Мадонна з доўгай шыяй
Мадонна з доўгай шыяй (каля 1535) — карціна італьянскага мастака Парміджаніна.
| ||
| Франчэска Парміджаніна[1] | ||
| Мадонна з доўгай шыяй. 1534—1540 | ||
| Матэрыял | алейныя фарбы і панэль[d] | |
|---|---|---|
| Уфіцы | ||
| (інв. 00287693) | ||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | ||
Гісторыя стварэння правіць
Карціна была замоўлена Эленай Тальяферы, сястрой блізкага сябра Парміджаніна Энрыка Баярда, 23 снежня 1534 года, неўзабаве пасля вяртання мастака ў Парму. Яна прызначалася для сямейнай капэлы ў царкве ордэна францысканцаў Санта Марыя дэі Сэрві. Карціна засталася незавершанай і да моманту смерці мастака (1540) знаходзілася ў яго майстэрні. Па словах Вазары, «праца гэтая не зусім задавальняла» Парміджаніна і таму засталася няскончанай — за спінай Мадоны бачныя калоны без капітэляў, якія сыходзяць у пустэчу, ледзь намечана галава шостага анёла. Але, па здагадцы сучасных даследчыкаў, гэта акалічнасць магла тлумачыцца тым, што мастак, захоплены алхіміяй, выказаў такім чынам Бясконцасць імкнення да дасканаласці і яе недасяжнасць.
На думку некаторых мастацтвазнаўцаў,[2] у вобразе Мадонны з доўгай шыяй Парміджаніна, верагодна, адлюстраваў Паолу Ганзага.
Сюжэт правіць
Погляд Мадонны скіраваны на немаўля Хрыста, які спіць на яе каленях. Яго глыбокі сон можа быць вытлумачаны як намёк на смерць. Адзін з анёлаў трымае пасудзіну, так званую вазу Гермеса (Меркурыя), якая ў алхіміі сімвалізуе пачатковую стадыю, зачацце. Крыж на пасудзіне, раней чырвоны (цяпер ён ледзь бачны), азначае будучы жыццёвы шлях Хрыста. Такім чынам мастак увасабляе ідэю аб непарыўнай сувязі жыцця і смерці. На дальнім плане бачная фігура Святога Гераніма, які спявае хвалу Беззаганнаму Зачаццю. Побач з Геранімам спачатку быў намаляваны Святы Францыск[3]. Уключэнне гэтага святога ў карціну мела пэўную сэнсавую нагрузку: ордэн францысканцаў быў адным з актыўных удзельнікаў рэлігійнай спрэчкі аб бязгрэшным зачацці Марыі. Прастора карціны пабудавана са скажэннем перспектывы: фігура Гераніма непраўдападобна малая, шэраг калон, цесна прыціснутых адна да адной, падтрымлівае пустэчу: усё ўзмацняе ўражанне нерэальнасці, ірацыянальнасці. Доўгая шыя Мадонны, гэтак жа, як і калона — атрыбут Марыі з часоў сярэднявечча, сімвалізуюць яе чысціню (лац.: collum tuum ut columna — «шыя твая і калона»).
Авал твару Марыі, абрысы яе цела паўтараюць формы пасудзіны ў руках аднаго з анёлаў, лінію яго нагі. Па словах мастацтвазнаўцы П’етра Сельватыка, Парміджаніна, «упарта веруючы ў тое, што ў саміх паняццях падоўжанае і хвалепадобнае заключаецца грацыя, дадае да намаляваных ім галоў, па праўдзе сказаць, вытанчаных, прывабных і сімпатычных, неверагодна доўгія целы, рукі з плаўна завостранымі пальцамі і нагамі, якія невядома дзе канчаюцца». У выгнутай лініі, аснове кампазіцыі, увасабляецца ідэал маньерызму — параджэнне ўяўлення мастака, квінтэсенцыя вытанчанасці, грацыі, дасканаласці. Нерэальны вобраз, «самагодная прыгажосць» звяртаецца да пачуццяў і розуму гледача.
Зноскі
- ↑ Make Lists, Not War — 2013.
- ↑ Mater Gonzaga: una dama del Rinascimento ritratta nella Madonna dal collo lungo del Parmigianino.(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2016. Праверана 22 мая 2022.
- ↑ Паводле слоў Вазары, пазней фігура Святога Францыска была прыбрана. Фігура гэтага святога прысутнічае і на шматлікіх малюнках да карціны, зробленых мастаком.
Літаратура правіць
- Ф. Дзери. Пармиджанино. Мадонна с длинной шеей. — М.: Белый город. — 48 с. — (Сто великих картин). — 5000 экз. — ISBN 5-7793-0475-0.