Авары: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Xqbot (размовы | уклад)
др робат Мяняем: ja:アヴァール
др вікіфікацыя, афармленне
Радок 1:
{{вызн|1='''Авары}}''' ({{lang-el|Άβαροι, Ουαρχωννιται}}; {{lang-la|Avari}}; {{lang-sla|О́бры}})  — саюз качавых народаў, галоўным чынам цюркамоўных, роднасных [[гуны|гунам]].
 
Асноўным этнічным кампанентам авараў была частка [[жужані|жужаняў]], якія перасяліліся з Цэнтральнай Азіі на захад і ўключылі ў свой саюз плямёны Заходняй Сібіры, Прыўралля і Паволжа. У [[550]]—[[562]] яны вышлі на Паўночны Каўказ. У гэты час авараў налічалася ўсяго каля 50 тыс. чалавек, у іх ліку 10 тыс. воінаў. Характэрнай рысай знешнасці аварскіх воінаў былі доўгія валасы, заплеценыя ў косы.
Асноўным этнічным кампанентам авараў была частка [[жужані|жужаняў]], якія перасяліліся з Цэнтральнай Азіі на захад і ўключылі ў свой саюз плямёны Заходняй Сібіры, Прыўралля і Паволжа. У 550–562 яны вышлі на Паўночны Каўказ. У гэты час авараў налічалася ўсяго каля 50 тыс. чалавек, у іх ліку 10 тыс. воінаў. Характэрнай рысай знешнасці аварскіх воінаў былі доўгія валасы, заплеценыя ў косы. Да 565 году авары, разграміўшы і падпарадкаваўшы [[кутрыгуры|кутрыгураў]] на [[рака Дунай|Дунаі]], вышлі да меж [[Усходняя Рымская імперыя|Усходняй Рымскай імперыі]] ({{вызн2|1=Візантыі}}). Аварскі хан накіраваў да імператара пасольства з трохсот сваіх супляменнікаў, запатрабаваўшы выплаты штогадовай даніны, але [[Юсцін II, імператар усходнерымскі|Юсцін II]], які незадоўга да гэтага ўзышоў на візантыйскі сталец на афіцыйнай сустрэчы з пасламі ([[21.11]].[[565]]) рашуча адмовіў аварам. У 567 годзе пад кіраўніцтвам хана [[Баян, хан аварскі|Баяна]] ў [[Панонія|Паноніі]] ўтварылася дзяржава [[Аварскі каганат]], захаваўшая за сабой землі да Усходняга Прыазоўя. Авары здзяйснялі набегі на [[славяне|славян]], [[франкі|франкаў]], [[лангабарды|лангабардаў]], [[грузіны|грузін]], а таксама на правінцыі Усходняй Рымскай імперыі (Візантыі). Аварскі каганат трымаўся на ваенным падначаленні розных плямёнаў і подкупе племянной знаці. У 626 годзе авары ўмяшаліся ў зацяжную [[персідска-візантыйская вайна, 602-628|персідска-візантыйскую вайну]] (602—628) і разам з падуладнымі славянамі [[аблога Канстанцінопаля, 626|аблажылі Канстанцінопаль]], але пацярпелі паразу. Адчувальнымі для авараў былі паразы ад балгараў, якія ўтварылі ў 680 уласнае ханства, франкаў і саюза славянскіх плямёнаў, створанага ў 623 франкскім купцом Сама — г.зв. «[[дзяржава Сама|дзяржавы Сама]]». Да канца 7 ст. авары былі выцесненыя з Паўночнага Прычарнамор'я; саслабеў іхні ўплыў у Падунаўі. Канчатковую паразу Аварскі каганат пацярпеў у канцы 8 ст., калі войскі франкаў пад кіраўніцтвам [[Карла Вялікі|Карла Вялікага]] разграмілі значнейшыя аварскія крэпасці, у т.л. і сталіцу каганата — Рынг. Пасля падзення Аварскага каганата авары сталі даннікамі славянскіх мараўскіх плямёнаў. У пачатку 10 ст. землі, на якіх жылі авары, былі заваяваныя [[венгры|венграмі]] і імя авараў знікла з гісторыі.
 
Да [[565]] году авары, разграміўшы і падпарадкаваўшы [[кутрыгуры|кутрыгураў]] на [[рака Дунай|Дунаі]], вышлі да меж [[Усходняя Рымская імперыя|Усходняй Рымскай імперыі]] ({{вызн2|1=Візантыі}}). Аварскі хан накіраваў да імператара пасольства з трохсот сваіх супляменнікаў, запатрабаваўшы выплаты штогадовай даніны, але [[Юсцін II, імператар усходнерымскі|Юсцін II]], які незадоўга да гэтага ўзышоў на візантыйскі сталец на афіцыйнай сустрэчы з пасламі ([[21.11]].[[565]]) рашуча адмовіў аварам.
{{літ|1=|История Венгрии / Отв. ред. Шушарин В.П. — М.: Наука, 1971. — Т.1. С. 75—80|Від=Б}}
 
У [[567]] годзе пад кіраўніцтвам хана [[Баян, хан аварскі|Баяна]] ў [[Панонія|Паноніі]] ўтварылася дзяржава [[Аварскі каганат]], захаваўшая за сабой землі да Усходняга Прыазоўя. Авары здзяйснялі набегі на [[славяне|славян]], [[франкі|франкаў]], [[лангабарды|лангабардаў]], [[грузіны|грузін]], а таксама на правінцыі Усходняй Рымскай імперыі (Візантыі). Аварскі каганат трымаўся на ваенным падначаленні розных плямёнаў і подкупе племянной знаці. У [[626]] годзе авары ўмяшаліся ў зацяжную [[персідска-візантыйская вайна, 602-628|персідска-візантыйскую вайну]] ([[602]]—[[628]]) і разам з падуладнымі славянамі [[аблога Канстанцінопаля, 626|аблажылі Канстанцінопаль]], але пацярпелі паразу.
 
Адчувальнымі для авараў былі паразы ад балгараў, якія ўтварылі ў [[680]] уласнае ханства, франкаў і саюза славянскіх плямёнаў, створанага ў [[623]] франкскім купцом Сама — г.зв. «[[дзяржава Сама|дзяржавы Сама]]». Да канца 7 ст. авары былі выцесненыя з Паўночнага Прычарнамор'я; саслабеў іхні ўплыў у Падунаўі. Канчатковую паразу Аварскі каганат пацярпеў у канцы 8 ст., калі войскі франкаў пад кіраўніцтвам [[Карла Вялікі|Карла Вялікага]] разграмілі значнейшыя аварскія крэпасці, у т.л. і сталіцу каганата — Рынг. Пасля падзення Аварскага каганата авары сталі даннікамі славянскіх мараўскіх плямёнаў. У пачатку 10 ст. землі, на якіх жылі авары, былі заваяваныя [[венгры|венграмі]] і імя авараў знікла з гісторыі.
 
== Літаратура ==
 
{{літ|1=|* История Венгрии / Отв. ред. Шушарин В. П.  — М.: Наука, 1971.  — Т.1. С. 75—80|Від=Б}}
 
[[Катэгорыя:Народы]]