Герман Чарлз Босман

Герман Чарлз Босман (англ.: Herman Charles Bosman; 3 лютага 1905 — 14 кастрычніка 1951) — паўднёваафрыканскі пісьменнік, які лічыцца найлепшым аўтарам кароткіх апавяданняў ПАР.

Герман Чарлз Босман
Асабістыя звесткі
Псеўданімы Herman Malan[1]
Дата нараджэння 3 лютага 1905(1905-02-03) ці 1905[2][3][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 14 кастрычніка 1951(1951-10-14)[4][5]
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Альма-матар
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці пісьменнік, журналіст, драматург
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

правіць

Вывучаў творчасць Эдгара По і Марка Твэна і выпрацаваў свой стыль, у якім асаблівая ўвага надавалася іроніі. У творах Босмана, напісаных у асноўным па-англійску, выведзена шмат афрыканераў; шмат увагі пісьменнік надае супярэчнасцям у грамадстве афрыканераў у першай палове ХХ ст.

Босман нарадзіўся ў Кайлсрывіры (Kuilsrivier), гарадку паблізу Кейптаўна, у афрыканерскай сям'і, і з дзяцінства ведаў афрыкаанс і англійскую. Калі Босманы пераехалі ў Яганэсбург, будучы пісьменнік пайшоў у кенсінгтанскую сярэднюю школу для хлопчыкаў. Удзельнічаў у стварэнні школьнага часопіса. Калі Герману было шаснаццаць, ён пачаў пісаць першыя свае апавяданні для нядзельнай газеты Sunday Times. Ва ўніверсітэт ён паступіў дзякуючы ўдзелу ў шэрагу конкурсаў студэнцкіх літаратурных твораў.

Пасля заканчэння ўніверсітэта Босман атрымаў месца настаўніка ў школе, дзе навучанне вялося на афрыкаанс, у раёне Грот Марыка (Groot Marico). Гэты край і яго людзі натхнілі пісьменніка і сталі асноўным матэрыялам для самых вядомых апавяданняў Босмана: серыі апавяданняў пра Дзядзьку Схалка Лоўрэнса (Oom Schalk Lourens) і нарысаў з «Вітальні» (Voorkamer) — дзеянне іх усіх адбываецца ў гэтым рэгіёне.

Падчас школьных канікулаў у 1926 годзе Босман прыехаў у госці да сваёй сям'і ў Яганэсбург. Паспрачаўшыся са сваім зводным братам, ён стрэліў з вінтоўкі і забіў яго.

Пісьменніка асудзілі і перавялі ў камеру для смяротнікаў у Цэнтральнай турме Прэторыі, але потым памілавалі і замянілі расстрэл на дзесяцігадовае зняволенне і катаргу. У 1930 годзе яго вызвалілі пасля адбывання паловы тэрміну. Турэмны досвед лёг у аснову яго напаўбіяграфічнай кнігі, «Турма Колд Стоўн» (Cold Stone Jug).

Босман адкрыў сваю друкарню і хутка зрабіўся часткай літаратурнай супольнасці Яганэсбурга. Але яму быў патрэбны адпачынак, і ён выправіўся ў падарожжа, што зацягнулася на дзевяць гадоў, большую частку якіх ён правёў у Лондане. Апавяданні, напісаныя ў гэты перыяд, увайшлі потым у адну з самых вядомых яго кніг — «Мафекінгская дарога» (Mafeking Road).

У пачатку Другой сусветнай вайны ён вярнуўся ў Паўднёвую Афрыку і пачаў працаваць журналістам, апроч гэтага, перакладаў на афрыкаанс «Рубаят» Амара Хаяма (выйшаў у 1948).

Босмана вельмі хвалявала тое, што ў Яганэсбургу не шанавалася культурная спадчына. Так, ён пісаў: «Яны знясуць Класічны тэатр, як ужо знеслі ўсе іншыя старыя будынкі, тэатры, джын-палаца, начлежкі, храмы, крамы, аркады, кафэ і турмы, якія асацыююцца з шахцёрскімі часамі Яганэсбурга… Я рады, што ў свеце няма больш іншых гарадоў, якія б так прагнулі пазбавіцца ад сведчанняў уласнага паходжання».

Пісьменнік ажаніўся з Элай Мэнсан. Пара зрабілася вядомай праз багемны стыль жыцця і вечарынкі, якія часта зацягваліся да ранку і на якіх госці бавіліся размовамі. Пасля вечарынкі, што адбылася ў гонар пераезду ў новы дом, пісьменнік моцна захварэў — у яго з'явіліся болі ў грудзях, — і яго адправілі ў бальніцу ў Эдэнвалі. Падчас прыёму на пытанне: «Месца нараджэння?» — ён адказаў: «Нарадзіўся ў Кайлсрывіры, памёр у эдэнвалскай бальніцы». Праз некалькі хвілін пасля таго, як ён увайшоў да доктара, з кабінета пачуўся гучны рогат, і пісьменніка выпісалі. Аднак літаральна праз некалькі гадзін ён злёг і памёр па дарозе ў бальніцу. Дата смерці пісьменніка — 14 кастрычніка 1951 года. Пахавалі Босмана на могілках у Вестдэне. На яго трохвугольным надмагіллі на афрыкаанс і па- англійску напісана слова «пісьменнік» (Die Skrywer, The Writer, Herman Charles Bosman).

Пасля смерці Босмана аўтарскія правы на ўсе яго творы былі выстаўлены на аўкцыён, і іх набыла яго жонка. Пасля яе смерці правы перайшлі да яе сына.

Пры жыцці Босмана пабачылі свет толькі тры яго кнігі: «Мафекінгская дарога» (1947), «Джакаранда» (Jacaranda) і «Турма Колд Стоўн» (1949). Аднак многія яго апавяданні выходзілі ў шэрагу даўно забытых часопісаў; многія з гэтых апавяданняў былі ўключаны пасля ў розныя зборнікі і анталогіі, якія шматразова выдаваліся пад рознымі назвамі і ў розным складзе.

Беларускія пераклады

правіць

Паасобныя паэтычныя творы Г. Ч. Босмана на беларускую пераклала Ю. Цімафеева.

Зноскі

  1. Czech National Authority Database Праверана 30 жніўня 2020.
  2. Dictionary of African Biography / E. K. Akyeampong, Henry Louis Gates, Jr.NYC: OUP, 2012.
  3. Herman Charles Bosman // Digital Library for Dutch Literature — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. Herman Charles Bosman // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  5. Herman Charles Bosman // Brockhaus Enzyklopädie

Літаратура

правіць
  • Stephen Gray (Hrsg.): My life and opinions / Herman Charles Bosman. Human & Rousseau, Kapstadt, Pretoria [u.a.] 2003, ISBN 0-7981-4354-1
  • Stephen Gray: Life sentence : a biography of Herman Charles Bosman. Human & Rousseau, Kapstadt, Pretoria [u.a.] 2005, ISBN 0-7981-4484-X

Спасылкі

правіць