|
'''Віктар Мікалаевіч ЦЕМУШАЎ''' (нар. 4 сакавіка {{ДН|4|3|1975}}, [[Бабруйск|г. Бабруйск]] Магілёўскай вобл.) – — беларускі гісторык. Кандыдат гістарычных навук, дацэнт.
Скончыў [[Гістарычны факультэт БДУ|гістарычны факультэт]] [[БДУ]] (1997) з чырвоным дыпломам. Некаторы час сябра Федэрацыі анархістаў Беларусі. На момант сканчэння ўніверсітэта працаваў у школе настаўнікам, кіраваў некалькімі гурткамі пры школе і Цэнтры пазашкольнай работы, клубам у Дырэкцыі па справах культуры БДУ. Гуляў са сваёй камандай «Паняверкі» у інтэлектуальныя гульні.
Кандыдат гістарычных навук, дацэнт. Працуе ў [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытуце гісторыі]] [[НАН Беларусі]] з 2002 г. і, па сумяшчальніцтву, у [[БДУ]]. З 2001 г. выкладчык кафедры гісторыі Расіі [[Гістарычны факультэт БДУ|гістарычнага факультэта БДУ]].
Скончыў магістратуру (1998), аспірантуру (2001) пры гістарычным факультэце БДУ. Тым часам стаў лепшым трэнерам Беларусі па інтэлектуальных гульнях. З 2001 г. выкладчык кафедры гісторыі Расіі гістарычнага факультэта БДУ. Абараніў дысертацыю па гістарычнай геаграфіі першапачатковага Маскоўскага княства на тему «Территория и границы Московского княжества в конце XIII — первой половине XIV в.» (2002). Быў запрошаны [[Г. Я. Галенчанка]]м на працу ў аддзел спецыяльных гістарычных навук [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытута гісторыі]] [[НАН Беларусі]].
15.07.2002 г. залічаны на пасаду малодшага навуковага супрацоўніка [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытуце гісторыі]] [[НАН Беларусі]].
З 2002 г. працуе ў ІГ НАНБ, 15.07.2002 г. — залічаны на пасаду малодшага навуковага супрацоўніка, 15.04.2004 г. — пераведзены на пасаду навуковага супрацоўніка, 15.04.2005 г. — пераведзены на пасаду навуковага супрацоўніка інфармацыйна-аналітычнага аддзела, у 2007—2008 г. — узначальваў аддзел выдавецкай і інфармацыйна-аналітычнай работы, з 2009 г. — пераведзены ў аддзел гісторыі Беларусі Сярэдніх вякоў і пачатку Новага часу, дзе працуе да сёнешняга часу. Таксама з 2002 г. па сумяшчальніцтве працуе на кафедры гісторыі Расіі гістарычнага факультэта БДУ, некаторы час выкладаў у Юрыдычным каледжы БДУ, супрацоўнічаў з Ліцэям БДУ.
15.04.2004 г. пераведзены на пасаду навуковага супрацоўніка.
У ІГ НАНБ пазнаёміўся з [[М. Ф. Спірыдонаў|М. Ф. Спірыдонавым]], буйнейшым спецыялістам па гістарычнай геаграфіі Беларусі. Кірункі навуковай дзейнасці: гісторыя і гістарычная геаграфія Усходняй Еўропы 9-16 ст. На працягу 8 гадоў вывучаў маскоўска-літоўскую мяжу. У планах навуковай дзейнасці даследаванне г.зв. Падняпроўскіх (Рускіх) і Падзвінскіх валасцей, гістарычнай геаграфіі Цэнтральнай Беларусі.
15.04.2005 г. пераведзены на пасаду навуковага супрацоўніка інфармацыйна-аналітычнага аддзела.
Жанаты, мае дачку.
У 2007-2008 гг. узначальваў аддзел выдавецкай і інфармацыйна-аналітычнай работы [[Інстытут гісторыі НАНБ|Інстытуце гісторыі]] [[НАН Беларусі]].
З 2009 г. пераведзены ў аддзел гісторыі Беларусі Сярэдніх вякоў і пачатку Новага часу, дзе працуе да сёняшняга часу.
Кірункі навуковай дзейнасці: гісторыя і гістарычная геаграфія Усходняй Еўропы 9–16 ст.
Аўтар манаграфіі, каля 80 навуковых артыкулаў і 300 навуковых, навукова-папулярных і навучальных карт.
== Бібліяграфія ==
* Гомельская земля в конце XV – — первой половине XVI в.: территориальные трансформации в пограничном регионе. – — М.: Квадрига, 2009. – — 189 с.
* Исторические карты. Проблемы их создания и применения на уроках истории: практическое пособие. – — Мн.: Республиканский институт высшей школы, 2007. – — 15 с.
* Россия в конце XVI – — начале XVII в. // Всеобщая история России с древнейших времен до конца XVIII века / Под ред. проф. О. А. Яновского. – — М.: Эксмо, 2008. – — С. 238–260238—260.
* Развитие исторической географии // Институт истории Национальной академии наук Беларуси (1929–2009 1929—2009 гг.) / А. А. Коваленя (рук.) [и др.]; Нац. акад. наук Беларуси, Ин-т истории. – — Минск : Беларус. навука, 2009. – — С. 557–561557—561.
* Вярхоўскія княствы // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. Т.1: Абаленскі–КадэнцыяАбаленскі-Кадэнцыя. – — Мн.: БелЭн, 2005. – — С. 476–478476—478.
* Мажайская зямля: яе тэрыторыя i межы // Беларускi гiстарычны часопiс. – — 2002. – — № 1. – — С. 23–2823-28.
* Определение территории и границ средневекового государства (на примере Московского княжества конца XIII – — первой половины XIV в.) // Веснiк БДУ. Сер. III, гiсторыя, фiласофiя, палiталогiя, сацыялогiя, эканомiка, права. – — 2002. – — № 1. – — С. 30–3530-35.
* Начало складывания московско-литовской границы. Борьба за Ржевскую землю // Российские и славянские исследования: Сб. науч. статей. Вып. 1 / Редкол.: О. А. Яновский (отв. ред.) и др. – — Мн.: БГУ, 2004. – — С. 71–8071-80.
* Периферийные княжества в системе обороны ВКЛ: на примере Вяземского княжества // Канструкцыя і дэканструкцыя Вялікага княства Літоўскага: матэрыялы міжнар. Навук. Канф., Гродна, 23–2523-25 крас. 2004 г. / пад рэд. Н. У. Сліж. – — Мінск: Лімарыус, 2007. – — 188 с. (Гістарычная бібліятэка “ВІТ”«ВІТ»). – — С. 95–10295-102.
* Праблемы развіцця гістарычнай геаграфіі Беларусі // Беларускі гістарычны агляд. – — Том 10. – — Сшытак 1–21-2 (18–1918-19). – — Снежань 2003. – — С. 228–255228—255.
* Крайнія ўсходнія межы зямель Вялікага княства Літоўскага ў XV ст. : (уладанні князёў Крошынскіх) / В. М. Цемушаў // Працы гістарычнага факультэта БДУ : навуковы зборнік. – — Мінск, 2008. – — Вып. 3. – — С. 60–6460-64.
* Литовско-московский договор 1449 года. Раздел сфер влияния в Восточной Европе // Весці Нацыянальнай Акадэміі Навук Беларусі., серыя гуманітарных навук. – — 2005. – — № 5. – — Ч. 2. – — С. 77–8077-80.
* Западная граница Великого княжества Московского к 1380 г. // Куликовская битва в истории России: Сб. статей. Под ред. А. Н. Наумова. – — Тула: ГУП–ИздательствоГУП-Издательство «Левша», 2006. – — С. 82–10982-109.
* Литовско-тверская граница (проблемы интерпретации источников) // Российские и славянские исследования: науч. сб. Вып. 2 / Редкол.: А. П. Сальков, О. А. Яновский (отв. редакторы) [и др.] – — Мн.: БГУ, 2007. – — С. 135–142135—142.
* К вопросу о московско-литовской границе в XV в. (Волости Чагоща и Болонеск) // Археалогія эпохі сярэднявечча. Да 80-годдзя з дня нараджэння Г. В. Штыхава / Матэрыялы па археалогіі Беларусі. – — Мінск: ДНУ “Інстытут«Інстытут гісторыі НАН Беларусі”Беларусі», 2008. – — Вып. 15. – — С. 186–193186—193.
* О подготовке настенных карт и атласов для учреждений образования, обеспечивающих получение общего среднего образования // Гісторыя: праблемы выкладання. 2006. – — № 11. – — С. 15–1815-18.
* Представления о территории и границах Верхнеокских княжеств в работах исследователей // Верхнее Подонье: Природа. Археология. История. Вып. 2: Сб. статей в 2-х т. Т. 2. История / С. Н. Азбелев, Ю. В. Селезнев, А. В. Шеков и др. Предисл. А. Н. Наумова; под ред. А. Н. Наумова. – — Тула: Гос. музей-заповедник «Куликово поле», 2007. – — С. 257–277257—277.
* Ржевский участок литовско-московской границы в конце XIV – — начале XVI в. // Материалы по археологии Беларуси. № 14. Памятники эпохи железа и средневековья Беларуси. К 60-летию О. Н. Левко. – — Мн.: ДНУ “Інстытут«Інстытут гісторыі НАН Беларусі”Беларусі», 2007. – — С. 241–250241—250.
* Літоўска-маскоўская граніца ў другой палове XV – — пачатку XVI ст. // Ягелоны: дынастыя, эпоха, спадчына : матэрыялы Міжнар. навук.-практ. канф. (Гальшаны–НавагрудакГальшаны-Навагрудак, 8–108-10 верас. 2006 г.) / НАН Беларусі, Ін-т гісторыі; рэд. кал.: А. А. Каваленя (адказ. рэд.) [і інш.]. – — Мінск: Беларус. навука, 2007. – — С. 325–340325—340.
* Тросненская бітва і паўднёва-заходняя мяжа Вялікага Княства Маскоўскага ў 1368 г. // Беларускі гістарычны агляд. Том 13. Сшытак 2 (25). Снежань 2006. С. 135–176135—176.
* Литовско-тверская граница (вторая половина XIV – — начало XVI в.) // Вестник ТвГУ. Сер. История. 2007. – — Вып. 4. – — С. 87–9787-97.
* Формирование территории Гомейской волости в составе Великого княжества Литовского (до конца XV в.) // Памяць стагоддзяў на карце Айчыны : зборнік навуковых прац у гонар 70-годдзя Міхаіла Фёдаравіча Спірыдонава / Нацыянальная акадэмія навук, Інстытут гісторыі. – — Мінск : Беларуская навука, 2007. – — С. 16–7316-73.
* К вопросу о московско-литовской границе в XV в. (владения князей Крошинских) // Ruthenica. VI. Киев, 2007. 299–307299—307.
* Формирование московско-литовской границы в XV – — начале XVI в. // Studia Historica Europae Orientalis = Исследования по истории Восточной Европы: науч. сб. Вып 1 / редкол.: А. В. Мартынюк, Г. Я. Голенченко (отв. ред.) [и др.]. – — Минск: БГУ, 2008. – — С. 56–7756-77.
* "«Вайна пад час міру"». Першая памежная вайна ВКЛ з Масквою (1486―1494) / Віктар Цемушаў // Беларускі гістарычны агляд : навуковы часопіс / заснавальнік Г. Сагановіч. – — Мінск: [б. в.], 2008. – — Т. 15, сшыткі 1/2. – — С. 5–485-48.
* Дидактические и психолого-педагогические требования к содержанию и оформлению учебных карт и атласов по истории для общеобразовательных учреждений // Веснік адукацыі. – — № 12. – — 2009. – — С. 19–2419-24.
=== Карты ===
* Пограничная война Великого княжества Московского с Великим княжеством Литовским. 1487-1494 1487—1494 гг. // Родина. – — № 11. – — 2003. – — С. 58–5958-59.
* Галіцка-Валынскае княства ў першай палове – — сярэдзіне ХІІІ ст. // Гістарычны Атлас Беларусі. Том 1. Беларусь ад старажытных часоў да канца XVIII ст. – — Варшава-Мінск, 2008. – — С. 56.
* Усходняя Еўропа ў другой палове IX–XIIX—XI ст. Славянскія дзяржавы // Вялікі гістарычны атлас Беларусі. – — Т. 1. – — Мн., “Белкартаграфія”«Белкартаграфія», 2009. – — С. 48.
* Княствы на тэрыторыі Беларусі. XI–XIIXI—XII ст. // Вялікі гістарычны атлас Беларусі. – — Т. 1. – — Мн., “Белкартаграфія”«Белкартаграфія», 2009. – — С. 50.
* Нашэсце манголаў на Еўропу. 1236–1242 1236—1242 гг. // Вялікі гістарычны атлас Беларусі. – — Т. 1. – — Мн., “Белкартаграфія”«Белкартаграфія», 2009. – — С. 54–5554-55.
* Вялікае княства Літоўскае і Каралеўства Польшча. 1377–1392 1377—1392 гг. Крэўская унія // Вялікі гістарычны атлас Беларусі. – — Т. 1. – — Мн., “Белкартаграфія”«Белкартаграфія», 2009. – — С. 62–6362-63.
* Максімальнае пашырэнне Вялікага княства Літоўскага ў часы Вітаўта. 1392–1430 1392—1430 гг. // Вялікі гістарычны атлас Беларусі. – — Т. 1. – — Мн., “Белкартаграфія”«Белкартаграфія», 2009. – — С. 64–6564-65.
* Вялікая вайна 1409–1411 1409—1411 гг. Бітва пад Грунвальдам 15 ліпеня 1410 г. // Вялікі гістарычны атлас Беларусі. – — Т. 1. – — Мн., “Белкартаграфія”«Белкартаграфія», 2009. – — С. 66–6766-67.
* Узаемаадносіны Вялікага княства Літоўскага з Вялікім княствам Маскоўскім і Крымскім ханствам. 1487–1537 1487—1537 гг. // Вялікі гістарычны атлас Беларусі. – — Т. 1. – — Мн., “Белкартаграфія”«Белкартаграфія», 2009. – — С. 74–7574-75.
* Змены ўсходняй граніцы ВКЛ у канцы XV – — першай трэці XVI ст. // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. Т.1: Абаленскі–КадэнцыяАбаленскі-Кадэнцыя. – — Мн.: БалЭн, 2005. – — С. 368.
* Верховские княжества в конце XIII – — начале XVI в. // Большая Российская Энциклопедия. – — М., 2006. – — Т. 5. – — С. 198.
* Великое княжество Литовское в 1345-1430 1345—1430 гг. // Республика Беларусь: Энциклопедия: В 6 т. – — Т. 2. – — Мн.: БелЭн, 2006. – — С. 612.
* Русские земли в годы правления Дмитрия Донского (1359–1389 1359—1389 гг.) // Куликово поле: Большая иллюстрированная энциклопедия / Под общ. ред. В. П. Гриценко. – — Тула: Гос. музей-заповедник «Куликого поле», 2007. – — С. 572.
* Grand Duchy of Lithuania and its administrative, geographical and religious divisions, 1654-16671654—1667 // Kotljarchuk А. In the Shadows of Poland and Russia. The Grand Duchy of Lithuania and Sweden in the European Crisis of the mid-17th Century. – — Stockholm, 2006. – — Р. 292–293292—293. (в соавторстве)
* Тэрыторыя паўночна-усходняй Беларусі падчас Інфлянцкай вайны 1558-1570 1558—1570 гг. // Янушкевіч А. М. Вялікае Княства Літоўскае і Інфлянцкая вайна 1558-1570 1558—1570 гг. – — Мінск: Медисонт, 2007. –Вклейка-Вклейка. (в соавторстве)
* ВКЛ у другой палове XVI ст. Утварэнне Рэчы Паспалітай // Гісторыя Беларусі: У 6 т. Т. 2: Беларусь у перыяд Вялікага Княства Літоўскага / Ю. Бохан [і інш.]; рэд. кал.: М. Касцюк (гал. рэд) [і інш.] – — Мінск: Экоперспектива, 2008. –Между-Между с. 624–625624—625.
* Станаўленне Малдаўскай дзяржавы (другая палова XIV ст.) // Кошалеў М. К., Папоўская Т. А. Гісторыя беларуска-малдаўскіх узаемаадносін. – — Мн.: Беларус. навука, 2009. – — Урэзка паміж с. 74–7574-75.
* Московско-литовская граница во второй половине XV – — первой трети XVI в. // Герберштейн С. Записки о Московии: В 2 т. / Под ред. А. Л. Хорошкевич. – — М., 2008. – — Т. II: Статьи, комментарии, приложения, указатели, карты. – — Вкладыш.
* Черниговская земля и ее соседи в XII в. // Зайцев А. К. Черниговское княжество X–XIIIX—XIII вв. Избранные труды. – — М.: Квадрига, 2009. – — Врезка между С. 218–219218—219.
* Беларускія землі ў сярэдзіне XVII ― XVIII ст. [Карты]: вучэбны наглядны дапаможнік: для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыi. – — Мінск: Белкартаграфія, 2006. – — 1 карта (2 л.).
* Речь Посполитая в конце XVI ― середине XVIII в. [Карты]: учебное наглядное пособие для общеобразовательных учреждений. – — Минск: Белкартография, 2008. – — 1 карта (2 л.).
* Старажытная Русь у канцы XI – — пачатку XIII ст. [Карты]: вучэбны наглядны дапаможнік: для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі. – — Мінск: Белкартаграфія, 2005. – — 1 карта (2 л.).
* Акупацыйны рэжым на тэрыторыі Беларусі. 1941―1944 гг. [Карты]: вучэбны наглядны дапаможнік для агульнаадукацыйных устаноў. – — Мінск: Белкартаграфія, 2009. – — 1 карта (2 л.).
* Гiсторыя Беларусi, XVI – XVIII XVI—XVIII стст. [Карты]: атлас. – — Мінск: Выдавецкі цэнтр Беларускага дзяржаўнага універсітэта, 2005. –27−27 с. (в соавторстве)
* Всемирная история Нового времени, XIX ― начало XX в. [Карты]: атлас: учебное пособие для 8-го класса общеобразовательных учреждений с русским языком обучения. – — Минск: Белкартография, 2008. –35−35, [1] c. (в соавторстве)
== У Сеціве ==
| 