннікамі маёнтка сталі яго дзеці  — Аляксандр Казіміравіч Сулістроўскі (1807—1872), Антаніна Казіміраўна з Сулістроўскіх Снядэцкая (1805—1853) і Канстанцыя Казіміраўна з Сулістроўскіх Скірмунт (1808—1845), жонка [[Аляксандр Ізідар Скірмунт|Аляксандра-Ізідора Шыманавіча Скірмунта]] (1798—1870), вядомага прадпрымальніка і пінскага павятовага маршалка (1829—1835). Колькасць зямлі маёнтка Каралін паводле вымярэння землямерам Ігнатам Шамбурскім 21 мая 1829 складала 22 697 дзесяцін і 1 956 сажэняў (ці паводле «літоўскай меры» 1 144 валокі і 5 моргаў), а паводле 8-й рэвізіі ў 1834 налічвалася 567 душ мужскога пола і 596 жаночага. У прыватнасці маёнтак Каралін скаладаўся з мястэчка Каралін (111 мужскіх душ), вёсак Багуцічы (94 душы), Шаржын (92), Вішэнкі (56), Дабрынь (99), Каралінская Буда (30), Ільіна (37) і Усохі (7). А агульны прыбытак з маёнтка ў 1834 складаў 12 550 рублёў срэбрам: з продажу азімага і яравога хлеба, у прыватнасці вінакурэння  — 7 600 рублёў, з вырабу смалы і іншых лясных прадуктаў  — 3 000, з вышынку «гарачага віна»  — 900, з млына  — 90, з продажу жывёлы, кармлёнай на бардзе (г.зн. адходаў працэса вінакурэння)  — 900. Гэта была тыповая спецыялізацыя гаспадаркі маёнткаў Мазырскага і Рэчыцкага паветаў у першай палове ХІХ ст. Пад складзеным апісаннем маёнтка ў 1834 падчас 8-й рэвізіі паставілі свае подпісы значныя сумежныя маянткоўцы  — браты [[Даніэль Ігнатавіч Горват]] (1811—1868), Станіслаў Ігнатавіч Горват і Аляксандр Ігнатавіч Горват, а таксама Людвік Рафалавіч Яленскі і Станіслаў Лянкевіч.

Канстанцыя Казіміраўна з Сулістроўскіх Скірмунт (1808—1845) у 1841 прадала маёнтак Каралін пану [[Даніэль Ігнатавіч Горват|Даніэлю Ігнатавічу Горвату]] (1811—1868), уласніку маёнтка [[Нароўля]] ў Рэчыцкім павеце. З таго часу Каралін належаў Горватам да 1917. Афіцыйна пакупная на маёнтак была складзена толькі 15 снежня 1849. Менавіта пры гаспадарлівых Горватах Каралін атрымаў нябачны датуль росквіт. У 1842 уладальнік маёнтка Даніэль Горват пабудаваў новы будынак царквы, у ёй захоўваўся абраз Божай Маці. Па стану на 1850  г. маёнтак Каралін налічваў 21 977 дзесяцін і 1 326 сажэняў зямлі і 567 душ мужскога пола. У мэтах далейшага развіцця сваёй гаспадаркі Даніэль Горват аддае ў 1850 свае прыбытковыя маёнткі [[Нароўля]] і Каралін пад залогу санкт-пецярбургскаму банку (санкт-пецярбургскай ашчаднай казне) для атрымання крэдыта  — 35 630 рублёў за [[Нароўля|Нароўлю]] і 39 690 рублёў за Каралін. Пазней крэдыт быў паспяхова выплачаны, а гаспадарка атрымала планаваны штуршок.

Па стануСтанам на 1886 у Караліне або Ельску (значыцца пад абедзьвюма назвамі) было 44 двары, працавалі вінакурны завод (бровар), тры крамы, школа; дзейнічала царква. У 1873 адкрылася чыгуначная станцыя на лініі Жлобін  — Оўруч. Паводле вынікаў перапісу (1897) у мястэчку было 45 двароў, царква, капліца, яўрэйскі малітоўны дом, народная вучэльня, паштовая станцыя, 9 крамаў, карчма. На 1908—167 двароў. У 1915 расійскія улады перайменавалі паселішча ў Мікалаеў, але назва не прыжылася. У Першую сусветную вайну ў лютым  — снежні 1918 мястэчка займалі нямецкія войскі. У гэты час местачкоўцы звярнуліся з просьбай вярнуць паселішчу назву Ельск.

1 студзеня 1919 года згодна з пастановай І з'ездуз’езда КП(б) Беларусі Каралін увайшоў у склад Беларускай ССР. Станам на 1921 год тут было 400 двароў, станцыя, цагельня, кравецкая, шавецка-футравая і дрэваапрацоўчая майстэрні, лесапільня, паравы млын з крупарушкай.

З 1924 года цэнтр [[Каралінскі раён|Каралінскага раёна]], з 1931 года — Ельскага раёна. 5 лютага 1931 назвугода назва мястэчка зьмянілібыла зменена на Ельск. 27 верасня 1938 года паселішча атрымала афіцыйны статус пасёлку гарадскога тыпу.

У 1953 годзе каля мястэчка атрымалі першы паток нафты ў колькасці 16,5 тон і 945 м³ газу. У 1954 годзе Ельск увайшоў у склад Гомельскай вобласці. 5 ліпеня 1971 года Ельску нададзены статус горада<ref>Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ад 5 ліпеня 1971  г. Аб пераўтварэнні гарадскога пасёлка Ельск Ельскага раёна Гомельскай вобласці ў горад раённага падпарадкавання // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР.  — 1971, №  20 (1322).</ref>.

* '''[[XXI стагоддзе]]''': [[2006]]  — 9,8 тыс. чал.; [[2008]]  — 9,6 тыс. чал.; [[2016]]  — 9&nbsp;262 чал.<ref name="2016-Estimate"/>; [[2017]]  — 9&nbsp;084 чал.<ref name="2017-Estimate"/>

* [[Свята-Троіцкая царква, Ельск|Свята-Троіцкая царква]] ([[1769]]—[[1780]]), вул. Ленінская, 3  — {{ГККРБ 4|312Г000281}}

* Брацкая магіла савецкіх воінаў ([[1943]]), за 2  км на ўсход ад горада, каля шашы [[Мазыр]]  — [[Оўруч]]  — {{ГККРБ 4|}}

* Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан ([[1941]]—[[1944]]), гарадскія могілкі  — {{ГККРБ 4|}}