Гісторыя Еўропы: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др робат Выдаляем: la:Historia Europae |
др →11 ст.: вікіфікацыя |
||
Радок 14:
'''...'''
== 11 ст
На землях Францыі ў 11 ст. існавалі шматлікія феадальныя дзяржаўныя ўтварэнні, з якіх буйнейшымі былі герцагствы Нармандскае і Аквітанскае, графствы Фландрыі, Анжу, Блуа і інш. Каралеўская дынастыя Капецінгаў валодала тады невялікім каралеўскім даменам навокал Парыжа.
Англійскае каралеўства ўваходзіла на працягу 1-й пал. 11 ст. у вялікую Дацкую дзяржаву (разам з уласна Даніяй і Нарвегіяй)
На землях Італіі вялікія тэрытарыяльныя набыткі былі зробленыя выхаднямі з Нармандыі, якія адваявалі ў сарацынаў Сіцылію, а на поўдні аб'ядналі ў герцагстве Паўднёвай Італіі ранейшыя сарацынскія, візантыйскія і лангабардскія ўладанні. Свяшчэнная Рымская імперыя, пасля часовага паслаблення яе ўлады ў Італіі ў пач. 11 ст., аднавіла свой кантроль над Паўночнай Італяій і над інстытутам папства пад сяр. 11 ст.
Радок 24:
У Іспаніі агульны ўпадак мусульманскай дзяржаўнасці дазволіў хрысціянскім каралеўствам (Леон і Касцілія) перайсці ў шырокі наступ на Пірэнейскім паўвостраве (гл. рэканкіста).
Ісламскі свет быў паслаблены ўнутранымі супярэчнасцяміі. Утварылася шыіцкая дзяржава Фацімідаў з цэнтрам у Егіпце, якая ўвайшла ў ваеннае процістаянне з суніцкім [[Халіфат Абасідаў|Багдадскім халіфатам]]. Існаванне дзяржавы Фацімідаў спрычыніла першае за некалькі стагоддзяў ''пашырэнне'' гандлёвых сувязяў Еўропы і Усходняга Міжзамнамор'я. Пагроза дзяржаве з боку хуткарослай дзяржавы туркаў-сельджукаў у канцы 11 ст., была на нейкі час адхіленая еўрапейскімі крыжовымі паходамі і ўтварэннем «лацінскіх каралеўстваў» на Блізкім Усходзе.
Візантыя ў пач. 11 ст. у значнай ступені аднавіла сваю магутнасць, у чым ёй паспрыяў унутраны раскол ісламскага свету. Тымчасам імперыі давялося сутыкнуцца з нармандскімі заваёвамі ў Італіі, што спрычынілася, між іншым, і да расколу хрысціянскай царквы (1054). У канцы 11 ст. туркі-сельджукі, пасля захопу дзяржавы Абасідаў, заваявалі значныя візантыйскія тэрыторыі ў Малой Азіі.
Радок 30:
У Цэнтральнай Еўропе ў пач. 11 ст. канчаткова аформіліся такія буйныя дзяржаўныя ўтварэнні, як Венгерскае каралеўства і Польскае княства (потым каралеўства). Польскае каралеўства актыўна спрабавала распаўсюдзіць свае ўладанні на суседнія землі (Русь і інш.) на працягу 1-й чвэрці 11 ст., але потым распалася на мноства княстваў.
У 1-й пал. 11 ст. '''Венгерскае каралеўства''', маючы падтрымку св.-рым. імператара і карыстаючыся працяглым візантыйска-балгарскім канфліктам, паступова кансалідоўвала свае ўладанні ў усходняй частцы Карпацкага басейна (Трансільванія, Матра і інш. землі); адначасова пачалі ўмацоўвацца і венгерска-візантыйскія сувязі (гл. [[балгарская вайна, 1015]]). Тады ж Венгрыя выступіла на баку немцаў у польска-нямецкім канфлікце ў час спробаў Баляслава Храбрага стварыць Польскую імперыю. Нарэшце, у
Кіеўская Русь на працягу 11 ст. вяла барацьбу з суседнімі цэнтральнаеўрапейскімі ўладарамі і з паўднёвымі качэўнікамі.
Радок 36:
Свяшчэнная Рымская імперыя на працягу 1-й пал. 11 ст. аднавіла свой кантроль над Паўночнай Італяій і над інстытутам папства. Важным фактарам росту моцы імперыі, але і важным фактарам агульнаеўрапейскага развіцця, сталася распачатая ў 11 ст. маштабная [[нямецкая каланізацыя на ўсходзе|нямецкая каланізацыя]] славянскіх і балцкіх земляў, спачатку ў міжрэччы Эльбы і Одэра, а пазней і ў басейне Віслы.
Папства за 1-ю пал. 11 ст. выявіла моцную тэндэнцыю да нарошчвання свецкасці, што ўвайшло ў супярэчнасць з рухам за рэфармацыю царкоўнага жыцця 10
Паслабленне Візантыі ў канцы 11 ст. (гл. [[бітва пад Манцыкертам, 1071|бітва пад Манцыкертам]]) і просьба візант. імператара аб дапамозе, скіраваная да Папы, разам з іншымі палітычнымі і эканамічнымі фактарамі спрычыніліся да пачатку еўрапейскіх Крыжовых паходаў на Блізкі Усход.
| |||