Загрузчык аперацыйнай сістэмы

Загрузчык аперацыйнай сістэмы — гэта сістэмнае праграмнае забеспячэнне, прызначанае для загрузкі аперацыйнай сістэмы пасля ўключэння камп’ютара.

Сучасныя загрузчыкі аперацыйнай сістэмы могуць выконваць наступныя функцыі:

  • забяспечваць дыялог з карыстальнікам камп’ютара (напр., дазваляць выбраць ядро аперацыйнай сістэмы для загрузкі);
  • прыводзіць апаратную частку камп’ютара ў стан, неабходны для старту ядра АС (напр., на некаторых архітэктурах загрузчык задае параметры віртуальнай памяці);
  • загрузіць ядро аперацыйнай сістэмы ў аператыўную памяць; пры гэтым ядро не абавязкова можа захоўвацца на жорсткім дыску, яно можа быць запісана ў пастаянную памяць ці загружацца па сетцы, ці нават праз паслядоўны інтэрфейс (што можа быць карысна на першых стадыях распрацоўкі сістэмы).
  • перадаваць параметры ядру аперацыйнай сістэмы (напр., ядро Linux атрымлівае ад загрузчыка звесткі пра файлавую сістэму).

На IBM-PC-сумяшчальных камп'ютарах базавая сістэма ўводу-вываду (англ.: BIOS) запускае загрузчык пасля паспяховага заканчэння працэдуры тэста-па-ўключэнню (англ.: POST). Калі загрузка ідзе з жорсткага дыска, BIOS загружае 512 байтаў з першага сектара жорсткага дыска (г. зв. master boot record, MBR) па адрасу 0x7C00:0x0000 (у рэальным рэжыме працэсара); потым перадае кіраванне загружанаму коду. Гэты код чытае і аналізуе табліцу падзелаў жорсткага дыска, а потым альбо перадае кіраванне загрузачнаму коду актыўнага падзела жорсткага дыска, альбо самастойна загружае ядро з дыска ў аператыўную памяць і перадае яму кіраванне.

Распаўсюджаныя загрузчыкі

правіць
  • NTLDR — загрузчык ядра Windows NT
  • Windows Boot Manager (bootmgr.exe,winload.exe) - загрузчык ядра Windows Vista
  • LILO (LInux LOader) — загрузчык ядра Linux
  • GRUB (Grand Unified Bootloader) — ужываецца для загрузкі ядра Linux і Hurd
  • OS/2 BootManager — загрузчык ядра OS/2
  • RedBoot — загрузчык для ўбудаваных сістэм
  • SILO (SPARC Improved bootLOader) — загрузчык Linux і Solaris для архітэктуры SPARC
  • Loadlin — загрузчык Linux з DOS
  • isolinux — загрузчык Linux з кампакт-дыскаў
  • BOOTP — ужываецца для загрузкі па сетцы
  • Yaboot — загрузчык Linux на PowerPC
  • BootX — загрузчык Mac OS X

Гл. таксама

правіць
  • Загрузка аперацыйнай сістэмы