Вексілалогія

Вексілалогія, або сцягазнаўства — дапаможная гістарычная дысцыпліна, якая займаецца вывучэннем сцягоў, харугваў, штандараў, вымпелаў і іншых прадметаў падобнага роду.

Слова вексілалогія паходзіць ад лац.: vexillum, якое, у прыватнасці, азначала сцяг рымскага легіёна.

Шырокая цікавасць да вексілалогіі з’явілася ў Амерыцы і Еўропе ў 1960-х гадах. Неўзабаве было заснавана мноства спецыялізаваных перыядычных выданняў, якія дзейнічаюць і цяпер — чэшская «Вексілалогія», амерыканскі «Сцяг-бюлетэнь», англійскі «Сцягмайстар», канадскі «Сцягскан» і іншыя. Шырокай папулярызацыі вексілалогіі паслужылі кнігі амерыканскага сцягазнаўца Уітні Сміта. Кнігі Сміта перакладзены амаль на ўсе еўрапейскія мовы.

Сімвалы ідэнтыфікацыі сцягоў правіць

Сімвалы ідэнтыфікацыі сцягоў распрацаваны Уітні Смітам і ўхвалены Міжнароднай федэрацыяй вексілалагічных асацыяцый.

Першы шэраг прадстаўляе ўжыванне на сушы, другі — на вадзе, з падзелам на прыватны (цывільны), урадавы (дзяржаўны) і ваенны сцягі.

Ужыванне	Прыватнае	Дзяржаўнае	Ваеннае
На сушы	Цывільны (нацыянальны)	Дзяржаўны (урадавы)	Ваенны
На вадзе	Цывільны (марскі)	Дзяржаўны (марскі)	Ваенна-марскі

З гэтых знакаў можна скласці 63 камбінацыі, найбольш ужывальныя прыведзены ў наступнай табліцы:

Тэкставы запіс	Апісанне (англ.)	Ужыванне
C/*	Civil Flag	Цывільнымі асобамі і ўстановамі на сушы
S/***	State Flag	Дзяржаўнымі ўстановамі на сушы
W/*	War Flag	Сухапутнымі войскамі
*/C	Civil Ensign	На цывільных прыватных суднах. Гандлёвы (камерцыйны) сцяг
**/S*	State Ensign	На дзяржаўных суднах
*/W	War Ensign	Сцяг ВМФ
CS/**	Civil and State Flag	Цывільнымі асобамі і ўстановамі і дзяржаўнымі ўстановамі на сушы
SW/**	State and War Flag	Дзяржаўнымі ўстановамі на зямлі і сухапутнымі войскамі
CSW/***	National Flag	Для ўсіх мэт на сушы
***/CSW	National Ensign	Для ўсіх мэт на вадзе
CSW/CSW	National Flag and Ensign	Для ўсіх мэт на вадзе і сушы

Таксама ўжываюцца адмысловыя сімвалы для апісання іншых аспектаў выкарыстання сцяга, як напрыклад — афіцыйны статус, які бок сцяга выяўлены і падобнае:

Афіцыйная або дэ-юрэ версія сцяга, або пярэдні бок
Малюнак прапанаваны, але не прыняты афіцыйна
Рэканструкцыя малюнка па апісаннях
Зваротны бок сцяга
Неасноўны, але дазволены малюнак
Альтэрнатыўная версія сцяга
Версія сцяга дэ-факта
Двухбаковы сцяг — на розных баках розныя малюнкі
Пярэдні бок сцяга злева ад тронка
Ухвалены афіцыйна сцяг
Гістарычна выкарыставаны сцяг
Зваротны бок — адлюстраванне пярэдняга
Зваротны бок ідэнтычны пярэдняму
Невядома, што выяўлена на зваротным баку
Сцяг можна падвешваць вертыкальна, павярнуўшы на 90° флагшток, каб крыж заставаўся зверху злева
Для вертыкальнага падвешвання выкарыстоўваецца спецыяльны сцяг з павернутай выявай
Спосаб вертыкальнага падвешвання невядомы
Сцяг сіметрычны, і яго можна свабодна падвешваць вертыкальна
Сцяг мацуюць выключна вертыкальна
Сцяг не ўхвалены, не пацверджаны і не павінен выкарыстоўвацца

Гл. таксама правіць

Геральдыка