Францішак Багушэвіч: Розніца паміж версіямі

| {{{1|Ф. Багушэвіч памёр, як ведаем, у 1900 г. Год гэты сапраўды сымбалічны. Год гэты — гэта рубеж, мяжа, ад якой пачынаецца новы XX век — новы ў рахунку часу і новы ў жыцьціжыцці беларускага народу. Ф. Багушэвіч, адходзячы на той сьветсвет, пакінуў свайму народу тэстамант ягонага адраджэньня.

Ф. Багушэвіч падабраў жывыя расткі беларускага жыцьцяжыцця з XIX ст., агледзеў іх: прышчапіў на цалком новы, сьведамасведама нацыянальны і адраджэнскі грунт. Даканаў ён гэтага ў сваей несьмяротнай «Беларускай дудцы» і «Беларускім смыку».

Ф. Багушэвіч, у працівенстве да сваіх многіх папярэднікаў, ужо ад народу не аддзяляецца сваей клясавасьцяй-шляхоцкасьцяй, а чуецца з народам нечым адным, цалком супольным і неразьдзельньм. Для яго мова беларуская — гэтаўжо ня мова «kmiotków» але мова беларуская такая, «як і кожная іншая», мова самастойная, а да народу ён ня кажа ўжо «вы і ваша мова», але «мы і мова наша». Словам, Ф. Багушэвіч ужо цалком зьліваецца з народам, ад імя яго гаворыць, ды больш таго — ён у творах сваіх сам народ гаварыць аб сабе змушае. У творах Баіушэвіча мы ўжо спатыкаем думкі аб ідэале поўнага беларускага адраджэньня, як палітычна-грамадзкага, так і культурна-нацыянальнага. І калі аб гэтых ідэалах не напісана там выразна, дык думкі аўтара, лягічна іх разьвіваючыразвіваючы і ў іх унікаючы, на гэта паказваюць цалком ясна. У аснову гэтага беларускага адраджэнскага ідэалу Багушэвіч кладзе прадусім адраджэньне нацыянальна-культурнае «Не пакідайце мовы нашай беларускай, каб ня ўмёрлі», — кажа ён.

Кліч гэты беларускага Патрыярха быў пачуты шырока. «Дудка» і «Смык», выдаваныя дзеля цэнзурных прычын ня ў краю, а за граніцай, шырока расходзіліся па шэрых беларускіх вёсках, будзячы і ўсьведамляючыўсведамляючы цёмных сыноў іх да сьведамасведама нацыянальнага жыцьцяжыцця. «Дудка» і «Смык» — гэта былі бадай адзіныя беларускія кніжкі, якія служылі. абуджэньню ў народзе яго нацыянальнай сьведамасьцісведамасьці ў першьм дзясятку XX ст. Уся, бадай без выняткаў, беларуская інтэлігенцыя ў гэтым часе нацыянальна ўсьведамляласяўсведамлялася дзякуючы Багушэвічавай «Дудцы» і «Смыку». І сяньняшнія многія старыя дзеячы на ніве беларускага адраджэньня сьведамасьцьсведамасьць сваю вядуць пераважна ад тых жа Багушэвічавых кніжак<ref>кс. Станкевіч А. Беларускі хрысціянскі рух (гістарычны нарыс)[у:] Адам Станкевіч. З Богам да Беларусі. Збор твораў. Вільня, 2008.С. 466.</ref>.

Багушэвіч, акрамя стварэння літаратурных твораў, займаўся і [[лексікаграфія|лексікаграфічнай працай]]. Па даручэнні Яна Карловіча ён ствараў картатэку беларускіх слоў<ref>Луцкевіч А. ЖыцьцёЖыццё і творчасьць Фр. Багушэвіча ва ўспамінах ягоных сучасьнікаў // Спадчына, № 1-2, 2001, С. 56</ref>.

Аляксандр Памідораў і [[Лявон Вольскі]] запісалі песню на словы верша Багушэвіча «Немец» для таго, каб асучасніць паэзію класіка<ref>[http://music.fromby.net/article/2038/ Вольскі і Памідораў зьз песьняй пра немца [[Тузін Гітоў]], 9 сакавіка 2010 г.]</ref>.

* [[Антон Іванавіч Луцкевіч|Луцкевіч А.]] ЖыцьцёЖыццё і творчасьць Фр. Багушэвіча ва ўспамінах ягоных сучасьнікаў // Спадчына, № 1-2, 2001, С. 35 — 64.