Збудаванне Каламба
Збудаванне Кала́мба[1] — драўлянае збудаванне ранняга палеаліту, якое складаецца з двух спалучаных бярвён і некалькіх іншых драўляных інструментаў, выяўленае непадалёк ад вадаспаду Каламба ў Замбіі.
Гісторыя адкрыцця правіць
Падчас раскопак на вадаспадзе Каламба ў 1950-х і 1960-х гадах былі выяўленыя драўляныя артэфакты, якія, магчыма, належаць гамінідам, хоць знос і іншыя тафанамічныя працэсы не дазволілі навукоўцам з упэўненасцю ўсталяваць паходжанне артэфактаў[2].
Збудаванне і спадарожныя інструменты былі выяўленыя ў 2019 годзе на зоне BLB у раёне ракі Каламба. Само збудаванне знойдзена ў раёне BLB5, размешчаным ніжэй ракі, у спалучэнні з артэфактамі ашэльскай культуры. Адкрыццё палічылі незвычайным, паколькі драўніна звычайна не захоўваецца так доўга. Джэф Далер, які ўваходзіў у каманду археолагаў, сказаў, што высокі ўзровень вады і здробненыя ападкавыя пароды вакол канструкцыі дапамаглі захаваць драўніну[3][4].
Апісанне правіць
Збудаванне складаецца з двух счэпленых паміж сабой драўляных бярвён. Яны злучаны насечкай, якая замацоўвае іх перпендыкулярна. Меншае бервяно даўжынёй 141,3 см мае канічныя канцы, а таксама U-падобную вырубку і перакрывае большае бервяно, якое праходзіць праз вырубку[3].
Надрэз у верхнім бервяне сведчыць, што ён быў зроблены шляхам саскрабання, а таксама з выкарыстаннем агню, як паказваюць даныя інфрачырвонай спектраскапіі. Ніжэйлеглы ствол мае палосы з V-падобнымі насечкамі як у сярэдзіне, так і ўздоўж звужанага канца, які праходзіць праз вырубку, што таксама паказвае на магчымае саскрабанне. Іншае драўлянае бервяно з завостранымі канцамі і аналагічнай вырубкай раней было апісана на ўчастку B вадаспаду Каламба, таксама з ашэльскага перыяду, хоць у той час яно не было канчаткова ідэнтыфікавана як частка канструкцыі, створанай гамінідамі[5].
Драўляныя інструменты, знойдзеныя разам са збудаваннем, уключаюць клін і палку-капалку. Яны былі знойдзены ў некалькіх месцах на тэрыторыі BLB і маладзейшыя за саму структуру: іх узрост склаў ад 390 000 да 324 000 гадоў[3].
Значэнне правіць
На момант выяўлення гэта самае старажытнае вядомае драўлянае збудаванне. Датаванне знаходкі метадам люмінесцэнтнага аналізу, праведзенае ў 2023 годзе, паказала, што яе ўзрост складае не менш за 476 000 гадоў[3] і папярэднічае з’яўленню Homo sapiens на 100 000 гадоў[3][2].
Збудаванне, імаверна, было часткай драўлянай платформы, якая выкарыстоўвалася ў якасці дарожкі, асновы для сховішча дроў ці ежы, а магчыма і жытла. Гэта адкрыццё можа сведчыць аб тым, што гамініды, якія жылі каля вадаспаду Каламба, вялі аселае жыццё, і такім чынам кінуць выклік пераважнаму меркаванню аб качавым спосабе жыцця гамінідаў каменнага веку[4].
Заўвагі правіць
- ↑ Ася Небор-Николайчук. Строил не Homo sapiens. Найдено древнейшее деревянное сооружение, которому полмиллиона лет (фото). https://focus.ua/. Фокус (21 верасня 2023). Праверана 27 верасня 2023.
- ↑ а б Callaway, Ewen (20 September 2023). "These ancient whittled logs could be the earliest known wooden structure". Nature [англійская]. Архівавана з арыгінала 21 September 2023. Праверана 22 September 2023.
- ↑ а б в г д Barham, L. (20 September 2023). "Evidence for the earliest structural use of wood at least 476,000 years ago". Nature [англійская]: 1–5. doi:10.1038/s41586-023-06557-9. ISSN 1476-4687. PMID 37730994. Архівавана з арыгінала 20 September 2023. Праверана 22 September 2023.
- ↑ а б Katie Hunt. "'Extraordinary' structure has no real parallel in the archaeological record, scientists say". CNN. Архівавана з арыгінала 22 September 2023. Праверана 23 September 2023.
- ↑ Clark, J. D. (ed.) Kalambo Falls Prehistoric Site III (Cambridge University Press, 2001).