Еўрапейская Канвенцыя аб абароне Правоў Чалавека і асноўных свабод
Натхнёная палажэннямі Усеагульнай дэкларацыі, Савет Еўропы прыняла Канвенцыю аб абароне Правоў Чалавека і асноўных свабод (ЕКПЧ). Гэты дакумент быў адкрыты для падпісання ў 1950 годзе. Тры асноўныя рысы надаюць Канвенцыі асаблівае значэнне:
- правы і свабоды кожнага чалавека гарантаваныя ўсімі дзяржавамі-падпісантамі, або, як яны называюцца на міжнародна-прававой мове, "Дагаворнымі Бакамі";
- ўпершыню ў рамках міжнароднага дагавора аб абароне правоў чалавека быў створаны канкрэтны механізм іх абароны;
- парламенты і судовыя органы атрымалі трывалую падставу для прыняцця і тлумачэння законаў у галіне правоў чалавека.
ЕКПЧ і яе пратаколы гарантуюць:
- Права на:
- жыццё, свабоду і недатыкальнасць асобы;
- справядлівае судовае разбіральніцтва па грамадзянскіх і крымінальных справах;
- удзел і вылучэнне сваёй кандыдатуры на выбарах;
- свабоду думкі, сумлення і рэлігіі;
- свабоду выказвання думкі (уключаючы свабоду сродкаў масавай інфармацыі);
- маёмасць і свабоду распараджацца ўласнасцю;
- свабоду сходаў і аб'яднанняў.
- Забараняюцца:
- катаванні і бесчалавечнае і зневажальнае абыходжанне;
- смяротнае пакаранне;
- рабства і прымусовая праца;
- дыскрымінацыя ў рэалізацыі гарантаваных канвенцыяй правоў;
- выправаджванне з краіны ўласных грамадзян або адмова ім ва ўездзе ў краіну;
- калектыўнае выправаджванне замежнікаў.
Апроч таго, што ЕКПЧ - якая ўступіла ў сілу 3 верасня 1953 г. - абвясціла асноўныя правы чалавека, яна стварыла і адмысловы механізм іх абароны.
Першапачаткова гэты механізм уключаў тры арганізацыі, якія неслі адказнасць за забеспячэнне выканання абавязацельстваў, прынятых на сябе дзяржавамі - удзельнікамі Канвенцыі: Еўрапейскую Камісію па правах чалавека, Еўрапейскі Суд па правах чалавека і Камітэт міністраў Савета Еўропы.
Ад 1 лістапада 1998 г., па ўступленні ў сілу Пратакола № 11, першыя два з гэтых органаў былі заменены адзіным, пастаянна дзеючым Еўрапейскім Судом па правах чалавека. Яго месцазнаходжанне - Палац правоў чалавека ў Страсбургу (Францыя), дзе знаходзіцца і сам Савет Еўропы.