Мацей Радзівіл: Розніца паміж версіямі

{{вызнч|1='''Мацей РАДЗІВІЛ}}''' ([[{{ДН|10 лістапада|10.11]].[[|1749]] }} — [[{{ДС|2 верасня|2.9]].[[|1800]]}})  — дзяржаўны дзеяч [[ВКЛ|вялікалітоўскі]] дзяржаўны дзеяч, кампазітар, драматург.

Мацей Радзівіл нарадзіўся ў сям’ісям'і Л. М. Радзівіла. Атрымаў хатнюю адукацыю ў [[Нясвіж]]ы. 3З канца [[1770-я|1770-х]] г. зблізіўся з віленскім ваяводам [[Караль Станіслаў Радзівіл "«Пане Каханку"»|К. С. Радзівілам «Пане Каханку»]].

ПадкаморыВялікі ВКЛпадкаморы улітоўскі ў 1786-901786—1790, [[кашталян віленскі]] з 1790; пасол на сейм 1780. У час вайны Расіі з Рэччу Паспалітай (1792) перадаў у распараджэнне войскавялікалітоўскага ВКЛвойска замкі, арсеналы і радзівілаўскую міліцыю, якімі распараджаўся як апякун малалетняга Д. Г. Радзівіла, за што атрымаў спецыяльную падзяку ад Чатырохгадовага сейма 1788-921788—1792. Удзельнічаў у падрыхтоўцы [[паўстанне 1794|паўстання 1794 году]], уваходзіў у склад Найвышэйшай літоўскай рады (член дэпутацыі публічнага скарбу). Дараваў асабістую волю сваім сялянам, якія прымалі ўдзел у паўстанні. У кастрычніку [[1794]], занепакоены радыкалізацыяй паўстання, выехаў у [[Галіцыя|Галічыну]]. Апошнія гады жыцця правёў у сваім маёнтку Паланэчка (Навагрудскае ваяв.), які на пэўны час стаў культурным асяродкам у краі.

Як драматург, Мацей Радзівіл дэбютаваў у [[1784]], калі да прыезду караля [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]] ў Нясвіжы была пастаўлена опера «Агатка, або Прыезд [[пан]]апана» (лібрэта М. Радзівіла, музыка [[Я. Д. Голанд]]а). Пазней опера ставілася ў Варшаве, Любліне, Вільні, Львове; з 1799 выконвалася ў 2-актавай версіі над назвай «Добры пан — бацька для падданых» і карысталася папулярнасцю да канца [[1820-я|1820-х]] г. У оперы апаэтызаваны людзі з народа, даводзілася неабходнасць аблягчыць долю сялян, паказана, што цяжкая сялянская праца з’яўляеццаз'яўляецца асновай усеагульнага дабрабыту. У 1786 да імянін К. С. Радзівіла ў Альбе пад Нясвіжам пастаўлена опера «Войт альбанскага сялення» (лібрэта і музыка Мацея Радзівіла), дзе асуджалася жорсткае абыходжанне з сялянамі. 3 іншых яго музычных твораў: дывертысмент, саната, серэнада, 6 паланэзаўпаланезаў. Пісаў вершы. У творчасці Мацея Радзівіла сентыменталізм і класіцызм спалучаліся з перадрамантычнымі тэндэнцыямі.

* Агатка, або Прыезд пана / Бел. пер.// Тэатральная Беларусь. 1993. №  4.