Палярны круг: Розніца паміж версіямі

'''Паля́рны круг''' — [[паралель]] у кожным [[паўшар'е|паўшар’і]] планеты, пачынаючы ад якой і да [[геаграфічны полюс |палюсаполюса]] ляжаць [[геаграфічны пояс|палярныя паясы]], дзе бываюць [[палярны дзень]] (летам) і [[палярная ноч]] (зімой). Строга кажучы, з прычыны [[атмасферная рэфракцыя|атмасфернай рэфракцыі]] (на планетах, якія маюць атмасферу) і таго, што Сонца назіраецца не як кропкавы аб’ект, а як дыск, палярны дзень можна назіраць у шыротах, якія ляжаць крыху далей ад полюсу, а палярных ноч — толькі ў шыротах, якія ляжаць крыху бліжэй да полюсу.

Паколькі палярны круг вызначаецца ў кожным паўшар’і, у планеты можа быць толькі два палярных кругакругі — паўночны і паўднёвы. [[Шырата]] палярных кругоў вызначаецца вуглом [[Нахіл восі кручэння планеты|нахілу восі кручэння планеты]] да плоскасці [[экліптыка|экліптыкі]].

Зямныя палярныя кругі размешчаны на [[шырата|шыротах]] 66° 33′ 39″ (паўночнай і паўднёвай). Палярны круг, размешчаны ў [[Паўночнае паўшар'е|Паўночным паўшар’і]] Зямлі, называецца [[Паўночны палярны круг|Паўночным палярным кругам]], у [[Паўднёвае паўшар'е|Паўднёвым паўшар’і]] — [[Паўднёвы палярны круг|Паўднёвым палярным кругам]]. У беларускай мове вобласцьВобласць ад палярнага круга да полюсу уў абодвух паўшар’я называецца [[Запаляр'е]].

У дзень зімовага [[сонцастаянне|сонцастаяння]] (21-22 снежня) на поўнач ад паўночнага палярнага круга [[Сонца]] не ўзыходзіць (на поўдзень ад паўднёвага — не заходзіць), а ў дзень летняга сонцастаяння (21-22 чэрвеня) не заходзіць (на поўдзень ад паўднёвага — не ўзыходзіць). Далей за палярным кругам гэтыя з’явы расцягваеццарасцягваюцца на большы час.

З-за нераўнамернасці руху Зямлі ў касмічнымкасмічнай прасторы палярны круг пастаянна перамяшчаецца, яго геаграфічнае становішча нестабільнанестабільнае, фактычна ён рухаецца прыкладна на 2 м на працягу дня і амаль на 100 м на працягу года. Пры дапамозе сучасных тэхналогій становішча палярнага круга можна вызначыць у любы момант часу.

Марс круціцца вакол сваёй восі амаль так жа, як і Зямля: вось кручэння нахіленанахіленая да плоскасці арбіты на вугал 25,19°, амаль роўны вуглу нахілу зямной восі (23,45°). Гэта значыць, што змена дня і ночы, а таксама змена часоў года на Марсе працякаюць амаль так жа, як на Зямлі. Размяшчэнне палярных кругоў таксама блізкае да зямнымзямнога. Шырата палярных колаў +/- 65°.