Градзірня (цеплазабеспячэнне)
Градзірня (ням.: gradieren — згушчаць саляны раствор; першапачаткова градзірні служылі для здабычы солі выпарваннем) — збудаванне для астуджэння вялікай колькасці вады накіраваным патокам атмасфернага паветра. Часам градзірні называюць таксама ахаладжальныя вежамі (англ.: cooling tower).
У цяперашні час градзірні ў асноўным прымяняюцца ў сістэмах абаротнага водазабеспячэння для астуджэння цеплаабменных апаратаў (як правіла, на цеплавых электрастанцыях, ЦЭЦ, АЭС). У грамадзянскім будаўніцтве градзірні выкарыстоўваюцца пры кандыцыянаванні паветра, напрыклад, для астуджэння кандэнсатараў халадзільных установак, астуджэння аварыйных электрагенератараў. У прамысловасці градзірні выкарыстоўваюцца для астуджэння халадзільных машын, машын-фармоўшчыкаў пластмас, пры хімічнай ачыстцы рэчываў.
Працэс астуджэння адбываецца праз выпарэння часткі вады пры сцяканні яе тонкай плёнкай або кроплямі па спецыяльным абрашальніку, уздоўж якога, ў процілеглым руху вады кірунку, падаецца струмень паветра (вентылятарныя градзірні), а ў выпадку з эжэкцыйнымі градзірнямі астуджэнне адбываецца з дапамогай створанага асяроддзя, набліжанага да ўмоў вакума адмысловымі фарсункамі (кожная з якіх забяспечвае плошчу цепламасаабмена — 450 м² на 1 м³ прапампоўванай вадкасці) і асаблівасцямі канструкцыі. Пры выпарэнні 1% вады, тэмпература рэшткавай масы паніжаецца на 5,48 °C, а ў выпадку з апісаным эжэкцыйным прынцыпам астуджэння — тэмпература паніжаецца на 7,23 °C.
Як правіла, градзірні выкарыстоўваюць там, дзе няма магчымасці выкарыстоўваць для астуджэння вялікія вадаёмы. Простай і таннай альтэрнатывай градзірні з'яўляюцца брызгальные басейны, дзе вада астуджаецца простым распыленнем.
Класіфікацыя правіць
Паводле тыпа абрашальніка, градзірні бываюць:
- Плёнкавыя;
- Капежныя;
- Эжэкцыйныя;
- Брызгальныя;
- Сухія.
Паводле спосаба падачы паветра:
- Вентылятарныя;
- Вежавыя;
- Адкрытыя;
- Эжэкцыйныя.
Паводле кірунку плыні асяроддзяў (вады і паветра):
- З процілеглым токам;
- З крыжаваным токам;
- Са змяшаным токам.
Характарыстыкі правіць
Асноўны параметр градзірні — велічыня шчыльнасці абрашэння — удзельная велічыня расходу вады на 1 м² плошчы абрашэння.
Асноўныя канструктыўныя параметры градзірняў вызначаюцца тэхніка-эканамічным разлікам у залежнасці ад аб'ёму і тэмпературы вады, якая мае быць астуджанай, і параметраў атмасферы (тэмпературы, вільготнасці і г. д.) у месцы размяшчэння.
Выкарыстанне градзірняў у зімовы час, асабліва ў складаных кліматычных умовах, можа быць небяспечна з-за верагоднасці абмярзання градзірні. Здараецца гэта часцей за ўсё ў тых месцах, дзе адбываецца судотык марознага паветра з невялікай колькасцю цёплай вады. Для прадухілення абмярзання градзірні і, адпаведна, выхаду яе з ладу, варта забяспечваць раўнамернае размеркаванне вады па паверхні абрашальніка і сачыць за аднолькавай шчыльнасцю абрашэння на асобных участках градзірні (толькі для градзірняў з абрашальнікам). Нагнятальныя вентылятары таксама часта церпяць абледзяненне з-за няправільнага выкарыстання градзірні (для вентылятарных градзірняў). Пры выкарыстанні эжэкцыйных градзірняў, вялікая частка гэтых цяжкасцяў знікае, таму што няма ні вентылятара, ні абрашальніка.