Мыш’як
Мыш’я́к, таксама аршэ́нiк (лац.: Arsenicum) As — хімічны элемент V групы перыядычнай сістэмы; атамны нумар 33.
| Мыш’як | |
|---|---|
 | |
| Маса | 74,921595 ± 0 атамная адзінка масы[1] |
| Названа ад | залаты колер, orpiment[d] і virility[d] |
| Небяспека | inorganic arsenic compound exposure[d] і arsenic poisoning[d] |
| Матэрыял | рэальгар, Арсенапірыт, arsenide mineral[d] і arsenate mineral[d] |
| Першаадкрывальнік | Альберт Вялікі |
| Дата адкрыцця | XIII стагоддзе |
| Сімвал элемента | As[2] |
| Хімічная формула | As[3] |
| Canonical SMILES | [As][3] |
| Атамны лік | 33[4] |
| Электраадмоўнасць | 2,18 |
| Іонны радыус | 0,58 Ангстрэм[5], 0,34 Ангстрэм[5] і 0,46 Ангстрэм[5] |
| Ступень акіслення | −3, 1, 2, 3 і 4 |
| Шчыльнасць | 5,73 ± 0,01 gram per cubic centimetre |
| Тэмпература плаўлення | 1 135 ± 1 ℉ |
| Sublimation temperature | 1 135 ± 1 ℉ |
| Vapor pressure | 0 ± 1 мм рт.сл. |
| Крышталічная сістэма | trigonal crystal system[d] |
| NIOSH Pocket Guide ID | 0038 |
| Time-weighted average exposure limit | 0,2 ± 0,1 mg/m³[6], 0,05 ± 0,01 mg/m³[6], 0,1 ± 0,1 mg/m³[6], 0,01 ± 0,01 mg/m³[6], 0,02 ± 0,01 mg/m³[6], 0,5 ± 0,1 mg/m³[6] і 0,01 ± 0,01 mg/m³ |
| Ceiling exposure limit | 0,002 ± 0,001 mg/m³ |
| Immediately dangerous to life or health | 5 ± 1 mg/m³ |
| Minimal lethal dose | 10 ± 1 mg/kg[7], 300 ± 1 mg/kg[7], 300 ± 1 mg/kg[7], 100 ± 1 mg/m³[8], 200 ± 1 mg/m³[8] і 338 ± 1 parts per million[8] |
| Median lethal dose (LD50) | 46,2 ± 0,1 mg/kg[7], 1 000 ± 1 mg/kg[7], 13,39 ± 0,01 mg/kg[7], 144 ± 1 mg/kg[7], 145 ± 1 mg/kg[7], 763 ± 1 mg/kg[7], 0,285 ± 0,001 g/dm³[7], 20 ± 1 mg/kg[8], 794 ± 1 mg/kg[8], 50 ± 1 mg/kg[8], 38 ± 1 mg/kg[8] і 75 ± 1 mg/kg[8] |
| Ёсць у таксона | B. striatissimum[d][9] і Lucensosergia lucens[d][10] |
| Выкарыстоўваецца для лячэння | acute promyelocytic leukemia[d][11] |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Прыродныя крыніцы
правіцьДля прамысловага атрымання мыш’яку вельмі важныя поліметалічныя руды, у якіх ён сустракаецца разам з золатам, серабром, меддзю, кобальтам і інш. металамі.
Прымяненне
правіцьДабаўка да сплаваў (з меддзю, свінцом і інш.).
Інсектыцыды, лекавыя прэпараты.
Гл. таксама
правіцьЗноскі
- ↑ Meija J., Prohaska T., Coplen T. B. et al. Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2016. — Vol. 88, Iss. 3. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2015-0305 Праверана 19 кастрычніка 2020.
- ↑ Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
- ↑ а б ARSENIC Праверана 18 лістапада 2016.
- ↑ перыядычная сістэма элементаў — 1869.
- ↑ а б в (unspecified title) — ISBN 0-8493-0485-7
- ↑ а б в г д е http://www.cdc.gov/niosh-rtecs/CG802C8.html#modalIdString_CDCTable_6
- ↑ а б в г д е ё ж з і http://www.cdc.gov/niosh-rtecs/CG802C8.html#modalIdString_CDCTable_3
- ↑ а б в г д е ё ж http://www.cdc.gov/niosh/idlh/7440382.html
- ↑ SHIOMI K., SHINAGAWA A., HIROTA K. et al. Identification of arsenobetaine as a major arsenic compound in the ivory shell Buccinum striatissimum. // Agricultural and biological chemistry — 2011. — Vol. 48, Iss. 11. — P. 2863–2864. — ISSN 0002-1369; 1881-1280 — doi:10.1271/BBB1961.48.2863
- ↑ K. Shiomi, A. Shinagawa, T. Igarashi et al. Evidence for the presence of arsenobetaine as a major arsenic compound in the shrimpSergestes lucens // Experientia — Birkhäuser Verlag, 2005. — Vol. 40, вып. 11. — P. 1247–1248. — ISSN 0014-4754 — doi:10.1007/BF01946656
- ↑ NDF-RT Праверана 13 снежня 2016.