Касмічныя прамяні: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі |
Artsiom91Bot (размовы | уклад) выпраўленне перасылак |
||
Радок 1:
'''Касмічныя прамяні''' — [[зараджаныя часціцы]] высокіх [[Энергія|энергій]] з [[Касмічная прастора|касмічнай прасторы]]. Амаль 90 % ад агульнай колькасці часціц складаюць [[пратон]]ы, 9 % — ядры гелію ([[альфа-часціца|альфа-часціцы]]) і каля 1 % — [[электрон]]ы (бэта-мінус часціцы). Слова «прамяні» у назве з’явы не варта ўспрымаць літаральна, паколькі часціцы трапляюць у [[Атмасфера Зямлі|атмасферу Зямлі]] асобна, а не ў выглядзе накіраванага пучка часціц або [[Светлавы прамень|прамяня]]. Назва паходзіць ад часу адкрыцця з’явы і ёсць больш данінай гісторыі, чым апісаннем сутнасці з’явы.
Наяўнасць часціц з рознымі энергіямі адлюстроўвае разнастайнасць крыніц гэтых часціц. Паходжанне часціц вар’іруецца ад энергетычных працэсаў у нетрах Сонца да яшчэ досыць не высветленых механізмаў у самых аддаленых кутках бачнага [[Сусвет]]у. Касмічныя прамяні могуць дасягаць энергій вышэй 10<sup>20</sup> [[эВ]], што значна перавышае магчымасці цяперашніх зямных паскаральнікаў часціц, у якіх можна надаць часціцы кінетычную энергію толькі парадку 10<sup>12</sup>−10<sup>13</sup> эВ (гл. Касмічныя прамяні звышвысокіх энергій для апісання рэгістрацыі часціцы з энергіяй каля 50 [[Джоўль
== Склад ==
Радок 8:
Можна вылучыць дзве вялікія катэгорыі касмічных промняў: першасныя і другасныя. Касмічныя прамяні ад пазасонечных астрафізічнай крыніц з’яўляюцца першаснымі касмічнымі прамянямі і могуць узаемадзейнічаць з матэрыяй міжзоркавга асяроддзя і ўтвараць другасныя касмічныя прамяні. [[Сонца]] таксама вырабляе касмічныя промні малых энергій пераважна падчас сонечных выбліскаў. Дакладны склад першасных касмічных прамянёў, па-за атмасферай Зямлі, залежыць ад дыяпазону назіранага энергетычнага спектру. Увогуле, амаль 90 % усіх касмічных промняў, якія паступаюць, складаюць пратоны, каля 9 % ядраў гелія (альфа-часціцы) і каля 1 % — электроны. Рэшту складаюць іншыя цяжкія [[Ядро атама|ядры]], якія з’яўляюцца прадуктамі зорных рэакцый ядзернага сінтэзу. Другасныя касмічныя промні складаюцца з лёгкіх ядраў, якія не з’яўляюцца прадуктамі жыццядзейнасці зрок, але з’яўляецца вынікам Вялікага Выбуху, гэта пераважна літый, берылій і бор. Гэтых лёгкіх ядраў значна большае ўтрыманне ў касмічных промнях (суадносіны прыкладна 1:100 часціц), чым у сонечнай атмасферы, дзе іх змест складае каля 10<sup>−7</sup> ўтрымання ядраў [[Гелій|гелія]].
Гэтыя адрозненні ў змесце з’яўляюцца следствам працэсаў фармавання другасных касмічных промняў. Пры ўзаемадзеянні цяжкіх ядраў першасных касмічных промняў, напрыклад, ядраў вугляроду і кіслароду, з матэрыяй міжзоркавай асяроддзя, яны распадаюцца на больш лёгкія ядры (у так званым працэсе распаду касмічных прамянёў), літый, берылій і бор. Назіранні паказваюць, што энергетычныя спектры літыя, берылію і бору прыходзяць некалькі строме, чым спектры вугляроду і кіслароду, што ўказвае на тое, што распад ядраў з большай энергіяй здараецца радзей, верагодна з прычыны іх выхаду з-пад дзеяння галактычнага магнітнага поля. Распад уплывае таксама і на ўтрыманне [[Скандый|Sc]], [[Тытан
У мінулым лічылася, што касмічныя промні захоўваюць свой паток сталым. Нядаўнія ж даследаванні далі доказы 1,5-2 тысячагадовых зменаў у патоку касмічных прамянёў на працягу апошніх сарака тысяч гадоў.
| |||