Барэйкаўшчына (Літва)

Барэйкаўшчына
Краіна	Літва
Павет	Віленскі
Раён	Віленскі
Сянюнія	Рукойненская
Каардынаты	54°36′46″ пн. ш. 25°27′39″ у. д.HGЯO
Насельніцтва	62 чал. (2001);
Часавы пояс	UTC+2, летам UTC+3
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Барэйкаўшчына^[1]^[2], таксама Барэ́йкішкес (літ.: Bareĩkiškės)— вёска ў Віленскім раёне Віленскага павета Літвы, уваходзіць у склад Рукойненскай сянюніі. Месціцца на трасе Вільня — Мінск за 14 км ад Вільні.

Гісторыя

Ранняя гісторыя

Барэйкаўшчына на малюнку Фердынанда Рушчыца, 1912 г.

У пачатку XVI стагоддзя маёнтак належаў Казіміру Адамовічу^[3]. Пазней уласнасць Сапегаў^[4].

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай 1795 года Барэйкаўшчына апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Віленскім павеце. У ХІХ стагоддзі гэта быў невялікі хутар, з 1830 года належаў графу Бенедыкту Тышкевічу. Вёска прынамсі да канца ХІХ стагоддзя адносілася да маёнтка Чорнае^[5] роду Тышкевічаў гербу Ляліва немежанскага ключа^[6]. У сярэдзіне ХІХ стагоддзя сядзіба была ў распараджэнні кухара Тышкевічаў^[4].

З 23 красавіка 1853 года і да сваёй смерці ў 1862 годзе маёнтак арандаваў Уладзіслаў Сыракомля^[7]. Па смерці Сыракомлі маёнтак арандавалі Наркевічы. У часы Сыракомлі маёнтак меў 2,5 валокі зямлі і лугоў і 2 прыгонных. У 1909 годзе – 5 валок^[6].

За часамі Першай сусветнай вайны з 1915 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі.

Барэйкаўшчына на старых выявах
Сядзіба, 1868 г.
Сядзіба, 1907 г.
Сядзіба, пачатак XX ст.
Стол Сыракомлі, 1897 г.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай тэрыторыя абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі^[8]. У пачатку 1919 года тэрыторыя занята Чырвонай Арміяй^[9]. З 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР, у канцы сакавіка заняты польскімі войскамі.

У 1920 годзе Барэйкаўшчына апынулася ў Сярэдняй Літве, з 1922 года ў складзе Польшчы. У беларускай гістарыяграфіі землі вядомыя як Заходняя Беларусь.

У другой палове верасня 1939 года Барэйкаўшчына занята Чырвонай Арміяй, 10 кастрычніка 1939 года паводле дагавора з СССР тэрыторыя Віленскай вобласці перададзена Літве. З 1940 года ў Літоўскай ССР.

У Другую сусветную вайну з чэрвеня 1941 года да ліпеня 1944 года пад акупацыяй Германіі.

З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы.

Барэйкаўшчына на здымках Яна Булгака
1930 г.
1930 г.
1930 г.
1938 г.

Насельніцтва

1905^[10]	1931^[11]	1959^пер.^[12]	1970^пер.^[13]	1979^пер.^[14]
Дынаміка насельніцтва з 1905 па 2021
106	124	127	81	85
1984^[15]	1989^пер.^[16]	2001^пер.^[17]	2011^пер.^[18]	2021^[19]
69	54	62	78	89
Гістаграма дынамікі насельніцтва

Славутасці

Сядзіба
Помнік Уладзіславу Сыракомлю

Вядомыя асобы

Помнік Уладзіславу Сыракомлю

Уладзіслаў Сыракомля жыў тут з 1853 года. У вёсцы дзейнічае бібліятэка-музей Уладзіслава Сыракомлі.

Крыніцы

↑ 200 гадоў таму нарадзіўся Уладзіслаў Сыракомля (бел.). Наша Слова штодзень (4 кастрычніка 2023). Праверана 12 сакавіка 2025.
↑ Каратынскі Вінцэсь Аляксандравіч - Беларусь у асобах i падзеях (нявызн.). bis.nlb.by. Праверана 12 сакавіка 2025.
↑ svetaine.lt. A może do Borejkowszczyzny? (нявызн.). www.litwaprzewodnik.com. Праверана 14 сакавіка 2025.
↑ ^а ^б Borejkowszczyzna (нявызн.). dworypogranicza.pl. Праверана 14 сакавіка 2025.
↑ SgKP 1900, s. 201.
↑ ^а ^б Napoleon (1860-1929) Rouba Przewodnik po Litwie i Białejrusi. — Wydawnictwo Kurjera Litewskiego, 1909.
↑ Elżbieta Kiślak: Syrokomla Władysław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 46. Warszawa – Kraków: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, 2009, s. 300–308. ISBN 978-83-88909-76-4.
↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 4 / [рэд. В.Л. Насевіч]. — 270 с., іл. с. — ISBN 978-985-508-476-2. С. 18.
↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 4 / [рэд. В.Л. Насевіч]. — 270 с., іл. с. — ISBN 978-985-508-476-2. С. 20.
↑ Гошкевич И. И. Виленская губернія: Полный списокъ населенныхъ мѣстъ со статистическими данными о каждомъ поселеніи, составленный по оффиціальнымъ свѣдѣниямъ. – Вильна, 1905.
↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, tom I: Województwo wileńskie. – Warszawa, Główny urząd statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938.
↑ Boreikiai. Mažoji lietuviškoji tarybinė enciklopedija (літ.) (бел., T. 1 (A–J). Vilnius, Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1966, 253 psl.
↑ Lietuvos TSR kaimo gyvenamosios vietovės 1959 ir 1970 metais (Visasąjunginių gyventojų surašymų duomenys). Vilnius: Centrinė statistikos valdyba prie Lietuvos TSR Ministrų tarybos, 1974.
↑ Lietuvos TSR kaimo gyvenamosios vietovės (1979 metų Visasąjunginio gyventojų surašymo duomenys). Vilnius: Lietuvos TSR Centrinė statistikos valdyba, 1982.
↑ Bareikiškės. Tarybų Lietuvos enciklopedija^[lt], T. 1 (A-Grūdas). Vilnius, Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1985, 209 psl. (літ.)
↑ Kaimo gyvenamosios vietovės (1989 metų Visuotinio gyventojų surašymo duomenys). Vilnius: Lietuvos Respublikos Statistikos departamentas, 1993.
↑ Vilniaus apskrities gyvenamosios vietovės ir jų gyventojai. Vilnius: Statistikos departamentas, 2003.
↑ Gyventojai gyvenamosiose vietovėse: Lietuvos Respublikos 2011 metų gyventojų ir būstų surašymo rezultatai. Vilnius: Statistikos departamentas, 2013. Suarchyvuota 2022-04-08.
↑ Gyventojai gyvenamosiose vietovėse: Lietuvos Respublikos 2021 metų gyventojų surašymo rezultatai. Vilnius: Statistikos departamentas, 2022.

Літаратура

Borejkowszczyzna // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XV, cz. 1: Abablewo — Januszowo (польск.). — Warszawa, 1900. — S. 201.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Барэйкаўшчына (Літва)
Барэйкаўшчына (Літва) на сайце Radzima.org

[1] 200 гадоў таму нарадзіўся Уладзіслаў Сыракомля (бел.). Наша Слова штодзень (4 кастрычніка 2023). Праверана 12 сакавіка 2025.

[2] Каратынскі Вінцэсь Аляксандравіч - Беларусь у асобах i падзеях (нявызн.). bis.nlb.by. Праверана 12 сакавіка 2025.

[3] svetaine.lt. A może do Borejkowszczyzny? (нявызн.). www.litwaprzewodnik.com. Праверана 14 сакавіка 2025.

[:0-4] а ^б Borejkowszczyzna (нявызн.). dworypogranicza.pl. Праверана 14 сакавіка 2025.

[FOOTNOTESgKP1900201-5] SgKP 1900, s. 201.

[:1-6] а ^б Napoleon (1860-1929) Rouba Przewodnik po Litwie i Białejrusi. — Wydawnictwo Kurjera Litewskiego, 1909.

[7] Elżbieta Kiślak: Syrokomla Władysław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 46. Warszawa – Kraków: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, 2009, s. 300–308. ISBN 978-83-88909-76-4.

[atlas4-8] Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 4 / [рэд. В.Л. Насевіч]. — 270 с., іл. с. — ISBN 978-985-508-476-2. С. 18.

[atlas4-2-9] Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 4 / [рэд. В.Л. Насевіч]. — 270 с., іл. с. — ISBN 978-985-508-476-2. С. 20.

[10] Гошкевич И. И. Виленская губернія: Полный списокъ населенныхъ мѣстъ со статистическими данными о каждомъ поселеніи, составленный по оффиціальнымъ свѣдѣниямъ. – Вильна, 1905.

[11] Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, tom I: Województwo wileńskie. – Warszawa, Główny urząd statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938.

[MLTE-12] Boreikiai. Mažoji lietuviškoji tarybinė enciklopedija (літ.) (бел., T. 1 (A–J). Vilnius, Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1966, 253 psl.

[13] Lietuvos TSR kaimo gyvenamosios vietovės 1959 ir 1970 metais (Visasąjunginių gyventojų surašymų duomenys). Vilnius: Centrinė statistikos valdyba prie Lietuvos TSR Ministrų tarybos, 1974.

[14] Lietuvos TSR kaimo gyvenamosios vietovės (1979 metų Visasąjunginio gyventojų surašymo duomenys). Vilnius: Lietuvos TSR Centrinė statistikos valdyba, 1982.

[TLE-15] Bareikiškės. Tarybų Lietuvos enciklopedija^[lt], T. 1 (A-Grūdas). Vilnius, Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1985, 209 psl. (літ.)

[16] Kaimo gyvenamosios vietovės (1989 metų Visuotinio gyventojų surašymo duomenys). Vilnius: Lietuvos Respublikos Statistikos departamentas, 1993.

[17] Vilniaus apskrities gyvenamosios vietovės ir jų gyventojai. Vilnius: Statistikos departamentas, 2003.

[18] Gyventojai gyvenamosiose vietovėse: Lietuvos Respublikos 2011 metų gyventojų ir būstų surašymo rezultatai. Vilnius: Statistikos departamentas, 2013. Suarchyvuota 2022-04-08.

[19] Gyventojai gyvenamosiose vietovėse: Lietuvos Respublikos 2021 metų gyventojų surašymo rezultatai. Vilnius: Statistikos departamentas, 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]