Жан Віктор Маро

Жан Віктор Марó (фр.: Jean Victor Marie Moreau; 13 лютага 1763 — 2 верасня 1813) — генерал Першай французскай рэспублікі, галоўны праціўнік Суворава ў Італьянскім паходзе, генерал-фельдмаршал Расійскай Імперыі (1813), Маршал Францыі (1814, пасмяротна).

Жан Віктор Марó
фр.: Jean Victor Marie Moreau
Дата нараджэння	13 лютага 1763(1763-02-13)
Месца нараджэння	Марле[d], дэпартамент Фіністэр, рэгіён Брэтань, зона абароны Захад[d], Метраполія Францыі, Францыя
Дата смерці	2 верасня 1813(1813-09-02) (50 гадоў)
Месца смерці	Лоўні[d], раён Лоўні[d], Чэхія
Месца пахавання	Chartreuse Cemetery[d]
Жонка	Eugénie Hulot d'Osery[d]
Дзеці	Isabelle Moreau[d]
Альма-матар	Універсітэт Рэна[d]
Грамадзянства	Францыя
Прыналежнасць	Першая французская рэспубліка Расійская імперыя
Род войскаў	пяхота
Гады службы	1791—1801
Званне	Генерал-фельдмаршал Расійскай Імперыі Маршал Францыі (пасмяротна)
Камандаваў	Паўночная армія (1794—1796), Рэйнска-Мазельская армія (1796—1797), Італьянская армія (1798—1799), Рэйнская армія (1799—1801)
Бітвы/войны	Бітва пад Туркуэнам Бітва пры Райнгёнгайме Бітва пры Раштаце Бітва пры Канштаце Бітва пры Нерэсгайме Бітва пры Гаўнштэтэне Бітва пры Фрыдбергу Бітва пры Бібераху Бітва пры Эмендынгене Бітва ў Кільштэта Бітва пры Дырсгайме Бітва пры Фрайштаце Бітва пры Ганау 1800 года Бітва на рацэ Ада Бітва пры Нові Бітва пры Штокаху Бітва пры Энгене Бітва ў Мескірха Бітва пры Мемінгене Бітва пры Оксенгаўзене Бітва пры Нойбургу Бітва пры Гоэнліндэне Бітва пры Дрэздэне
Узнагароды і званні	Імёны, выбітыя пад Трыумфальнай аркай[d]
У адстаўцы	1801 год
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Не блытаць з брыгадным генералам Маро.

Біяграфія

Жан Віктор Маро нарадзіўся 13 лютага 1763 года ў Марле ў сям’і адваката.

У 1791 годзе паступіў у нацыянальную гвардыю батальённым камандзірам; у 1793 адпраўлены са сваім батальёнам у армію Пішэгру, дзе хутка атрымаў чын дывізіённага генерала і прызначаны камандуючым правым флангам Паўночнай арміі, а пасля заваявання Галандыі прызначаны начальнічаць той жа арміяй.

У 1794 годзе пад Туркуэнам рэвалюцыйныя французы на чале з Маро разграмілі аўстрыйцаў і англічан.

У 1796 быў пастаўлены на чале Рэйн-мозельскай арміі, якая разам з Самбр-мааскай арміяй Журдана прызначалася для дзеянняў супраць аўстрыйцаў. З чэрвеня да жніўня дзякуючы шэрагу перамог Маро непрыяцель адціснуты быў да Дуная; а калі армія Журдана была разбіта аўстрыйцамі, Маро здзейсніў сваё знакамітае 40-дзённае адступленне праз Шварцвальдскія цясніны да Рэйна; адзін з сучаснікаў гаварыў: «Адступленне яго было адным з найвыдатнейшых стратэгічных рухаў, калі-небудзь здзейсненых».

Маро ў бітве пры Гоэнліндэне

У 1799 ён замяніў Шэрэра ў камандаванні французскай арміяй у Паўночнай Італіі, але быў пераможаны Суворавым у бітве на рацэ Ада і адступіў да Генуэзскай Рыўеры.

Калі генерал Жубер, які змяніў яго, быў забіты ў пачатку бітвы пры Нові, Маро прыняў камандаванне, але быў разбіты і рэшткі арміі адвёў у Францыю.

У 1800 годзе Напалеон Банапарт прызначыў яго галоўнакамандуючым Рэйнскай арміяй, з якою ён, атрымаўшы некалькі перамог над аўстрыйцамі, заняў Рэгенсбург і Мюнхен. 3 снежня атрымаў пры Гоэнліндэне рашучую перамогу над аўстрыйцамі, а затым падышоў на 75 вёрст да Вены і заключыў з эрцгерцагам Карлам перамір’е, за якім неўзабаве быз заключаны Люневільскі мір.

Напалеон Банапарт, які бачыў у Маро свайго саперніка, абвінаваціў яго ва ўдзеле ў змове Шарля Пішэгру і Жоржа Кадудаля. Генерал быў прысуджаны да турэмнага зняволення, якое Напалеон замяніў выгнаннем.

Праз Іспанію Маро з’ехаў за акіян у 1804 годзе.

Раненне і смерць

Пражыўшы некалькі гадоў у ЗША, у мястэчку Морысвіл каля Філадэльфіі, ён у 1813 годзе вярнуўся ў Еўропу па запрашэнні імператара Аляксандра I для таго, каб узначаліць армію саюзнікаў. Знаходзіўся ў ролі саветніка пры галоўнай кватэры саюзных манархаў, у бітве пры Дрэздэне 15 (27) жніўня быў смяротна паранены ядром.

Луі-Шарль-Агюст Кудэр.
Смерць генерала Маро

Помнік у Дрэздэне, на месцы, дзе быў смяротна паранены генерал Маро.

Паводле легенды, Напалеон, які ўбачыў здрадніка ў падзорную трубу, асабіста зарадзіў ядро. У фатальную хвіліну Маро і Аляксандр I на канях стаялі на ўзгорку, які займала аўстрыйская батарэя. Маро заўважыў, што французы прыстрэльваюцца па іх, і параіў імператару з’ехаць; Аляксандр рушыў услед за Маро, і ў гэты момант французскае ядро адарвала генералу правую нагу, прайшло навылёт праз каня і моцна параніла левую галёнку. Гэты выстрал стаў для Маро фатальным.

Смяротна параненага Маро аднеслі ў вёску Каіц, дзе лейб-медык Віліе ампутаваў яму абедзве ногі, але праз два тыдні пасля аперацыі Маро памёр.

Пахаванні і грабніца

Мемарыяльная дошка для грабніцы фельдмаршала Маро ў касцёле Св. Кацярыны Александрыйскай у Санкт-Пецярбургу. Перададзена касцёлу 13 ліпеня 2017 года генеральным консулам Францыі.

Па распараджэнні імператара Аляксандра I цела Маро было дастаўлена ў Санкт-Пецярбург і пахавана ў каталіцкай царкве Св. Кацярыны. Такім чынам, два камандуючыя варожымі арміямі — Сувораў і Маро — пахаваны ў адным горадзе і ў раёне адной яго магістралі (Неўскі праспект), толькі ў розных яе канцах. На іншым баку Неўскага праспекта, амаль насупраць, у Казанскім саборы пахаваны фельдмаршал Кутузаў.

У 1814 годзе Людовік XVIII пасмяротна прысвоіў Маро і Жоржу Кадудалю званні маршала Францыі.

13 ліпеня 2017 года генеральны консул Францыі Цібо Фур’ер перадаў базіліцы Св. Кацярыны мемарыяльную дошку для ўстаноўкі на грабніцы фельдмаршала Маро.

Літаратура

• Зотов А. В. Забытый Моро. СПб.: ЗНАК, 2009.
• Зотов А. В. Главный соперник Наполеона — великий генерал Моро. М.: ВЕЧЕ, 2012.
• Лазарев С. Е. Бауценовское сражение (200 лет Заграничным походам русской армии) // Военно-исторический архив. 2013. № 9 (165). С. 66-85.
• А. И. Михайловский-Данилевский. Описание войны 1813 года.
• Моро, Жан-Виктор // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Моро, Жан-Виктор // Военная энциклопедия : ([в 18 т.]) / под ред. В. Ф. Новицкого [и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. В. Сытина, 1911—1915.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Жан Віктор Маро