Бань-цзеюй
Бань-цзеюй адна з першых вядомых паэтэс у кітайскай гісторыі і наложніца імператар Чэн-дзі. Прыкладныя даты жыцця — сярэдзіна I ст. да н. э. Поўнае імя гэтай жанчыны невядома (цзеюй — тытул, які прысвойваўся ўсім наложніцам імператарскага гарэму, Бань — высакародны старажытнакітайскі клан, да якога гэтая жанчына належала па сваім нараджэнні).
| Бань-цзеюй | |
|---|---|
| кіт.: 班婕妤 | |
 | |
| Нараджэнне |
48 да н.э. |
| Смерць | 6 да н.э. |
| Бацька | Bān Kuàng[d] |
| Муж | Emperor Chengdy of Han[d] |
| Дзейнасць | паэтка, пісьменніца |
| Навуковая дзейнасць | |
| Навуковая сфера | паэзія |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія правіць
У раздзеле старажытнакітайскай крыніцы «Ханьшу» — «Кнізе [пра эпоху] Хань» — у раздзеле «Вай ці» гаворыцца, што Бань-цзеюй адрознівалася не толькі выбітнымі літаратурнымі здольнасцямі і добрай адукаванасцю, але і рэдкай прыгажосцю. Таму на нейкі час ёй удалося стаць наложніцай-фаварыткай. Пасля з’яўлення ў імператара новай фаварыткі, Чжаа Фэянь, становішча паэтэсы пры двары рэзка пагоршылася. Чжаа Фэянь актыўна інтрыгавала супраць сваёй суперніцы, у прыватнасці публічна абвінаваціла яе ў вядзьмарстве. Хоць у выніку гэтыя абвінавачванні былі знятыя, Бань-цзеюй, разумеючы, што ў наступны раз справа супраць яе можа быць сфабрыкаваная нашмат якасней, палічыла за лепшае адпрасіцца з палаца. Усе астатнія гады свайго жыцця яна правяла ў рэзідэнцыі Чансіньгун (Палац Вечнай вернасці). Там, удалечыні ад двара, яна даглядала за ўдовай імператрыцай Ван Чэнцзюнь.
Творчасць правіць
Да нашых дзён дайшоў толькі адзін верш гэтай паэтэсы. Гэта «Юань гэ сін» («Песня пра маю крыўду»). Ён змяшчае дзесяць радкоў і напісаны строгім пяціслоўным (па 5 іерогліфаў у радку) памерам. Жанчына ў ім алегарычна прадстаўлена ў вобразе прыгожага веера, якім мужчына карыстаецца толькі да нейкага часу, а потым выкідвае за непатрэбнасцю.
Гэты верш ўключаны ў такія аўтарытэтныя ў Кітаі анталогіі паэзіі, як «Вэнь сюань» і «Юй тай сінь юн». У славутым кітайскім трактаце пра паэзію «Шы пінь» Бань-цзеюй атрымала найвышэйшую адзнаку. «Песня пра маю крыўду» не толькі стала ўзорам для шматлікіх перайманняў, але і аказала прыкметны ўплыў на далейшае развіццё жанру любоўнай лірыкі ў паэзіі Старажытнага Кітая. Лёс самой паэткі таксама стаў вельмі папулярным сюжэтам у кітайскай культуры, у якой імя Бань-цзеюй ператварылася ў сімвал недаўгавечнасці любоўнага шчасця і горкай долі жанчыны, якая стала не патрэбна свайму каханаму.
Зноскі
Спасылкі правіць
- Кравцова М. Е. Бань-цзеюй // synologia.ru