'''Варыкоз''' ('''варыкознае пашырэнне вен ніжніх канечнасцей''', пашырэнне вен; {{lang-la|varix}} — вузел) — нераўнамернае павелічэнне прасвету [[Вены|вен]] з утварэннем выпучванняў у вобласці стончанай вянознай сценкі і іх вузлападобнай звілістасці. Выяўляецца праз недастатковасць клапанаў вен і парушэннем [[крывацёк]]у. Найчасцей пашкоджвае вены ног, прамой кішкі ([[гемарой]]), семявы канацік ([[варыкацэле]]) і падслізневы слой [[стрававод]]а. Другасная хвароба выклікаецца [[трамбоз]]ам, [[аплазія]]й і [[дысплазія]]й вен. Першасная хвароба ў 50 % хворых развіваецца ва ўзросце 20-50 год ад пашкоджання нервовага апарату вен. Ускладненне хваробы выклікае [[тромбафлембіт]] і трафічныя [[язва|язвы]]. Сустракаецца ў 17 % насельніцтва свету і з'яўляеццаз’яўляецца найбольш частай прычынай [[Мужчына|мужчынскага]] [[Бясплоддзе|бясплоддзя]] (42 % выпадкаў)<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Кастусь Матушыч]].|загаловак=У 42% выпадкаў прычына мужчынскай бясплоднасці – варыкоз, і гэта лечыцца|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/35730.html|выданне=[[Наша ніва (1991)|Наша Ніва]]|тып=[[газета]]|год=10 сакавіка 2010|нумар=[http://www.kamunikat.org/download.php?item=19040-1.pdf 10 (656)]|старонкі=15|issn=1819-1614}}</ref>. У Беларусі ад хваробы церпяць 30 % жыхароў<ref>{{Cite web|author=[[Юлія Чаргінец]]|title=Трыццаць працэнтаў беларусаў хварэюць на варыкоз|url=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=62683|publisher=[[Белтэлерадыёкампанія]]|date=16 лютага 2012|accessdate=28 студзеня 2017|archivedate=30 студзеня 2014|archiveurl=https://archive.is/ljDa5}}</ref>.
[[Выява:Varicose veins-en.svg|thumb|Фармаванне варыкознага пашырэння вен. Звычайна якая функцыянуе вена без паталогіі вянозных клапанаў (А). Варыкознае пашырэнне вен з дэфармаваным клапанам, парушэннем прытоку крыві, і тонкімі, расцягнутымі сценкамі вен (B).]]
